Tuần 14. Đàn ghi ta của Lorca

ĐÀN GHI TA CỦA LORCA

Thanh Thảo
 ”Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”

A. TIỂU DẪN
1. Tác giả Thanh Thảo.
- Thuộc thế hệ nhà thơ trẻ chống Mỹ,
có nhiều nỗ lực đổi mới thơ Việt.
- Đặc điểm thơ:
+ Giàu suy tư, mãnh liệt, phóng túng.
+ Nhuốm màu sắc tượng trưng, siêu thực.
Thanh thảo đã từng viết: Lor- ca là nhà thơ của những giấc mơ, của những linh cảm nhoi nhói, một nhà thơ có thể biến những giấc mơ
thành nhịp điệu, có thể biến những linh cảm thành ngôn từ. Lor-ca siêu thực một cách tự
nhiên và hiện thực một cách tự nhiên.
Em biết gì về Lorca và thời đại của ông?
2. Nhà thơ, người nghệ sỹ Lorca
Khi nào tôi chết
Hãy vùi thây tôi cùng với
Cây đàn dưới lớp cát
Khi nào tôi chết
Hãy vùi thây tôi giữa rặng cây cam
Và đám bạc hà
Khi nào tôi chết
hãy vùi thây tôi, tôi xin các người đó
Nơi một chiếc chong chóng gío
Khi nào tôi chết
3. Bài thơ "Đàn ghi ta của Lor- ca"
a. Xuất xứ: Rút trong tập "Khối vuông ru- bích" (1985)


b. Đặc điểm
- Giàu suy tư, mãnh liệt, phóng túng
- Mạch cảm xúc bắt đầu từ ấn tượng v? dàn ghi ta của Lor- ca.

c. Lời đề từ: "Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn"
- Tỡnh yờu say d?m v?i ngh? thu?t
- Tình yêu thi?t tha với quê hương xứ sở.
- Tư tưởng nghệ thuật của Lor- ca: Dũng cảm vượt qua cái cũ kể cả những thần tượng cũ để làm nên cái mới.
d. Bố cục
- Phần 1: 6 dòng đầu
- Phần 2: 12 dòng ti?p
- Ph?n 3: 13 cõu cũn l?i

B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1. Sáu câu thơ đầu
Li-la li-la: Mô phỏng tiếng đàn.=> Nền văn hoá Tây Ban Nha
rộng lớn.
Miền đơn độc, vầng trăng chếnh choáng, yên ngựa mỏi mòn.
=> Lorca - nghệ sĩ tự do và đơn độc giữa một thế giới đầy màu sắc, dữ dội và khốc liệt.
Tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
vầng trăng chuyếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn

Hình ảnh thơ nào gợi ấn tượng cho em ? Vì sao ?

Tiếng đàn là sinh mệnh, cũng là bi kịch của người nghệ sĩ ấy.

2. Mười hai dòng tiếp

Hình ảnh Lorca:
+ Áo chàng bê bết đỏ
+ mộng du
Hình ảnh thực : gợi về cái chết oan khuất của Lorca
Tiếng đàn Lorca:
+ Nâu
+ Lá xanh
+ Tròn bọt nước…
+ Ròng ròng máu chảy
Hình ảnh tượng trưng: Tiếng đàn bàng hoàng,
chao đảo. Từ âm thanh vỡ ra thành màu sắc,
hình khối,thành dòng máu đau thương
=>Trong tiếng ghi ta có nỗi đau và tình yêu, cái chết và sự bất tử hoà quyện với nhau tạo thành giai điệu bi thiết.
Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lor-ca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du
tiếng ghi ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi ta ròng ròng
máu chảy

Giây phút bi phẫn nhất trong cuộc đời của Lorca được miêu tả ở hình ảnh nào?
Cùng với hình ảnh của Lorca là hình ảnh tiếng đàn. Nó được miêu tả như thế nào ?
Âm thanh của tiếng đàn gợi cho em suy nghĩ gì?
Để miêu tả sự việc bi phẫn này,Thanh Thảo sử dung biện pháp nghệ thuật nào? Tác dụng của nó?
Nghệ thuật:


+ Hoán dụ

Cuộc đời của Lor-ca
áo choàng bê bết
máu ch?y
Cái chết
+ Ẩn dụ
ẩn dụ chuyển đổi cảm giác
Tượng trưng
Nhân hoá
Ghi ta nâu
Ghi ta lá xanh
Ghi ta lá tròn
Tiếng đàn
Tự do
ca?i de?p
Trái tim yêu đời
Tiếng đàn trong trẻo tròn đầy
Ba?o ta`n
Huỷ diệt sự sống
Cái ác
Hiện thực phũ phàng
Sự vỡ nát đau thương
Đối lập
Gợi nhiều liên tưởng bất ngờ,
mang màu sắc của thơ tượng trưng siêu thực.
3. Mười ba câu còn lại
không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng long lanh trong đáy giếng

đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lor-ca bơi sang ngang
trên chiếc ghi ta màu bạc

chàng ném lá bùa cô gái Di-gan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
vào lặng yên bất chợt
li – la li – la li – la .

Cảm nhận của em về câu thơ :
“ Không ai chôn cất tiếng đàn
….long lanh trong đáy giếng” ?
- tiếng đàn như cỏ mọc hoang
Nỗi xót tiếc cho hành trình cách tân
còn dang dở của Lorca và
Văn hoá Tây Ban Nha
Niềm tin vào sự bất tử cuả nghệ thuật mà Lorca đã sáng tạo nên
Giọt nước mắt vầng trăng….long lanh…=> Nỗi đau muôn đời.
=> Sự ra đi của Lorca là mất mát lớn lao trong nghệ thuật, trong cõi đời
- Suy tư về cuộc giã từ của Lorca.
+ Lorca bơi sang ngang
trên chiếc ghi ta màu bạc

Gợi sự siêu thoát, Lorca được nâng đỡ trên đôi cánh của nghệ thuật.
+ chàng ném lá bùa cô gái Di-gan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
vào lặng yên bất chợt

Tượng trưng cho sự giã từ
Và giải thoát, chia tay với
Những ràng buộc và
hệ luỵ trần gian.
- Âm thanh: li la li la li la….=> tạo hình thức vĩ thanh của một bản nhạc giao hưỏng.

=> đoạn thơ là sự hình dung tưởng tượng đầy lãng mạn của Thanh Thảo về sự giã từ củaLor-ca.
=> Tình cảm ngưỡng mộ, khẳng định, ngợi ca, bất tử hoá của tác giả đối với thiên tài Lor-ca.