Tuần 14. Đàn ghi ta của Lorca

Thanh Thảo

I/ Tìm hiểu chung:
1/ Tác giả :
- Tên thật : Hồ Thành Công , sinh 1946 tại Quảng Ngãi .
- Tốt nghiệp khoa văn ĐH tổng hợp Hà Nội .
- Trực tiếp tham gia chiến đấu ở miền Nam .
- Từ sau 1975 hoạt động văn nghệ và báo chí .
- Có sáng tác hay và độc đáo về chiến tranh và thời hậu chiến .
Tác phẩm chính : Những người đi tới biển , khối vuông Ru-bích , cỏ vẫn mọc …



Đặc điểm thơ :
- Nhiều suy tư trăn trở về cuộc sống .
- Luôn tìm tòi , khám phá , sáng tạo cách biểu đạt mới.
- Đem mĩ cảm hiện đại cho thơ bằng thi ảnh và ngôn từ mới mẻ .
- Đậm chất triết lí ,hướng tới vẻ đẹp nhân cách đặc biệt là những người sống có nhân cách : Cao Bá Quát , Ê-Xênhin Lorca…


2/ Tác phẩm “ Đàn ghita của Lor-ca ”:
a/ Xuất xứ:
Trích trong tập “ khối vuông Ru-bích ”
→ Tiêu biểu cho tư duy thơ Thanh Thảo :giàu suy tư , mãnh liệt và phóng túng ,ít nhiều nhuốm màu sắc siêu thực và tượng trưng.
b/ Bố cục : 3 phần
( SGK)


Mụ hỡnh m? ,
phỏ b? khuụn m?u,
gi?i phúng c?m xỳc
v� tu?ng tu?ng .
Cấu
trúc
thơ


C/ Nhan đề :
- Đàn ghi ta : còn tên khác là Tây Ban cầm , phần hồn của TBN
 Gắn bó song hành, thân thiết với Lor-ca như định mệnh , biểu trưng sự nghiệp của nhà thơ
- Lor-ca : nhà thơ,nhạc sĩ, nghệ sĩ cách tân , chiến sĩ chống phát xít vĩ đại của TBN
Những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
Li-la li-la li-la
Đi lang thang về miền đơn độc
Với vầng trăng chếnh choáng
Trên yên ngựa mỏi mòn
Tây Ban Nha hát nghêu ngao
Bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lor- bị điệu về bãi bắn
Chàng đi như người mộng du
Tiếng ghi-ta nâu
Bầu trời cô gái ấy
Tiếng ghi-ta lá xanh biết mấy

Tiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tan
Tiếng ghi-ta ròng ròng máu chảy
Không ai chôn cất tiếng đàn
Tiếng đàn như cỏ mọc hoang
Giọt nước mắt vầng trăng
Long lanh trong đáy giếng
Đường chỉ tay đã đứt
Dòng sông rộng vô cùng
Lor-ca bơi sang ngang
Trên chiếc ghi-ta màu bạc
Chàng ném lá bùa cô gái Di-gan vào xoáy nước
Chàng ném trái tim mình vào lặng yên bất chợt
Li-la li-la li-la …
Những tiếng đàn bọt nước
Sức hấp dẫn kì lạ của tiếng đàn
vẻ đẹp mong manh (dễ vỡ)
II / Đọc hiểu tác phẩm:
1/ Hình ảnh Lor-ca , nghệ sĩ cách tân tự do , đơn độc :
ẩn dụ chuyển đổi cảm giác – tiếng đàn trong trẻo, quyến rũ nhưng mong manh

><
Chế độ độc tài
Nền NT già nua
Lor-ca
NT cách tân
Đấu tranh vì tự do , dân chủ và nền NT TBN
Áo choàng đỏ gắt
Đấu trường
Đấu sĩ
Bò tót
Đấu trường chính trị
1/ Hình ảnh Lor-ca , nghệ sĩ cách tân tự do , đơn độc :



1/ Hình ảnh Lor-ca , nghệ sĩ cách tân tự do , đơn độc :

+ vầng trăng chếnh choáng
+ yên ngựa mỏi mòn
+đi lang thang
+ đơn độc…
Lor-ca tự do , đơn độc trong chiến đấu và trong cách tân nghệ thuật
Âm thanh li-la li-la li-la
Hợp âm của tiếng đàn ghi-ta
Loài hoa tử đinh hương mọc nhiều ở TBN
Hình ảnh Lor-Ca hiện lên trên phông nền văn hoá dân tộc mình


2/Cái chết oan khuất của Lor-ca:


Áo choàng
bê bết đỏ
Cái chết thảm khốc của Lor-ca
 Bi kịch của người nghệ sĩ cách tân trong thế kỉ bạo tàn .
Đấu sĩ bị thương khi giao đấu





Tiếng
ghi-ta
Nâu , lá xanh
Bầu trời – cô gái ấy
Bọt nước vỡ tan
Ròng ròng máu chảy
Số phận ngắn ngủi
Chuyển đổi cảm giác
2/Cái chết oan khuất của Lor-ca:




Tiếng ghi-ta ròng ròng máu chảy
Nhân cách hoá
Tạo sức ám ảnh mãnh liệt
→ Tiếng đàn chung số phận với Lor-ca
Đau đớn
2/Cái chết oan khuất của Lor-ca:


Không ai chôn cất tiếng đàn
Tiếng đàn như cỏ mọc hoang
So sánh
Ngoa dụ
Bất diệt
Sự bất tử của NT thơ Lor-ca
 Sự bất tử của tiếng đàn , NT,của Lor-ca:
3/ Sự bất tử của tiếng đàn , NT của Lor-ca:
Giọt nước mắt - vầng trăng
Long lanh - trong đáy giếng
Tiếc nuối cho hành trình cách tân NT còn dang dở của Lor-ca




4/ Những suy tư về sự giải thoát , giã từ của Lor-ca
Lor-ca –bơi-sang ngang
Chiếc ghi-ta
Đường chỉ tay đã đứt
Dòng sông
Một cái chết đặc biệt
Bất tử


Ném
Lá bùa
Trái tim
Thanh thản bước vào cõi vĩnh hằng bằng những hình ảnh mộng mơ, giàu chất nghệ sĩ
 Những suy tư về sự giải thoát , giã từ của Lor-ca :

Địêp từ
Ý nghĩa câu đề từ :
“Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”
( lời di chúc khi tiên cảm về cái chết)
→ Ước muốn xóa bỏ ảnh hưởng của bản thân , dọn đường cho thế hệ sau vươn tới .
Nhân cách lớn của người nghệ sĩ vĩ đại
Tình yêu cây đàn
nghệ thuật
Tổ Quốc
Âm thanh “ li- la li-la li-la ” luyến láy sau cùng

→ Nốt lặng cuối mang ý nghĩa tri âm , kính trọng
→ Tiếng đàn mang tên loài hoa , lặng lẽ toả hương, hiện hữu giữa cuộc đời .



4 / Chủ đề :
- Niềm xót thương , ngưỡng vọng của Thanh Thảo
- Những suy tư về cuộc giải thoát và giã từ của Lor-ca .

III / Nghệ thuật :
Hài hòa giữa thơ và nhạc
- Hiện đại theo phong cách tượng trưng , siêu thực

C/ Củng cố :

Nghệ thuật tượng trưng, siêu thực trong thơ Thanh Thảo
Cảm nhận về nhà thơ , nghệ sĩ , nhà cách tân vĩ đại Lor-ca .
Sống trên đời cần có một tấm lòng
Để gió cuốn đi ...