Tuần 14. Đàn ghi ta của Lorca

Hội thi
Thiết kế bài giảng có ứng dụng CNTT

Trường ĐHSP TP.HCM
Khoa Ngữ Văn
Phan Thị Thanh Giang
Văn 4A
33 601 021
1
Đàn ghita của Lorca
Thanh Thảo
Giáo án dự thi:
2
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
I. TIỂU DẪN
1. Tác giả
Qua phần tiểu dẫn, em hãy rút ra những nét nổi bật về nhà thơ Thanh Thảo ?
3
- Tên thật : Hồ Thành Công
- Sinh năm : 1946.
Quê : Mộ Đức - Quảng Ngãi
- Tác phẩm chính:
Những người đi tới biển (trường ca – 1977)
Dấu chân qua trảng cỏ (thơ – 1980)
Những ngọn sóng mặt trời (trường ca – 1981)
Khối vuông ru – bích (thơ – 1985)
Từ một đến một trăm (thơ – 1988)
Giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam (1979)
Giải thưởng của Hội đồng Văn học Quốc phòng an ninh (1996)
Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật (2001)
Hiện nay là Phó Chủ tịch Hội đồng thơ Hội Nhà văn Việt Nam và Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Quảng Ngãi
* Đặc điểm thơ Thanh Thảo
- Ông nổi tiếng với những bài thơ và trường ca mang diện mạo độc đáo viết về chiến tranh và thời hậu chiến, thể hiện nhiều suy tư, trăn trở về các vấn đề xã hội và thời đại.
- Thơ Thanh Thảo đậm chất triết luận, giàu suy tư, với những cách tân nghệ thuật táo bạo, mới mẻ.
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
I. TIỂU DẪN
1. Tác giả
4
Em có nhận xét như thế nào về đặc điểm thơ Thanh Thảo?
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
I. TIỂU DẪN
2. Tác phẩm
Em hãy nêu xuất xứ bài thơ?
5
a. Xuất xứ: Rút từ tập thơ Khối vuông ru-bich (1985)
Em hiểu gì về tên tập thơ?
Cấu trúc ru-bich
Cấu trúc thơ
Mô hình mở, phá bỏ khuôn mẫu, giải phóng cảm xúc và tưởng tượng
Thơ tự do mang phong cách
Thơ cổ điển
Thơ lãng mạn
Thơ tượng trưng
phi ngã
đa ngã
h?u ngã
Tượng trưng siêu thực
Về nghệ thuật:
 Sáng tạo hình ảnh theo lối lạ hoá
 Đề cao nhạc tính trong thơ
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
6
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
Đàn ghita:
b. Nhan đề:
- Là một nhạc cụ truyền thống, là niềm tự hào của đất nước Tây Ban Nha. (còn được gọi là Tây Ban cầm)
- Gắn bó mật thiết với Lorca
? Đàn ghita là biểu tượng cho:
Tình yêu đất nước của Lorca
Con đường nghệ thuật của Lorca
Khát vọng cao cả mà Lorca nguyện phấn đấu suốt đời
Em hiểu như thế nào về nhan đề và lời đề từ của bài thơ này?
7
I. TIỂU DẪN
2. Tác phẩm
8
Lorca
Người nghệ sĩ Tây Ban Nha vĩ đại
Người chiến sĩ chống phát xít
Người có số phận oan khuất
9

Bao giờ tôi chết
hãy chôn tôi
cùng cây đàn ghita
trong cát

Bao giờ tôi chết
Giữa những cây cam
và cây bạc hà tốt lành

Bao giờ tôi chết
Xin vui lòng chôn tôi
Trong ngọn phong tiêu.

...
10
F. G. LORCA
c. Lời đề từ
Federico Garcia Lorca
khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn
Di chúc của Lorca:
Tình yêu say đắm, sự gửi gắm của Lorca với nghệ thuật, với xứ sở của Tây Ban cầm
Khơi nguồn, dẫn dắt dòng cảm xúc mãnh liệt của Thanh Thảo về cái chết của Lorca
11
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
I. TIỂU DẪN
2. Tác phẩm
12
d. Bố cục bài thơ
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
I. TIỂU DẪN
2. Tác phẩm
Gồm 3 phần:
Đoạn 1 (6 dòng đầu) Hình tượng người nghệ sĩ Lorca
Đoạn 2 (12 dòng tiếp) Số phận và cái chết bi thảm của Lorca
Đoạn 3 (còn lại) Suy tư về sự giải thoát của Lorca
1. Hình tượng người nghệ sĩ Lorca
tiếng đàn
bọt nước
âm thanh
hình khối
thính giác
thị giác
thủ pháp lạ hóa
Những hình ảnh và từ ngữ nào cho em biết về sự xuất hiện của nhân vật Lorca?
13
 “tiếng đàn bọt nước” phù du như dự báo về số phận mỏng manh, ngắn ngủi
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
II. ĐỌC - HIỂU
Thanh Thảo
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
Đấu trường: võ sĩ - bò tót
Cuộc đấu
Khát vọng tự do
Nền chính trị độc tài
Khát vọng cách tân nghệ thuật
Nền nghệ thuật già cỗi
Nhân vật Lorca được hiện ra trong không gian, phông nền như thế nào?
Hình ảnh "áo choàng đỏ gắt" gợi cho em những liên tưởng gì?
14
1. Hình tượng người nghệ sĩ Lorca
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
II. ĐỌC - HIỂU
Thanh Thảo
li-la li-la li-la
Gợi hợp âm của tiếng đàn ghi ta: giàu tính nhạc
vầng trăng, yên ngựa
Không gian thảo nguyên
mênh mông, bát ngát
Nghệ thuật láy âm
chuyến đi thăm thẳm và đơn độc của người nghệ sĩ
15
- Tên một loài hoa ở Tây Ban Nha gợi buồn, chia li – hoa tử đinh hương. Sắc tím thủy chung, son sắt
Bài thơ có điệp khúc không?
Nếu có, dụng ý của tác giả là gì?
Một kị sĩ lang thang, cô độc
Một nhạc sĩ dân gian lãng du
lang thang
chếnh choáng
miền cô độc
vầng trăng
yên ngựa
áo choàng đỏ gắt
Hành trình đấu tranh đơn độc
Lorca – người nghệ sĩ tự do và cô đơn
hoán dụ
điệp từ, điệp ngữ
so sánh
nhân hóa
biểu tượng
Các từ miền đơn độc, chếnh choáng, mỏi mòn đã tạo ra một trường nghĩa như thế nào?
Em có ấn tượng như thế nào với cách nhà thơ Thanh Thảo miêu tả sự xuất hiện nhân vật Lorca như thế?
16
1. Hình tượng người nghệ sĩ Lorca
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
II. ĐỌC - HIỂU
Thanh Thảo
2. Số phận và cái chết bi phẫn của nhân vật Lorca
Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lor-ca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du
áo choàng đỏ gắt
Hình ảnh thực
Không gian kinh hoàng
Ấn tượng chết chóc
Khoảnh khắc Lorca bị
bọn phát xít giết hại
Giây phút bi phẫn nhất trong cuộc đời Lorca đã được Thanh Thảo tái hiện như thế nào?
17
Theo em, cảm hứng để nhà thơ Thanh Thảo viết nên bài thơ này là gì?
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
II. ĐỌC - HIỂU
tiếng ghi-ta
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi-ta lá biết mấy
tiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi-ta ròng ròng
máu chảy
nâu
xanh
nâu
2. Số phận và cái chết bi phẫn của Lorca
18
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
xanh
II. ĐỌC - HIỂU
19
tiếng ghita
Cuộc đời người
nghệ sĩ Lorca
Dồn dập,
Liên tục
biến đổi
ghita
bần bật
khóc
Đau đớn,
uất nghẹn,
căm phẫn
Hoán dụ
Tiếng đàn
Áo choàng bê bết đỏ
Cuộc đời Lor-ca
Cái chết
Theo em, Thanh Thảo đã sử dụng những bút pháp nghệ thuật gì khiến cái chết của Lorca có sức ám ảnh với người đọc đến thế?
20
21
Ẩn dụ
Ghi ta nâu
Ghi ta lá xanh
Ghi ta tròn
Tượng trưng
bầu trời, cô gái
bọt nước vỡ tan
Nhân hóa
ròng ròng
máu chảy
Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác
Trường phái tượng trưng siêu thực
-Tiếng đàn rạo rực tình yêu, cháy bỏng khát vọng tự do, trong trẻo và mãnh liệt một sức sống căng đầy / đau đớn sóng gió
-Tiếng đàn nên hình thành sắc, vỡ ra thành thân phận con người
2. Số phận và cái chết bi phẫn của Lorca
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
Em có nhận xét như thế nào về cách xây dựng hình tượng “tiếng đàn” trong đoạn này?
II. ĐỌC - HIỂU
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
3. Sự bất tử của Lorca cùng với tiếng đàn
không ai chôn cất tiếng đàn
23
II. ĐỌC - HIỂU
Tiếng đàn
cỏ mọc hoang
sự bất tử của nghệ thuật, cái đẹp
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
so sánh
Tiếng đàn còn là nỗi xót thương của mọi người trước các chết của một thiên tài, là sự nuối tiếc hành trình cách tân nghệ thuật dang dở của Lor-ca và của nền văn chương Tây Ban Nha.
24
Em hiểu như thế nào về câu thơ: “giọt nước mắt vầng trăng”?
giọt nước mắt
vầng trăng
giọt nước mắt
Nghệ thuật sắp đặt
Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Chùa Tông Thạnh năm canh ưng đóng lạnh, tấm lòng son gửi lại bóng trăng rằm...
và
vầng trăng
với
giọt nước mắt
vầng trăng
như
giọt nước mắt
vầng trăng
của
giọt nước mắt
vầng trăng
là
giọt nước mắt
vầng trăng
Bất tử hóa tượng đài người nghệ sĩ – chiến sĩ Lorca
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Quan niệm của phương Đông
25
3. Sự bất tử của Lorca cùng với tiếng đàn
II. ĐỌC - HIỂU
Quan niệm của phương Tây
Cái chết được nhấn mạnh  nỗi đau nhân đôi
Em hiểu như thế nào về hình ảnh “đường chỉ tay đã đứt” và “dòng sông rộng vô cùng”?
ẩn dụ về sự nghiệt ngã của số phận
26
Lorca bơi sang ngang
trên chiếc ghita màu bạc
Lorca vượt qua ranh giới sinh tử, siêu thoát vào cõi bất tử, mang theo tất cả tình yêu mãnh liệt đối với quê hương, tình yêu nghệ thuật cháy bỏng.
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
3. Sự bất tử của Lorca cùng với tiếng đàn
II. ĐỌC - HIỂU
tượng trưng hoá
chiếc ghi-ta đã sang cõi siêu sinh
27
ném
lá bùa
trái tim
Coi thường cái chết
Bình thản ra đi
Để lại yêu thương
cho người
Để lại bình yên
cho người
Xoáy nước
tai hoạ định mệnh
28
lặng yên bất chợt
sự giải thoát nhẹ nhàng như một thoáng lặng của con tim
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Định mệnh
cuộc đời
Lorca bơi sang ngang
trên chiếc ghita màu bạc
Trên 1 chiếc ghita Lorca
bơi qua dòng sông cuộc
đời đi vào cõi bất tử
ném
lá bùa
trái tim
Coi thường cái chết
Bình thản ra đi
trái tim … lặng yên bất chợt :
sự ra đi nhẹ nhàng
như 1 thoáng lặng của
con tim
Đồng cảm, trân trọng, Thanh Thảo bất tử hoá Lorca
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
III. TỔNG KẾT
Lor-ca
Một cái chết bi phẫn do thế lực tàn ác gây ra
Một tâm hồn bất diệt cùng sự bất tử của nghệ thuật chân chính
Một nghệ si cô đơn đấu tranh cho tự do và cho sự nghiệp cách tân nghệ thuật
30
Sự ngưỡng mộ, đồng cảm, xót xa của tác giả.
Khẳng định sự bất tử của cái đẹp và công lý
 Giá trị nhân văn sâu sắc
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
III. Tổng kết :
Nghệ
thuật
Xây dựng hình ảnh biểu tượng-siêu thực có sức chứa lớn về nội dung
Kết hợp hài hòa hai yếu tố thơ và nhạc.
Thể thơ tự do, không dấu câu, không dấu hiệu mở đầu, kết thúc
31
IV. Luyện tập
Chọn đáp án đúng nhất:
32
Câu 1: Hình tượng “áo choàng đỏ” lặp lại hai lần trong bài thơ là:
A. Hoán dụ
B. Biểu tượng
C. Ẩn dụ
D.Nhân hóa
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
Câu 2: Tiếng đàn trong bài thơ mang ý nghĩa ẩn dụ cho:
A. Nghệ thuật của Lor-ca
B. Tình yêu con người và khát vọng mà ông hằng theo đuổi
C. Nỗi xót thương của mọi người trước cái chết của một thiên tài
D. Cả 3 phương án trên
33
Câu 3: Qua bài thơ “Đàn ghita của Lor-ca” ta bắt gặp sự ........................ sâu sắc giữa nhà thơ Thanh Thảo và Lor-ca.
A. đồng cảm
B. thông cảm
C. thương cảm
D. giao cảm
34
Câu 4: Trong các lời đánh giá sau đây, lời nào nói đúng nhất về nhà thơ Thanh Thảo?

A. Một ngòi bút đậm chất sử thi và lãng mạn
B. Một phong cách thơ hiện đại
C. Một cách viết kết hợp hài hòa giữa thơ và nhạc trong cấu tứ, hình ảnh, ngôn ngữ thơ mới mẻ
D. Một ngòi bút phóng khoáng
35
Câu 5: “Đàn ghi ta của Lorca” (Thanh Thảo) hấp dẫn người đọc vì:

A. Khắc họa hình tượng Lorca đẹp kì vĩ
B. Tác phẩm thể hiện sự am hiểu tường tận của nhà thơ về thi sĩ- nhạc sĩ Lorca
C. Khắc họa thành công hình tượng tiếng đàn ghi ta qua đó làm nổi bật nhân vật trữ tình Lorca
D. Một nghệ thuật thơ hiện đại
36
Xin chân thành cảm ơn sự quan tâm theo dõi của quý thầy cô và các bạn!
37