Tuần 14. Đàn ghi ta của Lorca

Thanh Thảo
Đọc hiểu
Tiết: 40-41
Tổng kết
Hướng dẫn tự học
Giáo viên: Bùi Văn Tĩnh _ Trường THPT Sa Thầy
Tìm hiểu chung
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
I. Tìm hiểu chung
1) Tác giả
-Thanh Thảo tiêu biểu cho thế hệ các nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ

Ngòi bút hướng nội giàu suy tư, trăn trở.

- Luôn tìm hình thức biểu đạt mới.
H:Em hãy cho biết những nét chính về nhà thơ Thanh Thảo?
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
I. Tìm hiểu chung
2) Bài thơ “ Đàn ghi ta của Lor-ca”
Xuất xứ: In trong tập ” Khối vuông ru-bích ” (1985).
-Tiêu biểu cho kiểu tư duy thơ tượng trưng.
H: Bài thơ được rút trong tập thơ nào? Mang đặc điểm gì của thơ Thanh Thảo?
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
I. Tìm hiểu chung
3) Lor ca
(1898-1936): Nhà thơ thiên tài của TBN có khát vọng tự do và cách tân NT mãnh liệt đã bị bọn phản động thân phát xít giết hại.

H: Hãy trình bày những hiểu biết của em về Lor- ca?
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
Văn bản
những tiếng đàn bọt nước
Tây-Ban-Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn

Tây-Ban-Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lorca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du

Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn
Ph.G. Lor - ca
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
tiếng ghi-ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi-ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi-ta ròng ròng
máu chảy

không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng
Văn bản
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
Văn bản
đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lorca bơi sang ngang
trên chiếc ghi-ta màu bạc

chàng ném lá bùa cô gái di-gan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
vào lặng yên bất chợt
li-la li-la li-la...
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
những tiếng đàn bọt nước
Tây-Ban-Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn
1) Bố cục:
Hình ảnh Lor-ca người nghệ sĩ cách tân trong bối cảnh VH, CT TBN
- 6 dòng thơ đầu:

H: Em hãy chia bố cục bài thơ và nêu nội dung chính của từng phần?
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
1) Bố cục:
Cái chết đầy bi phẫn của Lor-ca
Tây-Ban-Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lorca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du

tiếng ghi-ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi-ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi-ta ròng ròng
máu chảy
- 12 dòng thơ tiếp theo:
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
1) Bố cục:
Sự tiếc nuối về cách tân NT dang dở
không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng
- 4 dòng thơ tiếp theo:
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
Văn bản
đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lorca bơi sang ngang
trên chiếc ghi-ta màu bạc

chàng ném lá bùa cô gái di-gan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
vào lặng yên bất chợt
li-la li-la li-la...
Suy tư về cuộc giải thoát của Lor-ca.
- 9 dòng thơ cuối:
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
2) Phân tích
GHI NHỚ
Lorca
Bao giờ tôi chết,
hãy chôn tôi với cây đàn ghi ta
trong cát.
Bao giờ tôi chết,
giữa những hàng cam
và đám bạc hà.
Bao giờ tôi chết,
xin hãy chôn tôi
trong chiếc chong chóng gió.
Bao giờ tôi chết!
(Người dịch : Hàm Đan)
a.Lời đề từ
H: Lời đề từ được nhà thơ Thanh Thảo mượn ý từ bài thơ nào của Lor- ca?

Bao giờ tôi chết,
hãy chôn tôi với cây đàn
“Khi tôi chết hãy
chôn tôi với cây đàn":

a. Lời đề từ
- Hãy biết quên NT của Lor-ca để tìm hướng đi mới, tiếp tục hành trình cách tân NT.
-Niềm đam mê nghệ thuật, tình
yêu đất nước TBN
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
2) Phân tích

H: Lời đề từ gợi ra những ý nghĩa nào?


b. Sáu dòng thơ đầu:
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
“Những tiếng đàn bọt nước ”

H: Trình bày cảm nhận của em về dòng thơ?
2) Phân tích


“Những tiếng đàn bọt nước ”
(Kết hợp khác lạ)
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
=> Hình ảnh mang tính tượng trưng, siêu thực, gợi cảm giác mong manh, ngắn ngủi, vỡ tan nhanh chóng
tiếng đàn
(Thính giác)
bọt nước
(Thị giác)

b. Sáu dòng thơ đầu:
2) Phân tích


- “Áo choàng đỏ gắt”
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
b. Sáu dòng thơ đầu:
2) Phân tích


ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
H: Hình ảnh thơ gợi cho em liên tưởng đến điều gì về đất nước Tây Ban Nha và hình ảnh Lor-ca?
b. Sáu dòng thơ đầu:
2) Phân tích
- “Áo choàng đỏ gắt”


ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
+ Đấu trường đấu bò tót truyền thống, nét văn hóa độc đáo của TBN
+ “Đấu trường” của khát vọng dân chủ với chế độ độc tài, khát vọng cách tân với nền NT già cỗi
=> Lor-ca là “đấu sĩ” dũng cảm trên “đấu trường” chính trị, văn hóa của TBN
b. Sáu dòng thơ đầu:
2) Phân tích
- “Áo choàng đỏ gắt”


- “Li la - li la - li la”:
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
H: Dòng thơ gợi cho em sự cảm nhận như thế nào?
-> Gợi chuỗi âm thanh tiếng đàn, khúc mở đầu nhịp nhàng du dương
b. Sáu dòng thơ đầu:
2) Phân tích


ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
H:Em hãy cho biết ba dòng thơ tiếp theo gợi điều gì về hỉnh ảnh Lor- ca? NT của tác giả?
Hình ảnh:
-> Lor- ca với hành trình đấu tranh đơn độc nhưng tâm hồn phóng khoáng say mê
+ đi lang thang
+ vầng trăng chếnh choáng
+ yên ngựa mỏi mòn
- NT:
Hệ thống từ láy, nhân hóa
=>Hình ảnh người chiến sĩ-nghệ sĩ đòi dân chủ, cách tân NT trong bối cảnh chính trị, XH TBN.
b. Sáu dòng thơ đầu:
2) Phân tích


ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
H: Phân tích NT trong đoạn thơ? Hình ảnh cái chết của Lor- ca hiện lên như thế nào?
+ Đối lập:
hát nghêu ngao >< bỗng kinh hoàng, áo choàng bê bết đỏ
(khát vọng,yêu đời ) (hiện thực tàn bạo)
- Nghệ thuật:
+ So sánh: Chàng đi như người mộng du
b. Mười hai dòng tiếp theo
2) Phân tích
-> Tả thực về cái chết của Lor-ca


ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
- Nghệ thuật:
+ Nhân hóa: Tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy
+ Hoán dụ: Tiếng ghi ta, áo choàng
+ AD chuyển đổi cảm giác: Tiếng ghi ta vỡ thành màu sắc, hình khối, chuyển động với nhiều cung bậc
b. Mười hai dòng tiếp theo
2) Phân tích
-> Tiếng ghi-ta tượng trưng cho cuộc đời, tâm hồn, số phận, của người nghệ sĩ

=> Cái chết đầy bi phẫn của người nghệ sĩ Lor-ca.
“Không ai chôn cất tiếng đàn
Tiếng đàn như cỏ mọc hoang”
Phải chăng không ai dám vượt qua cái cũ để tiếp tục cuộc hành trình cách tân của Lor-ca?
- NT của Lor-ca có sức sống và lưu truyền mãi mãi như cỏ mọc hoang.
- Sự tiếc nuối cho hành trình cách tân NT dang dở
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
c. Bốn dòng tiếp theo
2) Phân tích
H: Cách hiểu của em về hai dòng thơ sau như thế nào:
“Không ai chôn cất tiếng đàn
Tiếng đàn như cỏ mọc hoang”
- “giọt nước mắt vầng trăng”: Niềm cảm thông, uất hận

- “long lanh trong đáy giếng”: Sự bất tử của cái Đẹp.

=> Cái đẹp sáng tạo của người nghệ sĩ đã tìm được giá trị chân chính của nó

ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
c. Bốn dòng tiếp theo
2) Phân tích
H: Hình ảnh thơ: “giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng
gợi cho em những suy nghĩ gì?

- đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng


ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
d. Chín dòng thơ cuối
2) Phân tích
NT: ẩn dụ, đối lập

-> định mệnh, số phận ngắn ngủi

- “Lor-ca bơi sang ngang
trên chiếc ghi-ta màu bạc”

NT: tượng trưng
-> Lor- ca sang thế giới khác với âm nhạc và thơ ca của mình
H: Em hãy phân tích nghệ thuật, nội dung trong bốn dòng thơ:
“ đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lor- ca bơi sang ngang
trên chiếc ghi- ta màu bạc” ?


ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
d. Chín dòng thơ cuối
2) Phân tích
Các hành động:
“ném lá bùa…vào xoáy nước ”, “ném trái tim…vào lặng yên…”
Sự lựa chọn, cuộc giã từ dứt khoát với những hệ lụy trần gian của Lor-ca.
H: Các hành động “ném lá bùa…vào xoáy nước ”, “ném trái tim…vào lặng yên” của Lor- ca mang ý nghĩa như thế nào?


ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
II. Đọc- hiểu
=> Sự bất tử với nghệ thuật và cuộc đời của Lor- ca
“Li la - li la- li la”
Dòng cuối bài thơ :
- Là chùm hợp âm, vĩ thanh của bản nhạc giao hưởng
d. Chín dòng thơ cuối
2) Phân tích
H: Cảm nhận của em về sức gợi của dòng thơ cuối “Li la - li la- li la” như thế nào?


- Là tiếng lòng tri ân sâu sắc,của người nghệ sĩ đối với người nghệ sĩ.
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
III. Tổng kết
Ngợi ca vẻ đẹp nhân cách, tâm hồn và tài năng của Lor- ca - nhà thơ, nhà cách tân ví đại của văn học Tây Ban Nha và thế giới thế kỷ XX.
1. Nội dung:

2. Nghệ thuật:

- Sử dụng thành công những thủ pháp tiêu biểu của thơ siêu thực đặc biệt là chuỗi hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng
- Kết hợp hài hòa yếu tố thơ và nhạc
- Ngôn ngữ thơ hàm súc, giàu sức gợi
ĐÀN GHI TA CỦA LOR - CA
IV. Hướng dẫn tự học
1.Tìm và phân tích những hình ảnh biểu tượng giàu sức gợi trong bài thơ?
2. Em hãy viết một đoạn văn nêu cảm nhận của em về Lor-ca?
CHÂN THÀNH CẢM ƠN
QUÝ THẦY CÔ XIN GIÁO VÀ CÁC EM!