Tuần 14. Đàn ghi ta của Lorca

Quý Thầy Cô đến dự giờ hôm nay
Giáo viên tập thể 12C2 trân trọng kính chào
SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TÂY NINH
TRƯỜNG THPT
NGUYỄN TRUNG TRỰC
Thiết kế bài giảng: Giáo viên Châu Hiệp
Ngữ văn 12 - chương trình ban cơ bản
KIỂM TRA BÀI CŨ:" SÓNG"- (XUÂN QUỲNH )
Câu 1: Ý nghĩa hình tượng "Sóng" trong bài thơ cùng tên của Xuân Quỳnh?
* “ Sóng: Hình ảnh ẩn dụ của tâm hồn người con gái với trái tim khao khát yêu thương. Sóng là hình tượng biểu hiện cho một tình yêu nồng ấm, dào dạt, thiết tha, bền bĩ và vĩnh hằng. Xuân Quỳnh đã bộc lộ chân thực tình yêu của chính trái tim mình.
* Sóng và Em trong bài thơ có mối quan hệ mật thiết với nhau, hai hình tượng này song hành với nhau trong suốt bài thơ. Sóng chính là biểu tượng tình yêu của Em – người con gái đang yêu nồng nàn, say đắm.
KIỂM TRA BÀI CŨ:" SÓNG"- ( XUÂN QUỲNH )
2.Nêu ý nghĩa và nghệ thuật bài thơ?
Ý nghĩa: + Vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ đang yêu.
+ Tình yêu thiết tha nồng nàn
+ Khát vọng tình yêu mãnh liệt son sắt thủy chung.
Nghệ thuật: + Mượn hình tượng sóng để nói đến tình yêu.
+ Thơ năm chữ, dòng thơ không ngắt nhịp, phép điệp từ , cấu trúc tạo âm hưởng nhịp nhàng, êm ái.
Tiết 39-40
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
Thanh Thảo
1.Lời đề từ “Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”.

2.Hình ảnh Lor-ca, người nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha.
3.Cái chết oan khuất của Lor- ca.
4.Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor- ca.
5.Ý nghĩa Tiếng đàn “ Li-la li-la li-la”
I. GIỚI THIỆU CHUNG
1.Tác giả
2. Văn bản
II.ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
I.GIỚI THIỆU CHUNG:
1.Tác giả: Thanh Thảo.
Em hãy nêu vài nét về nhà thơ Thanh Thảo?
*Tên khai sinh: Hồ Thành Công, sinh năm 1946.
- Quê: Mộ Đức, Quảng Ngãi.
* Sự nghiệp văn chương:
- Sáng tác hay và độc đáo về chiến tranh và thời hậu chiến.
+Tác phẩm: Những người đi tới biển( 1977), Khối vuông Ru-bích( 1985), Những ngọn sóng mặt trời(1994- Trường ca), Cỏ vẫn mọc( 2002-Trường ca)…
-Những năm gần đây: viết báo, tiểu luận phê bình. Đóng góp quan trọng nhất vẫn là thơ ca.
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
I.GIỚI THIỆU CHUNG:
Thơ Thanh Thảo có đặc điểm gì?
* Đặc điểm thơ:
- Giàu suy tư mãnh liệt.
- Phóng túng trong cảm xúc.
- Ít nhiều nhuốm màu sắc tượng trưng, siêu thực.
-Luôn theo đuổi khát vọng cách tân cấu trúc thơ.
(SGK)
2.Văn bản:
I.GIỚI THIỆU CHUNG:
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
1.Tác giả: Thanh Thảo. ( SGK)
Xuất xứ của tác phẩm và cảm hứng sáng tác của nhà thơ?
+ Rút trong tập “ Khối vuông Ru- bích”
+ Từ cuộc đời, tài năng và cái chết bi thảm của Lor- ca.
a.Xuất xứ,cảm hứng sáng tác:
Thanh Thảo nói : “Lor-ca là một nhà thơ mà tôi hết sức ngưỡng mộ, cả về thi ca lẫn cuộc đời và cái chết đều gây cho tôi nhiều xúc cảm và ấn tượng. Chính những hình ảnh và nhạc điệu trong nhiều bài thơ Lor-ca đã dẫn dắt tôi khi viết bài thơ mà tôi coi như một khúc tưởng niệm ông”
b.Nhan đề:
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
I.GIỚI THIỆU CHUNG:
1.Tác giả Thanh Thảo.( sgk)
2.Văn bản: “ Đàn ghi ta của Lor-ca”.(SGK
Em hiểu như thế nào về nhan đề bài thơ?(Đàn ghi ta Lor-ca.)
“Đàn ghi-ta vốn xuất xứ là một nhạc cụ có cách đây hơn 5000 năm (loại ghi-ta cổ), sau này người Tây Ban Nha mới cải tiến nó thành đàn ghi-ta ngày nay. Đàn ghi-ta ngày nay có 6 dây, tuy nhiên vẫn tồn tại những loại đàn ghi-ta có 4, 7, 8, 10 và 12 dây”, còn gọi là Tây ban cầm.
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
Em biết gì về nhà thơ Ga- xi - a Lor- ca
c. Lor-ca :
Lor-ca (1898-1936)
-Tài năng sáng chói của VH hiện đại Tây Ban Nha.
-Đại diện cho tinh thần tự do và khát vọng cách tân nghệ thuật của thế kỷ XX.
-1936, bọn Phát xít bắt giam và bắn chết ông.
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
I.GIỚI THIỆU CHUNG:
1.Tác giả Thanh Thảo.( sgk)
2.Văn bản: SGK)
- Bố cục tác phẩm? nội dung từng phần?
d.Bố cục:
3 Phần
* Phần 1( Sáu dòng đầu):Hình ảnh Lor-ca người nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha.
* Phần 2( 12 dòng kế tiếp): Cái chết bi phẫn của Lor- ca.
* Phần 3( 13 dòng còn lại): Niềm xót thương Lor-ca và những suy tư về cuộc giải thoát và giã từ của Lor-ca.
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
Những tiếng đàn bọt nước
Tây-Ban-Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn

Tây-Ban-Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lorca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du

Tiếng ghi-ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi-ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi-ta ròng ròng
máu chảy

không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng

đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lorca bơi sang ngang
trên chiếc ghi-ta màu bạc

chàng ném lá bùa cô gái di-gan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
vào lặng yên bất chợt

li-la li-la li-la…
Bài thơ
Trích:“ Khối vuông Ru- bích”
Nhạc phẩm: “ KHI TÔI CHẾT HÃY CHÔN TÔI VỚI CÂY ĐÀN”
Bản đồ nước Tây Ban Nha
QUỐC KỲ VÀ QUỐC HUY TÂY BAN NHA
Thánh đường Sagrada Familia
Thủ đô Tây Ban Nha về đêm.
Thành phố Sevila -Tây Ban Nha.
Bảo tàng Gugenhem
Hoa Li-la (Tử đinh hương) Li-la li -la li-la gợi âm thanh tiếng đàn đầy sức sống.











Đấu bò tót
Đấu bò tót











Đấu bò tót
Vũ nữ Di - gan
Nội dung cơ bản( Tiết1)
1.Lời đề từ: “Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”.
2.Hình ảnh Lor-ca, người nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha.
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
I. GIỚI THIỆU CHUNG.
II.ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
A.NỘI DUNG:
1.Lời đề từ: “khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”
Lời di chúc của Lor-ca : “Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn” có ý nghĩa gì ?
- Tình yêu say đắm với nghệ thuật.
- Nghệ thuật không nên là sự lặp lại một cách nhàm chán và không thể sáng tạo những đỉnh cao nghệ thuật mới.
 Mong muốn nghệ thuật luôn luôn phát triển (hãy biết chôn nghệ thuật của Lor-ca để đi tới vươn cao hơn.)
H/S thảo luận nhóm.(5 phút) Phần 1:6 câu thơ đầu
Những tiếng đàn bọt nước
Tây-Ban-Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn


ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
B .ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
Thảo luận nhóm : theo dãy bàn của từng nhóm ,thời gian 5 phút.
Câu hỏi
Câu 1a: (Tổ1,2)
- Những hình ảnh nào thể hiện rõ nét văn hóa Tây Ban Nha?- Những hình ảnh đó có ý nghĩa gì?
Câu 1b: (Tổ3,4)
- Qua những hình ảnh thể hiện văn hóa Tây Ban Nha, em biết được gì về con người của Lor- Ca ?
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
2.Hình ảnh Lor-ca, người nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha:
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
* Lor- ca được miêu tả trên cái nền rộng lớn của văn hóa Tây Ban Nha:
- Áo choàng đỏ gắt.
- Tiếng đàn“ li-la-li-la-li-la”
- Vầng trăng.
Yên ngựa.
+ Những hình ảnh này có ý nghĩa gì?
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
2.Hình ảnh Lor-ca, con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha:
Qua những hình ảnh thể hiện văn hóa TBN, ta biết được gì về con người của Lor-ca?
Hình tượng Lor-ca được nhà thơ phác họa bằng những nét vẽ mang dấu ấn của thơ siêu thực.
Người nghệ sĩ - chiến sĩ tự do hiện lên mạnh mẽ song cũng thật lẻ loi trên con đường gập ghềnh xa thẳm trong cuộc chiến đấu chống lại chế độ độc tài
CỦNG CỐ
2. Cảm nhận của em về hình ảnh Lor – ca ?
 Hình tượng Lor-ca được nhà thơ phác họa bằng những nét vẽ mang dấu ấn của thơ siêu thực.
 Người nghệ sĩ - chiến sĩ tự do hiện lên mạnh mẽ song cũng thật lẻ loi trên con đường gập ghềnh xa thẳm trong cuộc chiến đấu chống lại chế độ độc tài
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
1.Lời nhắn nhủ “khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn” có ý nghĩa gì?
- Hãy chôn tôi với cây đàn – biểu trưng cho sự nghiệp của Lor-ca → ước nguyện suốt đời theo đuổi sự nghiệp sáng tạo nghệ thuật, mong muốn xóa bỏ ảnh hưởng của bản thân để dọn đường cho thế hệ sau vươn tới.
CHUẨN BỊ TIẾT 2
TÌM HIỂU:
- Cái chết oan khuất của Lor- ca?
- Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor- ca?
- Tiếng đàn “Li-la li-la li-la” trong bài thơ có ý nghĩa gì?
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
Giáo viên và Tập thể Lớp 12C2
Trân trọng kính chào tạm biệt.
Trong bài giảng có sử dụng:
_ Nhạc phẩm: + “ Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn” của Nhạc sĩ Thanh Tùng ( Thơ Thanh Thảo) do Ca sĩ Việt Hoàn trình bày.
+ “ Đàn tấu ghi ta”. Chưa rõ tác giả.
Thiết kế bài giảng: Giáo viên Châu Thị Hiệp.
3.Cái chết oan khuất của Lor- ca.
4.Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor- ca.
5.Ý nghĩa Tiếng đàn “Li-la li-la li-la”
I. GIỚI THIỆU CHUNG.
II.ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
Nội dung cơ bản tiết 2
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
3.Cái chết oan khuất của Lor- ca:
+ HS đọc phần 2.
+ Lor-ca bị bọn Prăng-cô giết hại dã man như thế nào?
- Lor-ca bị bọn phát xít Prăng-cô giết và ném xác xuống giếng để phi tang.
+ Nguyên nhân cái chết của Lor-ca? Để miêu tả cái chết oan khuất của Lor-ca tác giả đã sử dụng những hình ảnh và BPTT gì?
Đối lập:
+ Tự do của người nghệ sĩ > < Thế lực tàn bạo của phát xít.
+ Tiếng hát yêu đời, vô tư > < Hiện thực phũ phàng đến kinh hoàng (áo choàng bê bết máu).
+ Tình yêu, cái đẹp > < Hành động tàn ác, dã man.
Nhân cách hóa: Tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy => Tạo sức ám ảnh lớn đối với người đọc.
Hoán dụ:
+ Tiếng hát để chỉ Lor- ca.
+ Tấm áo choàng bê bết đỏ để chỉ cái chết.
So sánh chuyển đổi cảm giác: + Tiếng ghi ta nâu → trầm tĩnh, nghĩ suy.
+ Tiếng ghi ta lá xanh → thiết tha, hy vọng.
+ Tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan → bàng hoàng, tức tưởi.
+ Tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy → đau đớn, nghẹn ngào.
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
3.Cái chết oan khuất của Lor- ca:
-Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả cái chết của Lor-ca?
 Hệ thống hình ảnh vừa mang nghĩa thực vừa mang nghĩa ẩn dụ tượng trưng. Tái hiện cái chết bi thảm, dữ dội của Lor-ca bởi những thế lực tàn ác.
4.Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor- ca:
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
4.Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor- ca:
+ HS đọc phần 3.
- “Tiếng đàn như cỏ mọc hoang& hình ảnh giọt nước mắt vầng trăng” tượng trưng cho điều gì?
+ Tiếng đàn tượng trưng cho nghệ thuật của Lor-ca. Đó là cái đẹp mà sự tàn ác không thể hủy diệt nổi,nó sẽ sống, lưu truyền mãi như thứ cỏ dại mọc hoang.
+ ”Giọt nước mắt ” nỗi xót thương trân trọng của mọi người trước cái chết của một thiên tài.
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
4.Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor- ca:
Những hình ảnh ẩn dụ: “đường chỉ tay đã đứt, dòng sông rộng vô cùng. Lor-ca bơi sang ngang trên chiếc ghi ta màu bạc” có ý nghĩa gì?
- Nghĩ về cuộc giã từ của Lor- ca.
Biểu tượng cho cuộc hành trình về cõi chết, sự nghiệt ngã của định mệnh, số phận ngắn ngủi của Lor- ca.
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
4.Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor- ca:

Với tính đa nghĩa các hình ảnh, chi tiết nghệ thuật trên có ý nghĩa gì?
Tiếng đàn là linh hồn của người nghệ sĩ vẫn sống. Trong tiếng đàn ấy, nỗi đau và tình yêu, cái chết và sự bất tử hòa quyện vào nhau…
*Cái chết không thể tiêu diệt được tâm hồn và những sáng tạo nghệ thuật của Lor-ca. Nhà cách tân vĩ đại của đất nước TBN trở thành bất tử trong chính cuộc giả từ này.
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
5.Ý nghĩa tiếng đàn “ Li-la li-la li-la” trong bài thơ:
- H/S thảo luận nhóm.
+ Tiếng đàn “Li-la li-la li-la” ở đầu và cuối bài thơ có ý nghĩa gì?
- Chuỗi âm thanh “ Li-la li-la li-la”luyến láy sau hai câu đầu như khúc dạo đầu và chuỗi âm thanh ấy còn được dùng để kết thúc bài thơ như nốt nhạc cuối của bản nhạc.
 Ý nghĩa của sự tri âm và kính trọng đối với người nhạc sĩ, nhà thơ Tây Ban Nha Phê-đê-ri-cô Ga-xi-a Lor-ca.
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
THẢO LUẬN NHÓM NHỎ:
- Tìm hiểu nghệ thuật và ý nghĩa bài thơ?
.B. NGHỆ THUẬT
- Sử dụng thành công những thủ pháp tiêu biểu của thơ siêu thực, đặc biệt là chuỗi hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng.
- Ngôn ngữ thơ hàm súc, giàu sức gợi.
C. Ý NGHĨA VĂN BẢN:
Ngợi ca vẻ đẹp nhân cách, tâm hồn và tài năng của Lor-ca – nhà thơ, nhà cách tân vĩ đại của văn học Tây Ban Nha và thế giới thế kỉ XX.
Nội dung:
Nghệ thuật:


- Thể thơ tự do, không dấu câu, không dấu hiệu mở đầu, kết thúc.
Sử dụng hình ảnh, biểu tượng- siêu thực có sức chứa lớn về nội dung.
-Kết hợp hai yếu tố thơ và nhạc.
-Tạo màu sắc Tây Ban Nha rất đậm nét trong bài thơ.
III.TỔNG KẾT:
-Thể hiện nỗi đau và sự xúc động sâu sắc trước cái chết bi thảm của Lor-ca - một nghệ sĩ khao khát tự do, dân chủ , luôn mong muốn cách tân nghệ thuật.
GHI NHỚ ( SGK/166 )
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
CỦNG CỐ LUYỆN TẬP:
Nh?ng cảm nhận của em về hỡnh ảnh Lor-ca thể hiện qua bài thơ ?
Một cái chết oan khuất, bi phẫn bởi những thế lực tàn ác.
Một nghệ sĩ tự do và cô đơn

Một tâm hồn kiên cường bất diệt.
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI MỚI:
1. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI.
a. YÙ nghóa lôøi ñeà töø.
b. Phân tích hình tượng Lor-ca trong bài thơ.
c. Nghệ thuật chính của bài thơ.
2. CHUẨN BỊ BÀI MỚI:
Các bài đọc thêm:
+ Bác ơi – Tố Hữu.
+ Tự do – P. E–LUY–A.
 Chuẩn bị các câu hỏi trang 169, 173 SGK.
Giáo viên và Tập thể Lớp 12C2
Trân trọng kính chào tạm biệt.
Trong bài giảng có sử dụng:
_ Nhạc phẩm: + “ Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn” của Nhạc sĩ Thanh Tùng ( Thơ Thanh Thảo) do Ca sĩ Việt Hoàn trình bày.
+ “ Đàn tấu ghi ta”. Chưa rõ tác giả.
Thiết kế bài giảng: Giáo viên Châu Thị Hiệp.