Tuần 14. Đàn ghi ta của Lorca

KÍNH CHÀO QUÝ
THẦY CÔ VÀ CÁC EM
HỌC SINH
Đàn ghita của Lorca
Thanh Thảo
“khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”
F.G.Lorca
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
I. Giới thiệu:
1. Tác giả :
- Tên thật : Hồ Thành Công
- Sinh năm : 1946.
Quê : Mộ Đức - Quảng Ngãi
Thuộc thế hệ các nhà thơ trẻ
thời chống Mỹ
- Cách tân thơ ca
- Tác phẩm chính:
Những người đi tới biển (trường ca – 1977)
Dấu chân qua trảng cỏ (thơ – 1978)
Những ngọn sóng mặt trời (trường ca – 1981)
Khối vuông ru – bích (thơ – 1985)
Từ một đến một trăm (thơ – 1988)
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
- Phong cách nghệ thuật :
Thơ Thanh Thảo đậm chất triết luận, giàu suy tư, với những cách tân nghệ thuật táo bạo, mới mẻ.
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
2. Bài thơ :
a. Xuất xứ : Rút từ tập thơ Khối vuông ru-bich (1985)
Cấu trúc ru-bich
Cấu trúc thơ
Mô hình mở, phá bỏ khuôn mẫu, giải phóng cảm xúc và tưởng tượng
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
Thơ tự do mang phong cách tượng trưng - siêu thực
Thơ cổ điển
Thơ lãng mạn
Thơ tượng trưng
phi ngã
đa ngã
ngã
Về nghệ thuật:
+ Sáng tạo hình ảnh theo lối lạ hoá
+ Đề cao nhạc tính trong thơ
Điệu nhảy Flamencô
Hoa Li-la (Tử đinh hương)
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
b. Nhan đề bài thơ:
- Ghi ta không chỉ là nhạc cụ truyền thống của Tây Ban Nha mà còn được xem là biểu tượng cho nền nghệ thuật ở đất nước này.
- Lor-ca là nhà thơ, nhạc sĩ, nhà viết kịch, nhà hoạt động sân khấu thiên tài người Tây Ban Nha. Lor-ca là người khởi xướng và thúc đẩy mạnh mẽ những cách tân trong các lĩnh vực nghệ thuật
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
Ghi nhớ
Khi nào tôi chết
hãy vùi xác tôi cùng với cây đàn
dưới lớp cát
Khi nào tôi chết
hãy vùi xác tôi giữa rặng cây cam
và đám bạc hà
Khi nào tôi chết
hãy vùi xác tôi, tôi xin các người đó
nơi một chiếc chong chóng gió
Khi nào tôi chết!
c.Lời đề từ của bài thơ:
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn
Di chúc của Lorca : Tình yêu say đắm của Lorca với nghệ thuật, với xứ sở Tây Ban cầm
Khơi nguồn, dẫn dắt dòng cảm xúc mãnh liệt của Thanh Thảo về cái chết của Lorca
c.Lời đề từ của bài thơ:
Lời của Lor- ca căn dặn các thế hệ sau: Hãy “chôn” nghệ thuật của ông để bước tiếp.
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
II. Đọc - hiểu:
1. Bố cục :
những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn
Tây Ban Nha hát nghêu ngao bỗng kinh hoàng áo choàng bê bết đỏ Lor-ca bị điệu về bãi bắn chàng đi như người mộng du
tiếng ghi ta nâu bầu trời cô gái ấy tiếng ghi ta lá xanh biết mấy tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy
không ai chôn cất tiếng đàn tiếng đàn như cỏ mọc hoang giọt nước mắt vầng trăng long lanh trong đáy giếng
đường chỉ tay đã đứt dòng sông rộng vô cùng Lor-ca bơi sang ngang trên chiếc ghi ta màu bạc
chàng ném lá bùa cô gái Di-gan vào xoáy nước chàng ném trái tim mình vào lặng yên bất chợt
li – la li – la li – la …

ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
* Bố cục :
4 phần:
* 6 dòng thơ đầu: Lor-ca – con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị, nghệ thuật TBN
* 12 dòng thơ tiếp theo: Lor-ca với cái chết oan khuất và nỗi xót xa về sự dang dở của khát vọng cách tân nghệ thuật
* 4 dòng tiếp theo: Niềm xót thương Lor-ca.
* 9 dòng thơ cuối: Suy tư về cuộc giải thoát và cách giã từ của Lor-ca.
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
II. Đọc - hiểu văn bản :
2. Lor-ca – con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị, nghệ thuật TBN
những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn
Sáu dòng thơ đầu, tác giả khắc họa hình ảnh của ai? Hình ảnh ấy hiện lên qua những chi tiết nào?
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
Áo choàng đỏ gắt
Môn đấu bò tót sôi động và mạo hiểm của những matador dũng cảm
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
Đấu trường : võ sĩ >< bò tót
Cuộc đấu
Khát vọng tự do
Nền chính trị độc tài
Khát vọng cách tân
nghệ thuật
Nền nghệ thuật
già cỗi
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn
Ba câu thơ vẽ ra một Lor-ca khác. Anh (chị) thấy hình tượng Lor-ca ở ba dòng thơ này như thế nào?
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo

Một kị sĩ lang thang, đơn độc
Một nhạc sĩ dân gian, lãng du
lang thang
miền cô độc
vầng trăng
yên ngựa
áo choàng đỏ gắt
Hành trình đơn độc của người nghệ sĩ tranh đấu cho khát vọng tự do và cách tân nghệ thuật trong thế giới bạo tàn.
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
II. Đọc - hiểu văn bản :
3. Lor-ca với cái chết oan khuất và nỗi xót xa về sự dang dở của khát vọng cách tân nghệ thuật
Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lor-ca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du
Hình ảnh thực
Không gian kinh hoàng
Ấn tượng chết chóc
Khoảnh khắc Lorca bị
bọn phát xít giết hại
Giây phút bi phẫn nhất của Lor-ca được miêu tả như thế nào?
Đối lập:
Tự do của người nghệ sĩ > < bạo lực tàn ác của phát xít;
tiếng hát yêu đời > <
hiện thực đẫm máu
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
tiếng ghi-ta
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi-ta lá biết mấy
tiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi-ta ròng ròng máu chảy
nâu
xanh
xanh
nâu
tiếng ghi-ta ròng ròng máu chảy
Thủ pháp tượng trưng
tiếng ghita
Cuộc đời người
nghệ sĩ Lorca
Dồn dập,
Liên tục
biến đổi
ghita
bần bật
khóc
Đau đớn,
uất nghẹn,
căm phẫn
Hình ảnh tiếng ghi ta ròng ròng- máu chảy cho thấy âm nhạc đã thành thân phận, tiếng đàn đã thành linh hồn.

=> Tiếng đàn đã vỡ ra thành màu sắc (nâu, xanh), thành hình khối (tròn ). Bút pháp tượng trưng, siêu thực.
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
12 dòng thơ khắc hoạ chân dung người nghệ sĩ Lor-ca trong khoảnh khắc bi thương nhất:

+ tha thiết với cuộc sống.


+ cháy bỏng trong lí tưởng nghệ thuật;
+ đắm say, thuỷ chung trong tình yêu
=> Tấm lòng Thanh Thảo: đau xót, tiếc thương, trân trọng, ngưỡng mộ mãnh liệt một tài năng, một nhân cách nghệ sĩ lớn – Lor-ca trong giờ khắc bi thương nhất.
+ bi tráng trong cái chết
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
II. Đọc - hiểu văn bản :
4. Niềm xót thương Lor-ca. :
không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng
Niềm tiếc thương 1 thiên tài và con đường cách tân nghệ thuật còn dang dở
Không có người thực sự hiểu được di chúc của Lorca
Sức sống của nghệ thuật Lorca
Đồng cảm với trăn trở của người nghệ sĩ
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
đường chỉ tay đã đứt
hữu hạn
dòng sông rộng vô cùng
vô hạn
Định mệnh
cuộc đời
Lorca bơi sang ngang
trên chiếc ghita màu bạc
Trên 1 chiếc ghita Lorca
bơi qua dòng sông cuộc
đời đi vào cõi bất tử
ném
lá bùa
trái tim
Coi thường cái chết
Bình thản ra đi
trái tim … lặng yên bất chợt :
sự ra đi nhẹ nhàng
như 1 thoáng lặng của
con tim
* Đồng cảm, trân trọng, Thanh Thảo bất tử hoá Lorca
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
III. Tổng kết :
Lor-ca
Một cái chết bi phẫn bởi những thế lực tàn ác
Một tâm hồn bất diệt cùng sự bất tử của nghệ thuật chân chính
Một nghệ sĩ cô đơn đấu tranh cho tự do và cho sự nghiệp cách tân nghệ thuật
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
III. Tổng kết :
Nghệ
thuật
Xây dựng hình ảnh tượng trưng
Đưa chất nhạc vào thơ
Thể thơ tự do