Tuần 14. Đàn ghi ta của Lorca

Giáo án Môn ngữ văn 12
Giáo viên : Nguyễn Văn Đặng
THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm
Thanh Thảo
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
Chào mừng các Thầy Cô giáo đã đến dự giờ thăm lớp!
NỘI DUNG CHÍNH
Tổng kết
Đọc – Tìm hiểu chi tiết
Đọc – Tìm hiểu chung
I
III
II

Những người đi tới biển (trường ca, 1977)
Dấu chân qua trảng cỏ (thơ, 1980)
Những ngọn sóng mặt trời (trường ca 1981)
Khối vuông ru bích (thơ, 1985)
Từ một đến một trăm (thơ, 1988)...
a. Tiểu sử
Tên thật: Hồ Thành Công
Sinh năm 1946
Quê quán: x· Đøc T©n
Mộ Đức - Qu¶ng Ng·i.
b. Tác phẩm chính
c. Phong cách nghệ thuật : thơ Thanh Thảo đậm chất triết luận, giàu suy tư với nhửng cách tân nghệ thuật táo bạo, mới mẻ
I. Đọc - tìm hiểu chung
đàn ghi ta của lor-ca
1. Tác giả, tác phẩm, phong cách thơ
Thanh Thảo
I. Đọc - tìm hiểu chung
đàn ghi ta của lor-ca
2. xuất xứ bài thơ:
Thanh Thảo
Rút từ tập thơ Khối vuông Ru- bích (1985)

Cấu trúc Ru - bich
I. Đọc - tìm hiểu chung
đàn ghi ta của lor-ca
3. Nhan đề và lời đề từ
Thanh Thảo
Nhau đề :
Đàn ghi ta
Cây đàn của Lo- rca, biểu tượng của tài nang, khát vọng, sự nghiệp, số phận của nười nghệ sĩ- chiến sĩ
Một nhạc cụ truyền thống của đất nước Tây Ban Nha.
HÌNH TƯỢNG NGHỆ THUẬT
I. Đọc - tìm hiểu chung
đàn ghi ta của lor-ca
3. Nhan đề và lời đề từ
Thanh Thảo
Lor-ca
đối tượng
của
cảm hứng
trữ tình
Lor-ca
Người nghệ sĩ Tây Ban Nha
Người chiến sĩ chống phát xít
Người có số phận oan khuất
I. Đọc - tìm hiểu chung
đàn ghi ta của lor-ca
3. Nhan đề và lời đề từ
Thanh Thảo
b. Lời đề từ
Ghi nhớ
Khi nào tôi chết
hãy vùi xác tôi cùng với cây đàn
dưới lớp cát.
Khi nào tôi chết
hãy vùi xác tôi giữa rặng cây cam
và đám bạc hà.
Khi nào tôi chết
hãy vùi xác tôi, tôi xin các người đó
nơi một chiếc chong chóng gió.
Khi nào tôi chết!
I. Đọc - tìm hiểu chung
đàn ghi ta của lor-ca
3. Nhan đề và lời đề từ
Thanh Thảo
Khi
tôi
chết
hãy
chôn
tôi
với
cây
đàn
Lời thơ khơi nguồn, dẫn dắt dòng cảm
xúc mãnh liệt của Thanh Thảo về cuộc
đời, tài nang và số phận của Lor-ca,
của nghệ thuật.
Là lời di chúc sớm, thể hiện tình yêu
của Lor-ca với nghệ thuật, với xứ sở
Tây Ban Nha
Lời đề từ
I. Đọc - tìm hiểu chung
đàn ghi ta của lor-ca
4.Thể loại và cấu trúc của văn bản
Thanh Thảo
Thể thơ tự do, theo phong cách tượng trưng và siêu thực
Thơ tượng trưng chú trọng:
+ Tính tương giao của cảm giác
+ Tính nhạc
+ Tính biểu tượng
a. Thể loại
Thơ siêu thực chú trọng :
+ Yếu tố vô thức, tâm linh
+ Cách viết tự do tuyệt đối cho cảm hứng tuôn trào
+ Kết hợp những yếu tố siêu hình, hoặc tạo nghịch lý, cấu trúc phi logic tạo bất ngờ
I. Đọc - tìm hiểu chung
đàn ghi ta của lor-ca
4.Thể loại và cấu trúc của văn bản
Thanh Thảo
b. Cấu trúc : đuợc chia làm 3 phần :
Phần 1: 6 dòng đầu ( Cảm xúc về Lor-ca trên hành trình đấu tranh cho công lý và cách tân nghệ thuật).

Phần 2: 12 dòng tiếp( Cảm xúc về số phận, cái chết và tiếng đàn của lor-ca).

Phần 3: 13 dòng còn lại( Suy nghĩ và liên tưởng của nhà thơ về Lor-ca và tiếng đàn).
I. Đọc - tìm hiểu chung
đàn ghi ta của lor-ca
Thanh Thảo
những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
li - la li - la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn

Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lor-ca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du

tiếng ghi ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghita lá xanh biết mấy
tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghita ròng ròng
máu chảy


không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng

đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lor-ca bơi sang ngang
trên chiếc ghi ta màu bạc

chàng ném lá bùa cô gái digan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
vào lặng im bất chợt

li-la li-la li-la

Nhận xét chung về bài thơ:
Cả bài thơ không có dấu
chấm câu
Bài thơ không có vần.
Kết thúc bài thơ
không có dấu chấm hết
Chữ mở đầu bài thơ
không viết hoa
Phá vỡ
cấu trúc
lôgich
thông thường.
Sự tự do
trong cảm xúc,
liên tưởng
và sáng tạo.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
đàn ghi ta của lor-ca
Thanh Thảo
1..Phần 1: 6 dòng đầu

những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
li - la li - la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn
Phát hiện những chi tiết mang tính biểu tượng
và phân tích ý nghĩa?
những tiếng đàn bọt nước
Những âm thanh được thị giác hóa, hình khối hoá, sắc màu hoá: Gợi cảm giác trong trẻo, mong manh, dễ tan biến
li la- li la- li la
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
Hình ảnh hoán dụ: Gợi khung cảnh đấu trường bò tót: Nét văn hóa đặc sắc của TBN
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
đàn ghi ta của lor-ca
Thanh Thảo
1. Phần 1: 6 dòng thơ đầu
Đoạn thơ là tấm lòng ngưỡng mộ và đồng cảm sâu sắc của nhà thơ Thanh Thảo với Lor-ca - người nghệ sĩ tự do, tài hoa.
Hình ảnh : miền đơn độc, vầng trăng chếnh choáng, yên ngựa mỏi mòn
Các từ láy: đơn độc, chếnh choáng, mỏi mòn
+ Gợi hình ảnh Lor-ca
+ Tạo tính nhạc cho đoạn thơ
Ý nghĩa cảm xúc của đoạn thơ
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
đàn ghi ta của lor-ca
Thanh Thảo
1. Phần 1: 6 dòng thơ đầu
Các từ ngữ, hình ảnh: miền đơn độc, vầng trăng chếnh choáng, yên ngựa…đã tạo ra một trường liên tưởng
như thế nào?
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
đàn ghi ta của lor-ca
Thanh Thảo
2. Phần 2: 12 dòng tiếp theo
Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lor-ca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du

tiếng ghi ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghita lá xanh biết mấy
tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghita ròng ròng
máu chảy

II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
2. Phần 2: 12 dòng tiếp theo
đàn ghi ta của lor-ca
Thanh Thảo
Câu hỏi thảo luận
Phân tích ý nghĩa biểu tượng
của 6 câu thơ mở đầu đoạn 2?
Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du
Bắt bớ, giết chóc, bạo tàn
Sự sống, tự do
Sự bàng hoàng trước
cái chết oan khuất
Tái hiện giây phút Lorca đối mặt với cái chết oan khuất
Hinh ảnh tương phản
Vừa hiện thực vừa tượng trưng

Người nghệ sĩ tự do, phiêu lãng
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
2. Phần 2: 12 dòng tiếp theo
đàn ghi ta của lor-ca
Thanh Thảo

II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
2. Phần 2: 12 dòng tiếp theo
đàn ghi ta của lor-ca
Thanh Thảo
Câu hỏi thảo luận
Cảm nhận về âm thanh và ý nghĩa
tượng trưng của tiếng đàn
trong sáu câu thơ cuối?

II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
2. Phần 2: 12 dòng tiếp theo
đàn ghi ta của lor-ca
Thanh Thảo
Tiếng đàn
tròn
lá xanh
ròng ròng máu chảy
nâu
ẩn dụ chuyển đổi cảm giác giữa âm thanh
và màu sắc,giữa âm thanh và hình ảnh đường nét...
Điệp cấu trúc - Nhân hoá - Tương phản...
Tiếng đàn tượng trưng cho tâm hồn, tài năng,
khát vọng, số phận của Lor-ca
Tiếng đàn rạo rực tình yêu,cháy bỏng khát vọng
tự do, mãnh liệt sức sống nhưng cũng đớn đau,
nức nở.
Cao trào cảm xúc trước cái chết oan khuất của Lor-ca
Luyện tập
Chọn đáp án đúng nhất:
20
Câu 1: Hình tượng “áo choàng đỏ” lặp lại hai lần trong bài thơ là:
A. Hoán dụ
B. Biểu tượng
C. Ẩn dụ
D.Nhân hóa
ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
Thanh Thảo
Câu 2: Tiếng đàn trong bài thơ mang ý nghĩa ẩn dụ cho:
A. Nghệ thuật của Lor-ca
B. Tình yêu con người và khát vọng mà ông hằng theo đuổi
C. Nỗi xót thương của mọi người trước cái chết của một thiên tài
D. Cả 3 phương án trên
21
Câu 3: Qua bài thơ “Đàn ghita của Lor-ca” ta bắt gặp sự ........................ sâu sắc giữa nhà thơ Thanh Thảo và Lor-ca.
A. đồng cảm
B. thông cảm
C. thương cảm
D. giao cảm
22
Câu 4: Trong các lời đánh giá sau đây, lời nào nói đúng nhất về nhà thơ Thanh Thảo?

A. Một ngòi bút đậm chất sử thi và lãng mạn
B. Một phong cách thơ hiện đại
C. Một cách viết kết hợp hài hòa giữa thơ và nhạc trong cấu tứ, hình ảnh, ngôn ngữ thơ mới mẻ
D. Một ngòi bút phóng khoáng
23
Câu 5: “Đàn ghi ta của Lorca” (Thanh Thảo) hấp dẫn người đọc vì:

A. Khắc họa hình tượng Lorca đẹp kì vĩ
B. Tác phẩm thể hiện sự am hiểu tường tận của nhà thơ về thi sĩ- nhạc sĩ Lorca
C. Khắc họa thành công hình tượng tiếng đàn ghi ta qua đó làm nổi bật nhân vật trữ tình Lorca
D. Một nghệ thuật thơ hiện đại
24

II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
3. Phần 3 : 13 câu còn lại
đàn ghi ta của lor-ca
Thanh Thảo
không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng

đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lo rca bơi sang ngang
trên chiếc ghi ta màu bạc

chàng ném lá bùa cô gái digan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
cào lặng im bất chợt
li-la li-la li-la

II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
3. Phần 3 : 13 câu còn lại
đàn ghi ta của lor-ca
Thanh Thảo
Thảo
luận
nhóm
Nhóm1: Phân tích ý nghĩa biểu tượng của các cặp
hình ảnh sóng đôi trong các đoạn thơ còn lại?
Nhóm 2 : Tìm quan hệ từ đã bị lược bỏ trong câu:
"Không ai chôn cất tiếng đàn"
Nhóm 3: phân tích hình tượng Lor-ca trong 6 câu thơ cuối?
Nhóm 4: Nêu cảm nhận về cụm từ kết thúc bài thơ:
li-la li-la li-la?
Tiếng đàn như cỏ mọc hoang
nghệ thuật, cái đẹp
tài nang, tâm hồn
Sức sống bất diệt
Sự tiếc thương
sự đau xót
đàn ghi ta của lor-ca
Thanh Thảo
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
3. Phần 3 : 13 câu còn lại
Thiên nhiên,
Cái đẹp
Sự vĩnh cửu
giọt nước mắt vầng trăng
A. Những cặp hình ảnh sóng đôi, đa nghĩa
Nhóm 1:
đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
định mệnh ngắn ngủi
sự hưu hạn
dòng thời gian, dòng đời
dòng sông nghệ thuật
sự vô hạn, vĩnh cửu
lá bùa cô gái di gan
xoáy nước
niềm tin -
cái đẹp huyền bí- hinh ảnh ám ảnh trong thơ Lor-ca.
Xoáy nước của dòng sông thời gian- dòng đời- biến cố bi thảm
Trái tim
Lặng yên
Sự sống, tinh yêu
cõi chết, sự bất tử
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
đàn ghi ta của lor-ca
Thanh Thảo
3. Phần 3 : 13 câu còn lại
A. Những cặp hình ảnh sóng đôi, đa nghĩa
Nhóm 1:
Em có cảm nhận gì về những cặp hình ảnh sóng đôi này?
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
Thanh Thảo
3. Phần 3 : 13 câu còn lại
A. Những cặp hình ảnh sóng đôi, đa nghĩa
đàn ghi ta của lor-ca
giọt nước mắt
đường chỉ tay
lá bùa
trái tim
tiếng đàn
Vầng trăng
Dòng sông
Xoáy nước
Sự lặng im
Cỏ
Hình ảnh sóng đôi
Một thế giới tràn đầy những biểu tượng về cái đẹp, sự sống, tình yêu
tương phản với những biểu tượng về cái chết, nỗi đau, sự lãng quên.
Cái đẹp vút lên từ bạo tàn chết chóc.
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
Thanh Thảo
3. Phần 3 : 13 câu còn lại
B. Hiệu quả lược bỏ quan hệ từ
đàn ghi ta của lor-ca
không ai chôn cất nổi tiếng đàn
không ai chôn cất được tiếng đàn
không ai muốn chôn cất tiếng đàn
không ai nỡ chôn cất tiếng đàn
không có ai chôn cất tiếng đàn...
-Sức sống bất diệt không thể vùi dập nổi của tiếng đàn, của nghệ thuật
- Sự xót thương trước cái chết oan khuất, sự nghiệp dở dang của Lor-ca
Sự ngậm ngùi nuối tiếc trước di chúc của Lor-ca
không ai
chôn cất
tiếng đàn
Nhóm 2:
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
Thanh Thảo
3. Phần 3 : 13 câu còn lại
C. Hình tượng Lor-ca
đàn ghi ta của lor-ca
Nhóm 3:
Màu của ánh sáng, của cái đẹp siêu thoát
Cây đàn - con thuyền nghệ thuật đưa Lorca đến cõi bất tử
Lor-ca bơi sang ngang
trên chiếc ghi ta màu bạc
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
Thanh Thảo
3. Phần 3 : 13 câu còn lại
B. Hình tượng Lor-ca
đàn ghi ta của lor-ca
Nhóm 3:
Sự giã từ thanh thản, đậm chất nghệ sĩ của Lor ca
Sự thách thức của Lor ca với thời gian và sự lãng quên
chàng ném
lá bùa cô gái
Di gan
trái tim mình
vào
xoáy nước
vào
lặng yên bất chợt
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết
Thanh Thảo
3. Phần 3 : 13 câu còn lại
D. ý nghĩa cụm từ li-la li-la li-la
đàn ghi ta của lor-ca
li-la li-la li-la
Âm thanh
chuỗi nhạc đệm
sau khi lời hát dừng
Hình ảnh
tràng hoa tím
bật nở liên tiếp
Từ tài năng, tâm hồn, số phận của Lorca ngân lên khúc nhạc, nở ra những đoá hoa sự sống
Khúc tưởng niệm, tràng hoa kính viếng Lor-ca
Nhóm 4:
III. Tổng kết
Thanh Thảo
đàn ghi ta của lor-ca
Trình bày những đặc điểm nổi bậtvề giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ?
Giá trị nội dung
Giá trị nghệ thuật
Hinh tượng Lor-ca
Tâm sự của Thanh Thảo
Người ns giàu kvọng tự do,đổi mới
Người ns tài hoa, số phận oan khuất
Người ns bất tử cùng thời gian,
cùng nghệ thuật.
Sự ngưỡng mộ,xót thương,đồng cảm.
Kí thác, giửi gắm những suy tư,quan
niệm về nghệ thuật.
Thể thơ tự do mang phong cách
tượng trưng, siêu thực.
Cấu trúc tự sự kết hợp
kấu trúc âm nhạc.
xin chân thành cảm ơn
chúc các thầy, cô giáo mạnh khoẻ và công tác tốt.
Tổng kết
câu hỏi trắc nghiệm
Câu 1: Hình tượng Lorca trong bài thơ không có đặc điểm nào trong số những đặc điểm sau:
A. Người nghệ sĩ tài hoa mang khát vọng cách tân nghệ thuật
B.Người chiến sĩ tranh đấu cho tư tưởng tự do
C.Người có số phận oan khuất
D.Người đại diện cho tinh thần chống ngoại xâm
Câu 2: Nội dung nào sau đây thể hiện đúng nhất tình cảm, tư tưởng nhà thơ Thanh Thảo:
A. Sự xót thương một nghệ sĩ tài hoa, một chiến sĩ đấu tranh cho tự do có số phận oan khuất
B. Sự đồng cảm với những khát vọng dân chủ, khát vọng cách tân nghệ thuật của Lo rca
C. Niềm tin tưởng vào sự bất tử của người nghệ sĩ , của nghệ thuật chân chính
D. Cả A, B, C
D
D

Câu 3: Nội dung nào sau đây không phải là đặc điểm nghệ thuật của bài thơ:
Cấu trúc mang dáng dấp của ca khúc
Cấu trúc có yếu tố tự sự
C. Thể thơ bảy chư
D. Thể thơ tự do mang phong cách tượng trưng và siêu thực
Câu 4: Nội dung nào sau đây không phải là nét đặc sắc của thể thơ tự do trong bài:
A. Câu thơ rất dài
B. Dòng thơ dài ngắn so le, các chữ đứng đầu dòng thơ không viết hoa, không có dấu kết thúc câu, tỉnh lược các liên từ
C. Mạch liên tưởng tự do, phóng túng
D. Các hinh ảnh đa nghĩa, giàu sức ám gợi được sáng tạo thông qua các ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, lược bỏ các liên kết hinh thức .

�
C
A