Tuần 14. Đàn ghi ta của Lorca

Kính chào quý thầy cô về dự hội giảng
TRƯỜNG THPT THỊ XÃ SA ĐÉC







"khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn"
(G. Lor - ca)
P.G. Lor _ ca (1898-1936)
ĐÀN GHI TA CỦA LOR – CA


(Trích “Khối vuông Rubich”)
Tác giả: Thanh Thảo
1/. Tác giả: (1946)
I/. GIỚI THIỆU
* Cấu trúc thơ mới mẻ, sáng tạo theo mô hình mở: “Khối vuông ru-bích”.
* Đề tài: con người nghĩa khí, nhân cách ngời sáng.
* Tác phẩm tiêu biểu:
“Dấu chân qua trảng cỏ”(1978)
“Khối vuông ru-bích” (1985)
“Từ một đến một trăm”(1988)
*Tên thật: Hồ Thành Công, quê ở Quảng Ngãi, từng công tác ở chiến trường miền Nam
2/ BÀI THƠ:
a. Đề tài:
G. Lor-ca
* Nhà thơ Tây Ban Nha
* Nhà du ca dùng tiếng
đànđể giãi bày nỗi đau
buồn, khát vọng yêu
thương của dân tộc mình
Tâm hồn cao khiết
Số phận oan khuất
b.Thể thơ:
tự do (ảnh hưởng từ trường phái siêu thực)
Cấu trúc
-Vần, nhịp, láy từ kết hợp
ngẫu hứng
-Từ mô phỏng các nốt ghi ta.
-Lối diễn tấu tạo dáng dấp
ca khúc
* Bị phát xít giết hại
Nhạc
giao hưởng
tự sự
c. Xuất xứ: Trích tập thơ Khối vuông Ru-bich, xuất bản năm 1985
d.�nghia l?i d? t? "khi tơi ch?t h�y chơn tơi v?i c�y d�n"
- D�n ghi-ta l� t�m h?n, s? nghi?p tr?n d?i c?a Lor-ca
(nh?ng v?n tho tranh d?u, nh?ng kh�c nh?c khí ph�ch ch?ng ch? nghia ph�t xít)
- H�y chơn c? con ngu?i v� s? nghi?p c?a Lor-ca, d?ng d? ơng l� chi?c r�o c?n tr? s? ph�t tri?n ngh? thu?t c?a ngu?i d?i sau
? L?i di ch�c s?m, cung l� l?i gi�o hu?n c?a m?t nh�n c�ch l?n, m?t ngh? si l?n d� t?o n�n x�c d?ng m�nh li?t v� s? ngu?ng m? cho nh� tho Thanh Th?o
II/. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
II/. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
1.Đoạn 1:
những tiếng đàn bọt nước
Tây-Ban-Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn

-Hình ảnh
tiếng đàn
áo choàng
- vầng trăng
- yên ngựa
Những từ ngữ, hình ảnh nào giúp em cảm nhận về hình tượng Lor-ca?
II/. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
1.Đoạn 1:
những tiếng đàn bọt nước
Tây-Ban-Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn

Trên cái nền văn hoá dân tộc Tây Ban Nha, hình ảnh Lor-ca hiện lên như thế nào?
áo choàng
yên ngựa
tiếng đàn bọt nước
vầng trăng chếnh choáng
Kị sĩ đơn độc
Du ca yêu tự do và thầm lặng
Lãng du, phóng khoáng
II/. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
- tiếng đàn, hoa li-la
- áo choàng đỏ
- vầng trăng
- yên ngựa
Tạo không gian văn hóa Tây Ban Nha
 Người kị sĩ đơn độc, lãng du, phóng khoáng. Người du ca yêu tự do trên cái nền văn hóa Tây Ban Nha.
Cách sử dụng hình ảnh, từ láy, các câu thơ dài - ngắn
và mô phỏng âm thanh tiếng đàn đã làm nổi bật lên
hình tượng người nghệ sĩ Lor-ca.
Ý nghĩa 1
1.Đoạn 1:
những tiếng đàn bọt nước
Tây-Ban-Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn

tiếng đàn bọt nước
áo choàng đỏ gắt

li-la li-la li-la

lang thang
đơn độc

chếnh choáng
mỏi mòn
1. Đoạn 1
- Áo choàng đỏ gắt 
II/. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
1.Đoạn 1:
- Vầng trăng – yên ngựa 
- Mô phỏng nốt nhạc ghi ta 
Đấu trường nóng bỏng giữa:
+ Người công dân khát vọng dân chủ, Lor-ca >< chủ nghĩa phát xít độc tài.
+ Nghệ thuật cách tân >< nền nghệ thuật già nua Tây Ban Nha
Lor-ca, con người của tự do, là nghệ sĩ dân gian, lang thang và đơn độc
Người nghệ sĩ dùng tiếng đàn để giãi bày khát vọng tự do
Ý nghĩa 2
II/. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
Hình ảnh Lor-ca, con người tự do, người nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha.
2.Đoạn 2:
Tây-Ban-Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lor-ca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du
tiếng ghi-ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi-ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi-ta ròng ròng
máu chảy
II/. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:

Tìm những hình ảnh, chi tiết nói về cái chết của Lor-ca?
- Đối lập:
Tự do của người nghệ sĩ
><
Thế lực bạo tàn
Tiếng hát yêu đời, đẹp đẽ
><
Hành động tàn ác, hiện thực phũ phàng
-Hoán dụ
Tiếng đàn
Áo choàng bê bết ñoû
Cái chết
Lor-ca
-Ẩn dụ
tiếng ghi-ta n�u
tiếng ghi-ta l� xanh
tiếng ghi-ta trịn
Tượng trưng
bầu trời, cô gái
bọt nước vỡ tan
Nhân hoá
ròng ròng máu chảy
Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác
Lor-ca bị hạ sát và nỗi xót xa của tác giả về sự dang dở của khát vọng cách tân.
 Mỗi hình ảnh ẩn dụ tượng trưng cho tình yêu đẹp đẽ, sự sống, niềm hy vọng, nỗi đau trong tư tưởng và cái chết của Lor-ca
II/. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
3. Đoạn 3:
không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng
Tình cảm của tác giả đối với Lor-ca thể hiện qua những hình ảnh nào?
Nêu cách hiểu của em về hai câu thơ:
“ Không ai chôn cất tiếng đàn
Tiếng đàn như cỏ mọc hoang ”
2
4
3
5
1
II/. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
3. Đoạn 3:

Nỗi niềm thương xót cho Lor-ca được chuyển hóa thành niềm tin bất diệt vào tiếng đàn
không ai chôn cất tiếng đàn:
- Không ai nỡ vùi dập, lãng quên công trình nghệ thuật cả đời của Lor-ca
- Kể cả Thanh Thảo, người hiểu rất rõ lời di huấn của Lor-ca cũng xin một lần không nghe lời ông. Vì ngưỡng mộ trước nhân cách lớn của Lor-ca mà không muốn quên tiếng đàn của ông
II/. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
3. Đoạn 3:

- Nghệ thuật chân chính của Lor-ca có sức sống mãnh liệt, không một thế lực đen tối nào tiêu diệt được
Lor-ca sớm ra đi, khát vọng tan vỡ, tiếng đàn không người dẫn lối, nhưng vẫn “như cỏ mọc hoang”
 nghệ thuật cách tân của Lor-ca sẽ mãi lan nhanh

tiếng đàn như cỏ mọc hoang
Ni?m đồng cảm, xót thương và trân trọng của Thanh Thảo đối với Lor-caddd
II/. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
4. Đoạn 4:

đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lor-ca bơi sang ngang
trên chiếc ghi - ta màu bạc

chàng ném lá bùa cô gái Di-gan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
vào lặng yên bất chợt

li-la li-la li-la…
Tìm và phân tích ý nghĩa của những hình ảnh tiêu biểu trong đoạn thơ?
Đường chỉ tay
Dòng sông rộng
Ném lá bùa
Ném trái tim
chấp nhận
định mệnh phũ phàng
Tiếng đàn ghi ta
dư âm bản nhạc vẫn
đang tiếp tục
Đường chỉ tay
Dòng sông rộng
Ném lá bùa
Ném trái tim
Tiếng đàn ghi ta
Sự suy tư của Thanh Thảo về cuộc giải thoát và cách giã từ của Lor-ca: Như loài hoa Tử Đinh Hương, Lor-ca sống lặng lẽ tỏa hương giữa cuộc đời. Người nghệ sĩ dẫu có chết thì bản nhạc tự do vẫn vang vọng khắp không gian
- Lor-ca biết rõ, chống lại chủ nghĩa độc tài phát xít là sẽ chết. Nhưng người nghệ sĩ vẫn bình thản chấp nhận
- Thanh Thảo dùng từ ném để diễn tả nhằm làm bật lên thái độ coi nhẹ cái chết của Lor-ca
III/. Tổng kết: SGK
Thanh Thảo đã từng viết : “Lor-ca là nhà thơ của những giấc mơ, của những linh cảm nhoi nhói, một nhà thơ có thể biến những giấc mơ thành nhịp điệu, có thể biến những linh cảm thành ngôn từ. Lor-ca siêu thực một cách tự nhiên, và hiện thực một cách tự nhiên”
(Lor-ca trong tôi – Mãi mãi là bí mật, NXB Lao động, 2004).
Một nhà thơ đã có một Lor-ca trong lòng như vậy, nên “Đàn ghi-ta của Lorca” có thể xem như là một gặp gỡ đẹp tạo thành phút “bùng nổ” của năng lượng sáng tạo Thanh Thảo.  
Tượng đài Lor-ca
Nhà hát mang tên Lor-ca
Chân thành cảm ơn sự theo dõi của quý Thầy,Cô!