Tuần 13. Tỏ lòng (Thuật hoài)

Kiểm tra bài cũ
Em hiểu thế nào về hào khí đông A ?
Đáp án
Hào khí đông A :
- Tâm hồn, khí phách dân tộc thời Trần
- Tư tưởng độc lập tự cường, tự hào dân tộc
- ý chí quyết chiến, quyết thắng chống kẻ thù xâm lược
* Đây là lối chơi chữ


Chữ (Đông) + (BộA) = Chữ (Trần)
* Hào khí đông A: Hào khí thời Trần

(Thuật hoài)
Phạm Ngũ Lão

Mục tiêu bài học
Giúp học sinh hiểu được:
-Kiến thức: Vẻ đẹp của con người thời Trần qua hình tượng trang nam nhi với lí tưởng và nhân cách cao cả: Cảm nhận được vẻ đẹp của thời đại qua hình tượng "ba quân" với sức mạnh và khí thế hào hùng. Vẻ đẹp con người và vẻ đẹp thời đại quyện hoà vào nhau.
- Kỹ năng: Vận dụng kiến thức đã học về thơ Đường luật để cảm nhận và phân tích được thành công nghệ thuật của bài thơ.
- Thái độ: Bồi dưõng nhân cách, sống có lí tưởng, quyết tâm thực hiện lí tưởng.

I - Tìm hiểu tác giả và bài thơ.

1.Tác giả
Phạm Ngũ Lão:
Phạm Ngũ Lão ngồi đan sọt mải nghĩ việc nước.
- Môn khách: Con rể của Trần Hưng Đạo
- Là một võ tướng có nhiều công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên- Mông
- Giỏi thơ văn- Văn võ toàn tài. Được vua Trần yêu mến.
- Sáng tác: Còn lại 2 bài thơ : "Tỏ lòng" v� b�i "Viếng thượng tướng quốc công Hưng Đạo Đại Vương"
2. Văn bản:
a. Đọc văn bản.
Yêu cầu: Giọng đọc hùng tráng, chậm rãi, ngắt nhịp 4/3




b - Nhan đề:
Tỏ lòng" Bày tỏ khát vọng hoài bão trong lòng
c - Bố cục:
Bố cục hai phần :
Phần 1: Hai câu đầu-> Tư thế hiên ngang kiêu hùng của một dũng tướng và ba quân
Phần 2: Hai câu cuối ->Hoài bão và ý thức trách nhiệm của tác giả đối với đất nước


II . Tìm hiểu bài thơ:
1 .Tư thế hiên ngang , kiêu hùng của một dũng tướng và ba quân( Hai câu đầu)
-Hoành sóc-> Cắp ngang ngọn giáo
- " Tì hổ"-> Sức mạnh như hổ báo









b. Hình ảnh quân đội nhà Trần


Sức mạnh như hổ báo - dũng mãnh
"át sao ngưu" - sức mạnh phi thường lấn át tất cả
2. Hoài bão và ý thức trách nhiệm của tác giả (hai câu thơ cuối)
" Công danh nam tử còn vương nợ
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ Hầu
"Công danh"
-> công lao danh vọng -> lý tưởng của kẻ làm trai
"Nam tử"
-> Nam nhi thời phong kiến






-> Tác giả " Thẹn" vì chưa có tài mưu lược lớn như Vũ Hầu( Gia Cát Lượng ) đời Hán để trừ giặc cứu nước.
-> Thẹn" thể hiện cái "Tâm" của một con người có nhân cách cao đẹp. Nỗi " Thẹn" không làm cho con người thấp bé đi mà nâng cao nhân cách con người
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu
III. Tổng kết:
- Nội dung: Bài thơ thể hiện được cảm hứng yêu nước với lý tưởng và nhân cách cao cả mang hào khí thời đại ( hào khí đông A)
Nghệ thuật: Bài thơ ngắn gọn ,súc tích , cô đọng, bút pháp nghệ thuật hoành tráng có tính sử thi, hình ảnh giàu sức biểu cảm.

* Củng cố:
Câu1: Hình ảnh "hoành sóc" thể hiện?
Khí thế sục sôi
Tư thế hiên ngang
Lòng can đảm
ý chí mạnh mẽ
Câu 2: Cụm từ " Khí thế nuốt trôi trâu" được hiểu là?
khí phách mạnh mẽ
Khí phách hiên ngang
Khí phách lão luyện
Khí phách anh hùng

Câu 3: Bài thơ " Tỏ lòng" gợi cho em cảm nhận được?
Lý tưởng của người trai trẻ thời Trần
ý chí sắt đá của con người thời Trần
Ước mơ công hầu, khanh tướng thời nhà Trần
ý nguyện về sự hi sinh con người thời Trần
Câu4: Cảm hứng chủ đạo qua hai câu thơ cuối thể hiện ?
Lý tưởng công danh
Ước mơ về cuộc sống thanh bình
Tấm lòng thương dân tha thiết
Cái chí , cái tâm của người anh hùng
Bài tập về nhà:
- Học thuộc bài thơ phần phiên âm , dịch nghĩa
- Nắm được nội dung nghệ thuật của bài
Viết một đoạn văn nói lên cảm nhận của em về hào khí đông A qua bài thơ " Tỏ lòng" của Phạm Ngũ Lão?
- Đọc , soạn bài " Cảnh Ngày hè" của Nguyễn Trãi theo câu hỏi SGK