Tuần 13. Tỏ lòng (Thuật hoài)

Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
Toû l oøng
Phaïm Nguõ Laõo
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
1 Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của
Phạm Ngũ Lão (1255-1320)

范 五 老
HS học trong SNV trang 115
Nhận xét: Phạm Ngũ Lão được xếp vào hàng “ văn võ toàn tài “ .
Văn thơ ông để lại không nhiều nhưng TỎ LÒNG là một bài thơ nổi tiếng tiêu biểu cho thơ văn “ Hào khí đông A “
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
 Hào khí Đông A : hào khí thời Trần
chơi chữ : chữ “Đông” + bộ A = chữ “Trần”
Hào khí Đông A :
+
=
+ Tư tưởng độc lập tự cường, tự hào dân tộc.
+ Ý chí quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược.
Trước khi quân Mông Nguyên sang xâm lược lần thứ hai, Phạm Ngũ Lão cùng các tướng sĩ được cử đi trấn giữ biên cương. Bài thơ có khả năng được sáng tác vào thời gian này (khoảng cuối năm 1284, khi cuộc kháng chiến lần thứ hai đã đến rất gần).
Chí khí và khát vọng công danh anh hùng của đấng nam nhi khi tổ quốc bị xâm lăng.
b. Thể loại :
2.Bài thơ Tỏ lòng :
c. Nhan đề :
-Thuật :
a.Hoàn cảnh sáng tác :
Thất ngôn tứ tuyệt
Kể, bày tỏ
-Hoài :
Nỗi lòng
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116


Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu,
Cầm ngang ngọn giáo gìn giữ non sông đã mấy thu
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu.
Ba quân như hổ báo, khí thế hùng dũng nuốt trôi trâu.
Nam nhi vị liễu công danh trái,
Thân nam nhi mà chưa trả xong nợ công danh,
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu.
Thì luống thẹn thùng khi nghe người đời kể chuyện Vũ hầu.

Múa giáo non sông trải mấy thu
Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu
Công danh nam tử còn vương nợ
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
Hoành sóc giang sơn kháp kỷ thu
( Múa giáo non sông trải mấy thu)
Tam quân tỳ hổ khí thôn ngưu
(Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu)
II. ĐỌC HIỂU : 1.Câu 1 , 2 :
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
* So sánh bản dịch và nguyên tác :
- Cách dịch chưa hoàn toàn chuẩn xác :
+ Hoành sóc: không phải là múa giáo mà cầm ngang ngọn giáo .
+ Ngưu: có hai cách hiểu ( là trâu hoặc là sao ngưu )
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
Hai câu thơ đầu tác giả đã miêu tả những tượng nào ?
Hình tượng người trai thời Trần được tác giả miêu tả như thế nào ?
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
+ Tư thế :
Hoành sóc giang sơn kháp kỷ thu
( Múa giáo non sông trải mấy thu )
1 Hình tượng người trai và hình tượng quân đội thời Trần :
“ Cầm ngang ngọn giáo ”
Hiên ngang sẵn sàng chiến đấu.
+ Không gian :
lớn lao ,kì vĩ .
+ Thời gian :
“ trải mấy thu ”
dài, bền bỉ.
Tư thế hiên ngang lẫm liệt sánh ngang tầm vũ trụ.
b. Hình tượng người trai thời Trần
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
Hai hình ảnh miêu tả lồng vào nhau – hình ảnh người chiến sĩ lồng trong hình ảnh dân tộc thật đẹp, tô đậm tính chất sử thi hoành tráng thể hiện mạnh mẽ “ hào khí đông A”
* Ba quân : chỉ quân đội và binh sĩ
Hình ảnh “ ba quân “ cũng chính là hình ảnh của dân tộc xông lên giết giặc xâm lăng , bừng bừng hùng khí át cả sao ngưu – át cả trời cao .
Tam quân tỳ hổ khí thôn ngưu
(Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu )
b. Hình tượng quân đội thời Trần
* Tỳ hổ: những loài thú dũng mảnh ( hùm beo )
* Khí thôn ngưu: khí thế dũng mãnh .
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
Hai câu thơ cuối thể hiện tâm trạng gì của tác giả ?
Nam nhi vị liễu công danh trái
Công danh nam tử còn vương nợ
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu
Câu 3 , 4
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
Nam nhi vị liễu công danh trái
Công danh nam tử còn vương nợ
Nỗi lòng của tác giả được thể hiện như thế nào trong câu
“Công danh nam tử còn vương nợ ” ?
Câu 3
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
2. Nỗi lòng của tác giả :
Nợ công danh : quyết tâm hoàn thành xong nghĩa vụ với đời , với dân , với nước .
Nợ : dịch từ chữ trái
* Quan niệm tích cực của Nguyễn công Trứ về công danh :
Chính là lí tưởng sống của người trai thời phong kiến .
Công danh: Sự nghiệp lớn + Tiếng thơm muôn đời
trách
trách nhiệm , trọng trách .
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu
Vũ hầu
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu
Câu 4:
* Tác giả “ thẹn ” vì ông thấy bản thân mình không đủ tài mưu lược lớn”, không tạo được sự nghiệp hiển hách như “ Vũ Hầu ”.
(Gia Cát Lượng : quân sư của Lưu Bị, mưu trí tuyệt vời, giúp Lưu Bị khôi phục cơ nghiệp nhà Hán ).
Có thể nói đây là cái thẹn cao cả , cái thẹn làm nên nhân cách Phạm Ngũ Lão - một con người có ước muốn cao cả và trách nhiệm của nam nhi , để lập thành tích lớn lao vì đất nước .
* Giọng thơ trầm lắng nhưng thể hiện một ý chí và khát vọng cao đẹp của một người muốn làm tròn sứ mệnh đấng nam nhi .
Em phân tích ý nghĩa của nỗi “ thẹn ” ở câu thơ cuối ?
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
Qua những lời thơ tỏ lòng , em thấy hình ảnh trang nam nhi thời Trần mang vẻ đẹp như thế nào ? Điều đó có ý nghĩa gì đối với tuổi trẻ hôm nay và ngày mai ?
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
* Hình ảnh người trai đời Trần thật lí tưởng mang vẻ đẹp thời đại cho ngày xưa và bây giờ.
* Thế hệ trẻ hiện nay cần xác định cho mình một hướng đi đúng đắn để xứng đáng là thế hệ nối tiếp cha ông xây dựng đất nước .
3. Liên hệ bản thân :
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
III . Tổng kết :
Phần ghi nhớ trang 116
Giáo Viên:
Phạm Thanh Kiều
I. Tiểu dẫn :
1 . Giới thiệu vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão :
2 . Bài thơ Tỏ Lòng :
a. Hoàn cảnh sáng tác :
b. Thể loại :
c. Nhan đề :
II . Đọc hiểu :
1 . Hình tượng người trai và hình tượng đội quân thời Trần :
2 . Nỗi lòng của tác giả :
3 . Liên hệ bản thân :
III. Tổng kết :
Ghi nhớ SNV trang 116
Kính Chúc Sức Khỏe Thầy Cô