Tuần 13. Tỏ lòng (Thuật hoài)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LONG AN
TRƯỜNG THPT ĐỨC HÒA
Chào mừng quý thầy cô
đến dự giờ môn Ngữ văn
Lớp 10TN3
GV: NGUYỄN LỆ XUÂN
TRÒ CHƠI
MẢNH GHÉP LỊCH SỬ
Trò chơi có tổng cộng 6 mảnh ghép.
Mỗi nhóm sẽ có ít nhất 1 lượt chọn mảnh ghép để trả lời câu hỏi.
Trả lời đúng được 10 điểm, trả lời sai không bị trừ điểm.
Các nhóm còn lại trả lời đúng 5 điểm.
Còn 2 mảnh ghép đội nào nhanh tay được quyền trả lời.
Đội nào trả lời đúng hình nền được 20 điểm.
MẢNH GHÉP

NHÂN VẬT LỊCH SỬ
“Vó ngựa Mông Cổ đến đâu thì ở đó cỏ không mọc được”.
Cho biết quân giặc này đến xâm lược nước ta vào
triều đại thời nào?
Thời Trần
Vị vua nào từng ra lệnh cho nghỉ chầu 5 ngày để tưởng nhớ đến một võ tướng?
TRẦN MINH TÔNG
Vào thời Trần, quân đội của ta ai cũng đều thích
xăm vào cánh tay 2 chữ:
Sát Thát.
Cho biết quân giặc nào sang nước ta xâm lược 3 lần?
Quân Nguyên-Mông
Ô PHẦN THƯỞNG 10 DI?M
ĐÂY LÀ NGÔI SAO KHÔNG MAY MẮN
ĐỘI BẠN BỊ TRỪ 5 điểm
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
1
2
3
4
5
6
PHẠM NGŨ LÃO
Tỏ lòng
( Thuật hoài )

Phạm Ngũ Lão
Gv: Nguyễn Lệ Xuân
Lớp giảng dạy: 10TN3
Ngày dạy: 11/11/2016
Tiết PPCT: 37
TỎ LÒNG-PHẠM NGŨ LÃO
TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả:
Phạm Ngũ Lão (1255-1320). Quê Đường Hào-Hải Dương.
Văn võ song toàn.
Có nhiều đóng góp cho cuộc kháng chiến chống quân Mông- Nguyên
Dựa vào phần tiểu dẫn SGK, cho biết đôi nét về Phạm Ngũ Lão?
Đền thờ Phạm Ngũ Lão
Đền thờ Kiếp Bạc
TỎ LÒNG-PHẠM NGŨ LÃO
TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác:
- Ra đời trong cuộc kháng chiến chống quân
Mông-Nguyên lần thứ 2.

Nêu hoàn cánh sáng tác của bài thơ?
Vua tôi đồng lòng

Tướng sĩ là anh em.
Tướng sĩ anh hùng.
TỎ LÒNG-PHẠM NGŨ LÃO
TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả
Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác
b. Thể loại và bố cục:
* Thể loại:
Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
* Bố cục:
2 phần (Tiền giải- Hậu giải )
Phần 1: Câu 1,2: Hình tượng người tráng sĩ
Phần 2: Câu 3,4: Tâm sự người tráng sĩ.


Nêu thể loại của bài thơ?
Theo em bài thơ chia mấy phần? Nêu ý chính từng phần?
TỎ LÒNG-PHẠM NGŨ LÃO
TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả
Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác
Thể loại và bố cục
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN
ĐỌC VĂN BẢN
Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu,
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu.
Nam nhi vị liễu công danh trái,
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu.
(Phạm Ngũ Lão)
Múa giáo non sông trải mấy thu,
Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu.
Công danh nam tử còn vương nợ,
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu.
(Bùi Văn Nguyên dịch)
Nguyên tác
TỎ LÒNG-PHẠM NGŨ LÃO
TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả
Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác
Thể loại và bố cục
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN
Câu 1,2: Hình tượng người tráng sĩ

II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN
HẾT GIỜ!

- Cho biết hình ảnh “ba quân” là chỉ ai? Khí thế quân đội nhà Trần được thể hiện như thế nào? Nêu bút pháp nghệ thuật và tác dụng?

-So sánh câu thơ đầu trong nguyên tác với dịch thơ? Con người xuất hiện trong bối cảnh không gian và thời gian như thế nào?Họ mang tầm vóc ra sao?
Nhóm 3-4
Nhóm 1-2
THẢO LUẬN NHÓM
TỎ LÒNG-PHẠM NGŨ LÃO
TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả
Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác
Thể loại và bố cục
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN

a. Câu 1: Hình ảnh người tráng sĩ nhà Trần.
Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu
Bản dịch chưa lột tả tư thế hiên ngang,
lẫm liệt
Câu 1,2: Hình tượng người tráng sĩ
III
Cầm ngang ngọn giáo gìn giữ đất nước đã mấy thu
Cầm ngang ngọn giáo
Múa giáo
Oai phong, lẫm liệt
TỎ LÒNG-PHẠM NGŨ LÃO
TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả
Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác
Thể loại và bố cục
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN

a. Câu 1: Hình ảnh người tráng sĩ nhà Trần.
Không gian rộng lớn của vũ trụ
Câu 1,2: Hình tượng người tráng sĩ
Không gian: giang sơn
Thời gian: kháp kỉ thu
Thời gian dài đằng đẳng
Tầm vóc: Lớn lao, kì vĩ, sánh ngang vũ trụ
=> Dựng lên chân dung người tráng sĩ lớn lao,
kì vĩ, nổi bật giữa không gian và thời gian.
TỎ LÒNG-PHẠM NGŨ LÃO
TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả
Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác
Thể loại và bố cục
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN

b. Câu 2: Hình ảnh quân đội nhà Trần.
Câu 1,2: Hình tượng người tráng sĩ
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu
Hình ảnh Tam quân: quân đội nhà Trần
So sánh, ẩn dụ: tì hổ
a. Câu 1: Hình ảnh người
tráng sĩ nhà Trần
Thậm xưng: khí thôn ngưu
Sức mạnh, khí thế của quân đội, dân tộc.
HÀO KHÍ ĐÔNG A
Theo l?i choi ch?:
Ch? Dụng + B? A = Chu Tr?n
HÀO KHÍ ĐÔNG A
=
+
Hào khí thời Trần
TỎ LÒNG-PHẠM NGŨ LÃO
TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả
Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác
Thể loại và bố cục
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN


Câu 1,2: Hình tượng người tráng sĩ
Hoành sóc gian sơn kháp kỉ thu
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu
1. Câu 1,2: Hình tượng người tráng sĩ
Vẻ đẹp của người
con trai thời Trần
Hình ảnh người tráng sĩ lồng vào hình ảnh dân tộc, đậm chất sử thi hoành tráng.
TỎ LÒNG-PHẠM NGŨ LÃO
TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả
Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác
Thể loại và bố cục
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN
2. Câu 3,4: Tâm sự người tráng sĩ.
1. Câu 1,2: Hình tượng người tráng sĩ
a. Câu 1: Hình ảnh người
tráng sĩ nhà Trần
b. Câu 2: Hình ảnh quân
đội nhà Trần.
HẾT GIỜ!



- Vì sao tác giả “thẹn”? Cái “thẹn” đó mang ý nghĩa gì?


- Em hiểu như thế nào về cụm từ “công danh” và “công danh trái”? Từ đó cho biết quan niệm của người xưa về chí làm trai?
Nhóm 3-4
Câu 4
Nhóm 1-2
Câu 3
THẢO LUẬN NHÓM
TỎ LÒNG-PHẠM NGŨ LÃO
TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả
Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác
Thể loại và bố cục
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN
a. Câu 3: Chí nam nhi của người anh hùng.
1. Câu 1,2: Hình tượng người tráng sĩ
a. Câu 1: Hình ảnh người
tráng sĩ nhà Trần
b. Câu 2: Hình ảnh quân
đội nhà Trần.
2. Câu 3,4: Tâm sự người
tráng sĩ.
Nam nhi vị liễu công danh trái
CÔNG DANH
CÔNG DANH TRÁI
Lập công
Lập danh
Nợ công danh
Khát vọng lập công danh
Ý thức nghĩa vụ, trách nhiệm
Quyết tâm thực hiện trách nhiệm
đối với đất nước
Đã mang tiếng ở trong trời đất
Phải có danh gì với núi sông.
Làm trai phải lạ ở trên đời
Há để càn khôn tự chuyển dời.
TỎ LÒNG-PHẠM NGŨ LÃO
TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả
Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác
Thể loại và bố cục
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN
a. Câu 3: Chí nam nhi của người anh hùng.
1. Câu 1,2: Hình tượng người tráng sĩ
a. Câu 1: Hình ảnh người
tráng sĩ nhà Trần
b. Câu 2: Hình ảnh quân
đội nhà Trần.
2. Câu 3,4: Tâm sự người
tráng sĩ.
Nam nhi vị liễu công danh trái
CÔNG DANH
CÔNG DANH TRÁI
Lập công
Lập danh
Nợ công danh
Khát vọng lập công danh
Ý thức nghĩa vụ, trách nhiệm
Quyết tâm thực hiện trách nhiệm
đối với đất nước
TỎ LÒNG-PHẠM NGŨ LÃO
TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả
Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác
Thể loại và bố cục
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN
b. Câu 4: Nỗi thẹn của tác giả.
1. Câu 1,2: Hình tượng người tráng sĩ
a. Câu 1: Hình ảnh người
tráng sĩ nhà Trần
b. Câu 2: Hình ảnh quân
đội nhà Trần.
2. Câu 3,4: Tâm sự người
tráng sĩ.
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu
a.Câu 3: Chí nam nhi của
người anh hùng.
Nỗi thẹn
Vì chưa bằng Vũ hầu

Vì chưa trả xong
nợ nước
Khiêm nhường
Khát vọng
phụng sự
"Thẹn" mang ý nghĩa tích cực, nú nhân cách
cao đẹp của con người.
KHỔNG MINH GIA CÁT LƯỢNG


?VŨ HẦU: nhân vật thời Tam Quốc, tài trí hơn người, một lòng phò vua giúp nước .
TỎ LÒNG-PHẠM NGŨ LÃO
TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả
Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác
Thể loại và bố cục
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN
2. Câu 3,4: Tâm sự người tráng sĩ.
1. Câu 1,2: Hình tượng người tráng sĩ
a. Câu 1: Hình ảnh người
tráng sĩ nhà Trần
b. Câu 2: Hình ảnh quân
đội nhà Trần.
Khát vọng lập công danh
Thẹn trước bậc hiền tài
Khi cây lúa cuối đầu………..
Khi con người cuối đầu………..
Giặc Mông-Nguyên xâm lược
Trận Vân Đồn của Trần Khánh Dư, quân ta thắng lớn
Trận Tây Kết-Hưng Đạo Vương chém đầu Toa Đô
Trận Vạn Kiếp-Hưng Đạo Vương cùng các tướng đại thắng
Trận biên giới-Phạm Ngũ Lão cùng các tướng phục kích Thoát Hoan
Trận trên sông Bạch Đằng 1288
Kháng chiến thắng lợi
TỎ LÒNG-PHẠM NGŨ LÃO
TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả
Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác
Thể loại và bố cục
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN
III. TỔNG KẾT
1. Câu 1,2: Hình tượng người tráng sĩ
2. Câu 3,4: Tâm sự người
tráng sĩ.
III. TỔNG KẾT
IV . CỦNG CỐ
1. Nội dung:
III. TỔNG KẾT
2. Nghệ thuật:
Bài thơ đã thể hiện được vẻ đẹp của sức mạnh, lí tưởng và nhân cách cao đẹp của người trai một lòng vì dân vì nước. Vì vậy mà có sức ngân vang
Bài thơ Đường ngắn gọn, súc tích, bút pháp cổ điển, giọng thơ hùng tráng đã thể hiện được hào khí anh hùng thời đại
*CỦNG CỐ:
1/ Vẻ đẹp của con người thời Trần thể hiện như thế nào qua bài thơ?
-Tầm vóc, tư thế, hành động lớn lao, kì vĩ.
-Chí lớn lập công danh gắn với sự nghiệp cứu nước, cứu dân; cái tâm mang giá trị nhân cách, nỗi thẹn tôn lên vẻ đẹp con người.
2/Vẻ đẹp của thời đại thể hiện như thế nào qua bài thơ?
Khí thế hào hùng mang tinh thần quyết chiến, quyết thắng.
3/Thành công nghệ thuật của bài thơ?
-Thủ pháp gợi thiên về ấn tượng bao quát, đạt độ súc tích cao
-Bút pháp nghệ thuật hoành tráng có tính sử thi và hình tượng thơ lớn lao, kì vĩ.


Từ vẻ đẹp của hình ảnh trang nam nhi đời Trần, em hãy liên hệ đến nhiệm vụ của thế hệ trẻ ngày nay đối với đất nước?(Hành động+việc làm cụ thể)
Hoạt động nhóm
IV. CỦNG CỐ
Dặn dò:
-Viết một đoạn văn nói lên cảm nhận của em về Hào khí Đông A qua bài thơ Tỏ lòng.
-Soạn bài mới: Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
Bài học kết thúc
Cảm ơn th?y cô và các em học sinh
Đúng
IV. CỦNG CỒ
sai
sai
sai
Sai rồi
IV. CỦNG CỒ
Sai rồi
Đúng
Sai rồi
Từ vẻ đẹp của hình ảnh trang nam nhi đời Trần, em hãy liên hệ đến nhiệm vụ của thế hệ trẻ ngày nay đối với đất nước?(Hành động+việc làm cụ thể)