Tuần 13. Tỏ lòng (Thuật hoài)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH TIỀN GIANG
Trường THPT VĨNH BÌNH
TỎ LÒNG
(Thuật Hoài)
Phạm Ngũ Lão
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH TIỀN GIANG
Trường THPT VĨNH BÌNH
NỘI DUNG
I/. Giới thiệu:
1. Tác giả:
2. Thể loại:
3. Đọc :
II/. Tìm hiểu văn bản:
1. Hai câu đầu:
2. Hai câu cuối:
III/. Chủ đề:
IV/. Tổng kết :
TỎ LÒNG
(Thuật Hoài)
Phạm Ngũ Lão
I/. Giới thiệu :
1. Tác giả :
- Phạm Ngũ Lão (1255-1320)
- Xuất thân từ tầng lớp bình dân , con rể của Trần Hưng Đạo .
- Có công lớn trong cuộc kháng chiến chống Nguyên -Mông.
- Có địa vị cao ở thời Trần .
- Là người văn võ toàn tài.
TỎ LÒNG
(Thuật Hoài)
Phạm Ngũ Lão
2. Thể loại :
3. Đọc:
TỎ LÒNG
(Thuật Hoài)
Phạm Ngũ Lão
Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
Nguyên văn chữ hán
TỎ LÒNG
(Thuật Hoài) Phạm Ngũ Lão
Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu ,
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu .
Nam nhi vị liễu công danh trái ,
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu .
Phiên âm
Múa giáo non sông trải mấy thu ,
Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu .
Công danh nam tử còn vương nợ ,
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu .
Dịch thơ
Dịch nghĩa Cầm ngang ngọn giáo gìn giữ non sông đã mấy thu ,
Ba quân như hổ báo , khí thế hùng dũng nuốt trôi trâu .
Thân nam nhi mà chưa trả xong nợ công danh ,
Thì luống thẹn thùng khi nghe người đời kể chuyện Vũ hầu .
II/. Tìm hiểu văn bản:
1. Hai câu đầu:
Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu,
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu.

Phiên âm
Dịch nghĩa Cầm ngang ngọn giáo gìn giữ non sông đã mấy thu ,
Ba quân như hổ báo , khí thế hùng dũng nuốt trôi trâu.
II/. Tìm hiểu văn bản :
1. Hai câu đầu :
- Hoành sóc : cầm ngang ngọn giáo bảo vệ non sông đất nước.
- Kháp kỉ thu:mấy năm rồi
 Người tráng sĩ với tư thế oai phong , lẫm liệt, cầm gươm ra trận , mang tầm vóc vũ trụ lớn lao kì vĩ .
- Tam quân : quân đội nhà Trần  sức mạnh dân tộc .
-Khí thôn ngưu : Khí thế hùng dũng nuốt trôi trâu
NT: so sánh + cường điệu + nhịp thơ 4/3 + âm hưởng hào hùng


Tư thế hiên ngang của người trai ( cá nhân , con người )
Sức mạnh khí thế quyết chiến , quyết thắng của quân dân nhà Trần (cộng đồng dân tộc) .
 Vẻ đẹp hào hùng của con người và thời đại nhà Trần .
TỎ LÒNG
(Thuật Hoài) Phạm Ngũ Lão
.  Khí thế tiến công dũng mãnh của quân đội nhà Trần (Hào khí Đông A) .
2. Hai câu cuối:
Phiên âm:
Nam nhi vị liễu công danh trái ,
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu .
Dịch thơ:
Công danh nam tử còn vương nợ ,
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu .
Thân nam nhi mà chưa trả xong nợ công danh,
Thì luống thẹn thùng khi nghe người đời kể chuyện Vũ hầu.
Dịch nghĩa:
2. Hai câu cuối :
- Công danh :
+ Công : sự nghiệp .
+ Danh : danh tiếng , tiếng thơm .
- Nợ : nghĩa vụ đối với đất nước .
 Làm trai phải có sự nghiệp : Lập công ; giương danh,
để lại tiếng thơm cho đời, coi đó là nghĩa vụ
 quan niệm nhân sinh tích cực, lí tưởng sống của trang nam nhi thời phong kiến.

TỎ LÒNG
(Thuật Hoài)
Phạm Ngũ Lão
Thẹn :
+ vì thấy mình không có đủ mưu trí như Vũ hầu để trừ giặc cứu nước.
+vì chưa trả xong nợ nước.
 nhân cách lớn, nỗi thẹn đầy khiêm tốn, cao cả.
Khát vọng phụng sự nhà Trần cho đến hết đời
Vẻ đẹp tâm hồn , nhân cách , lí tưởng , khát vọng của tác giả .
TỎ LÒNG
(Thuật Hoài)
Phạm Ngũ Lão
III/. Chủ đề :
Chí làm trai với lí tưởng trung quân , ái quốc
IV/. Tổng kết :
- Nghệ thuật :
+ Bài thơ Đường luật ngắn gọn , súc tích .
+ Bút pháp nghệ thuật hoành tráng có tính sử thi .
- Nội dung :
+ Khắc họa vẻ đẹp của con người có sức mạnh , lí tưởng , nhân cách cao cả , khí thế hào hùng của thời đại( hào khí Đông A )
+ Tấm lòng vì dân vì nước.
TỎ LÒNG
(Thuật Hoài)
Phạm Ngũ Lão
C . Luyện tập:
Qua những lời thơ tỏ lòng em thấy hình ảnh trang nam nhi thời Trần mang vẻ đẹp như thế nào? Điều đó có ý nghĩa gì đối với tuổi trẻ hôm nay và mai sau?

D . Hướng dẫn học bài – chuẩn bị bài :
+ Hướng dẫn học bài :
- Học thuộc lòng bài thơ (bản phiên âm và dịch thơ)
- Hào khí Đông A thể hiện trong bài thơ
+ Hướng dẫn soạn bài :
Soạn: Cảnh Ngày Hè (Bảo kính cảnh giới – bài 43) của Nguyễn Trãi .
- Đọc phần tiểu dẫn , văn bản , chú giải SGK
- Phân tích làm rõ :
+ vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi trước thiên nhiên , cuộc sống , con người (6 câu đầu).
+ khát vọng về một cuộc sống thanh bình hạnh phúc cho nhân dân (2 câu cuối) .
+ Đình và chùa Châu nằm ở thị trấn Kiện Khê ,
huyện Thanh Liêm , Hà Nam
DI TÍCH ĐỀN THỜ PHẠM NGŨ LÃO
+ Đền Ủng - Hưng Yên
Cổng Đình thôn Châu thờ Điện súy Tướng quân Phạm Ngũ Lão, một danh tướng đời Trần
Đình thôn Châu
Chùa Châu
Chùa quay hướng nam, phía tây giáp 3 gian đền thờ Phạm Ngũ Lão
Tháp ngoài vườn chùa Châu
Đền Ủng - Hưng Yên, thờ Phạm Ngũ Lão