Tuần 13. Tỏ lòng (Thuật hoài)

Tỏ lòng
( Thuật hoài )
Phạm Ngũ Lão
GV : MINH TRUNG
Phạm Ngũ Lão
* Phạm Ngũ Lão (1255-1320) - Người làng Phù ủng -Huyện Đường hào -Hưng Yên ngày nay.
Là vị tướng có công lớn trong hai cuộc kháng chiến chống quân Nguyên - Mông lần I: 1285, lần II 1287...
* Sự nghiệp sáng tác : 2 bài thơ
+ Thuật hoài
+ Viếng thượng tướng quốc công
Hưng Đạo Đại Vương .
Khu dền thờ Phạm Ngũ Lão ở làng Phù ủng -Hưng Yên
ngày nay
Khu lang m? Phạm Ngũ Lão
ở làng Phù ủng -Hưng Yên
ngày nay.

2. Tác phẩm:
a. Hoàn cảnh sáng tác
Bài thơ ra đời trước cuộc kháng chiến chống Mông -Nguyên lần thứ 2 ( 1285)
b. Nhan đề, thể loại:
* Nhan đề:
- Thuật: Kể, bày tỏ
- Hoài : Nỗi lòng
Bày tỏ nỗi lòng
* Thể loại:
Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
c. Bố cục:
2 phần
2 câu đầu:
2 câu cuối:
Hình ảnh người trai và quân đội thời Trần
Nỗi lòng của tác giả
Nguyên tác
Hoành sóc giang sơn cáp kỷ thu ,
Tam quân tì hỗ khí thôn Ngưu .
Nam nhi vị liễu công danh trái ,
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu.
Múa giáo non sông trái mấy thu,
Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu.
Công danh nam tử còn vương nợ,
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu.
mới chỉ thể hiện sự điêu luyện, nhưng thiếu đi độ cứng rắn, mạnh mẽ
Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu,
(Múa giáo non sông trải mấy thu ,)
- Tư thế ấy được đặt trong
+ Không gian :
+Thời gian :
So sánh
Phiên âm: Hoành sóc:
Dịch thơ: Múa giáo:
là cầm ngang ngọn giáo.
Khắc hoạ được tư thế hiên ngang, lẫm liệt, vững chãi
rộng
dài
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu
(Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu )





- Tam quân là 3 đạo quân
Tì hổ khí thôn ngưu: Là sức mạnh như hổ báo
của quân đội nhà Trần .

- Nghệ thuật so sánh, cường điệu :
Sự lớn mạnh của quân đội nhà Trần và hào khí
thời Trần cũng như hào khí của dân tộc.
Ch? "Dụng" + b? A = ch? "Tr?n"
là nghĩa vụ, trách nhiệm của mỗi người khi đất nước có giặc ngoại xâm.
Nam nhi vị liễu công danh trái
(Công danh nam tử còn vương nợ)
- Nợ công danh:

Nguyễn Công Trứ từng khẳng định:
“§· mang tiÕng ë trong trêi ®Êt
Ph¶i cã danh g× víi nói s«ng”
Phan Bội Châu từng nói:
“Lµm trai ph¶i l¹ ë trªn ®êi
H¸ ®Ó cµn kh«n tù chuyÓn dêi”
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu
(Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu)
Thấy mình chưa có tài mưu lược lớn như
Gia Cát Lượng.
"Thẹn"
=> Nguyện cống hiến đời mình cho sự nghiệp cứu nước
KHỔNG MINH – GIA CÁT LƯỢNG
Ví như, Nguyễn Khuyến đã từng “thẹn” với tấm lòng thanh cao của Đào Tiềm
“Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào”
Trong “Tỏ lòng”, Phạm Ngũ Lão “thẹn” vì chưa trả xong nợ nước  Nhân cách cao cả của Phạm Ngũ Lão chính là ở chỗ này.
IV. T?ng k?t:
Nội dung:Bài thơ thể hiện được cảm hứng yêu nước với lý tưởng và nhân cách cao cả mang hào khí thời đại (Hào khí Đông A)
?Nghệ thuật: Bài thơ ngắn gọn ,súc tích , cô đọng, bút pháp nghệ thuật hoành tráng có tính sử thi, hình ảnh giàu sức biểu cảm.
? Vẻ đẹp hiên ngang, hùng dũng của người anh hùng không chỉ có vẻ đẹp ý chí mà còn có cái "tâm" đẹp.
? Bài thơ còn là lời nhắc nhở đối với bậc nam nhi sống trong thời đại phải có ý thức cầu tiến, xả thân vì nghĩa lớn điều đó có ý nghĩa lớn với tuổi trẻ hôm nay và mai sau.
- Thuật hoài vừa là nỗi lòng riêng của Phạm Ngũ Lão, vừa thể hiện xu hướng tất yếu của thời đại: Sức mạnh, tinh thần quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược, giành độc lập tự chủ cho đất nước.
Bài thơ Đường luật ngắn gọn nhưng đạt tới độ súc tích cao hơn:
- Thủ pháp gợi, thiên về ấn tượng khái quát.
- Bút pháp hoành tráng có tính sử thi
- Hình tượng thơ lớn lao, kì vĩ: kì vĩ ở hình tượng không gian, thời gian, kì vĩ ở tầm vóc tư thế con người, ở khí thế ba quân.