Tuần 13. Tỏ lòng (Thuật hoài)

Tổ 4
Văn 2A
Chúc các bạn có buổi thảo luận vui vẻ, hào hứng !!!
Ông là ai?
Ông là người ngồi đan sọt ở vệ đường , do mải mê suy nghĩ , bị giáo đâm vào đùi mà không thấy đau.

Ông là người thuộc tầng lớp bình dân nhưng có tài nên được Hưng Đạo Vương tin dùng và gả con gái nuôi cho .

Ông là PHẠM NGŨ LÃO

Ông là nhà thơ có tên "già nhất" trong các nhà thơ , nhà văn Việt Nam .

Thuật Hoài

Khái quát tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác:
Năm 1282 quân Nguyên đòi mượn đường đánh Chiêm Thành, nhưng thực ra định xâm lược nước ta. Sau đo,� Phạm Ngũ Lão và một số vị tướng được cử ra biên ải phía Bắc để trấn giữ đất nước.
Tựa đề:
Thuật có nghĩa là bày tỏ. Hoài là mang trong lòng. Thuật hoài nghĩa là bày tỏ khát vọng, hoài bão. Đây là đề tài quen thuộc trong thơ cổ. Điều đáng chú ý của bài thơ này ở chỗ người tỏ lòng là một vị tướng đang giữ trọng trách nặng nề nơi biên ải.
Thể văn: Đường luật Văn tự chữ hán
(thất ngôn tứ tuyệt).

" Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu ,
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu .
Nam nhi vị liễu công danh trái ,
Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu . "
" Múa giáo non sông trải mấy thâu ,
Ba quân hùng khí át sao Ngưu .
Công danh nam tử còn vương nợ ,
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ Hầu . "
Chia theo kết cấu:
+ Khai:Hình tượng con người thời Trần
+ Thừa: hình tượng quân đội nhà Trần
+ Chuyển: Tâm tình của tác giả- món nợ công danh.
+ Hợp: Nỗi hổ thẹn của tác giả.

Bố cục:
Chia theo 2 phần:
+ Hai câu đầu: Hình tượng con người và quân đội thời Trần
+ Hai câu cuối: nỗi lòng của tác giả
Hình tượng con người và quân đội thời Trần :
"Hoành sóc giang san kháp kỉ thu"
Hoành sóc khác múa giáo
Hoành sóc: cầm ngang ngọn giáo

Tư thế đẹp, hào hùng, hiên ngang, chủ động
Tư thế ấy được đặt trong
Không gian: giang sơn (non sông): rộng lớn.
Thời gian: kháp kỉ thu (trải qua mấy thu): dài lâu
" Tam quân tì hổ khí khôn ngưu"
"Ba quân hùng khí át sao Ngưu"
Nghĩa là khí thế , tráng chí nuốt sao ngưu, lấn át, làm lu mờ sao ngưu trên bầu trời
"Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu"
Có hai cách hiểu:
Hai caâu thô ngaén goïn nhöng haøm suùc, taùc giaû ñaõ döïng ñöôïc toaøn boä con nguôøi vaø quaân ñoäi thôø traàn. Hai hình aûnh loàng vaøo nhau taïo neân böùc tranh hoaønh traùng mang tính söû thi. Baøi thô giaûn dò chaân thöïc vì xuaát phaùt töø taám loøng cuûa con ngöôøi maø loøng yeâu toå quoác thöôøng xuyeân ñöôïc toâ luyeän.
2.Nỗi lòng của nhà thơ:

" Nam nhi vị liễu công danh trái
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu".
(Công danh nam tử còn vương nợ
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu).
Công danh, nam nhi: là quan niệm lý tưởng sống của trang nam nhi thời phong kiến mang tinh thần tư tưởng tích cực: phải lập được công danh.
Nợ công danh là món nợ phải trả của ngừoi làm trai.
Chí làm trai đó được coi là món nợ đời phải trả. Trả xong nợ công danh có nghĩa là hoàn thành nghĩa vụ đối với dân, với nước.

Theo Phaïm Nguõ Laõo chí laøm trai phaûi gaén lieàn vôùi hai chöõ coâng danh. Chí laøm trai naøy mang tinh thaàn, tö töôûng tích cöïc, gaén vôùi yù thöùc traùch nhieäm, laäp coâng (ñeå laïi söï nghieäp), laäp danh (ñeå laïi tieáng thôm cho ñôøi).
Nguyễn Công Trứ cũng khẳng định:
" Đã mang tiếng ở trong trời đất
Phải có danh gì với núi sông"
Trong chinh phụ ngâm:
" Chí là trai dặm nghìn da ngựa
Gieo thái sơn nhẹ tựa hồng mao"
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu
(Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu)
Thẹn (xấu hổ) vì chưa có tài mưu lược lớn như khổng minh - Gia Cát Lượng: một cái thẹn cao cả, khát vọng được phò vua, giúp nước.
Tâm hồn trong sáng, nhân cách cao đẹp
Hào khí Đông A

Tâm hồn khí phách dân tộc thời Trần
Tư tưởng độc lập tự cường, tự hào dân tộc.
Ý chí quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược.
<Đông>


Tổng kết
Bài thơ "Thuật Hoài" nói lên chí khí và khát vọng công danh anh hùng của đấng nam nhi trong thời loạn - khi Tổ Quốc bị xâm lăng.
Bài thơ thể hiện ý chí sôi sục, quyết tâm cao độ của người anh hùng Phạm Ngũ Lão, tất cả đều được thể hiện qua chữ " thẹn".
Mạch thơ xuyên suốt, liên tục làm tái hiện tư thế hiên ngang, tầm vóc vũ trụ to lớn.
Nét nổi bật nữa là bút pháp nghệ thuật hoành tráng, có tính chất sử thi. Có nhà nghiên cứu ngợi ca thủ pháp nghệ thuật hoành tráng như sau: " Ơ� dây nỗi lòng của tác giả được bày tỏ qua các hình thái kỳ vĩ":
Con người kỳ vĩ: tư thế hiên ngang, tầm vó vũ trụ. tình cảm mãnh liệt, tha thiết vươn tới tầm cao của con người khổng lồ trong lịch sử.
Không gian kỳ vĩ: không gian rộng lớn của non sông, đất nước.
Thời gian kỳ vĩ: một mặt đơn vị thời gian được tính bằng thời gian xác thực (kháp kỉ thu - vừa mấy năm), mặt khác được tính bằng việc hoàn thành một ước nguyện, khi nào trả xong nợ công danh.
Cảm ơn các bạn đã chú ý lắng nghe!