Tuần 13. Tỏ lòng (Thuật hoài)

TỎ LÒNG
( THUẬT HOÀI )
- PHẠM NGŨ LÃO -



TRƯỜNG THPT PHÚ XUÂN
NGỮ VĂN 10 – TIẾT 37
GIÁO VIÊN SOẠN: VÕ KHÁNH TOÀN
ĐỀN THỜ PHẠM NGŨ LÃO
Phạm Ngũ Lão đang ngồi đan sọt ngoài đường mải nghĩ
không biết quan quân đến
TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả : ( 1255 – 1320 )
- Quê Hưng Yên, xuất thân từ tầng lớp bình dân, nổi danh là người giàu ý chí và ham học, văn võ song toàn, được vua Trần tin dùng.
- Có công lớn trong 2 cuộc kháng chiến chống quân Nguyên – Mông.
2. Tác phẩm :
- Sáng tác trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên – Mông.
Bày tỏ
nỗi lòng
- Nhan đề :
thuật 
hoài 
bày tỏ
nỗi lòng
Nguyên tác chữ Hán
PHIÊN ÂM
Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu
Tâm quân tì hổ khí thôn ngưu
Nam nhi vị liễu công danh trái
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu

DỊCH NGHĨA
Cầm ngang ngọn giáo gìn giữ non sông đã mấy thu,
Ba quân như hổ báo, khí thế hùng dũng nuốt trôi trâu.
Thân nam nhi mà chưa trả xong nợ công danh
Thì luống thẹn thùng khi nghe người đời kể chuyện Vũ hầu

DỊCH THƠ
Múa giáo non sông trải mấy thu
Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu
Công danh nam tử còn vương nợ
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu.
Bố cục :
+ Hình tượng người lính đời Trần ( 2 câu đầu )
+ Nỗi lòng tác giả ( 2 câu cuối )
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Hình tượng người lính đời Trần.

- Hoành sóc :
Hành động
cắp ngang
ngọn giáo
Tư thế mạnh mẽ,
oai hùng, kì vĩ.
 Không gian
mang tầm vóc vũ trụ.
 Thời gian dài trôi qua nhưng vẫn hừng hực khí thế, ý chí ngoan cường đi trấn giữ non sông.
 Bức chân dung người lính đời Trần hiên ngang đẹp đẽ, kì vĩ .
- Giang sơn :
Non sông tổ quốc
- Kháp kỉ thu :
Trải mấy thu
Giặc Nguyên- Mông xâm lược
Khí thế tiến công của đội quân nhà Trần
Khí thế tiến công của đội quân nhà Trần
Trận Vân Đồn của Trần Khánh Dư, quân ta thắng lớn
Trận Vạn Kiếp, Hưng Đạo Vương cùng các tướng thắng lợi
Trận đánh trên sông Bạch Đằng
Chiến thắng sông Bạch Đằng
Hưng Đạo Đại Vương chém đầu Toa Đô
Phạm Ngũ Lão cùng các tướng phục kích Thoát Hoan
Kháng chiến thắng lợi
Chiến thắng trở về
TRẦN
- Tam quân : 3 đội quân
 Quân đội nhà Trần.
- Tì hổ - thôn ngưu :
Sức mạnh như hổ
báo nuốt trôi trâu
Cách nói ước lệ ,
sức mạnh quân dân
nhà Trần lấn át cả
đất trời ( hào khí
Đông A )
So sánh, thậm xưng với giọng điệu khỏe khoắn, âm hưởng hào hùng sảng khoái.
Hình ảnh tráng sĩ lồng vào hình ảnh dân tộc
tạo nên sức mạnh phi thường, vẻ đẹp hào khí của một thời đại vùng lên quyết tâm bảo vệ đất nước, đồng thời bộc lộ niềm tự hào của tác giả.
- Nghệ thuật :
2. Nỗi lòng tác giả.
Công danh :
+ Lập công để xây dựng đất nước
+ Lập danh để lại tiếng thơm muôn đời.
 Bày tỏ hoài bão lập được nhiều công trạng hơn nữa để xây dựng đất nước muôn đời thịnh ( cái chí của đấng nam nhi )
Chí làm
trai
- Tu thính – Vũ hầu :
Hổ thẹn vì chưa có tài
mưu lược như Vũ hầu






 Khát vọng đem tài
trí của mình để “ tận
trung báo quốc ”
 Nỗi thẹn của người
anh hùng tỏa sáng
một nhân cách cao
đẹp, đáng khâm phục
( cái tâm của vị tướng
đời Trần )
3. Nghệ thuật :
Hình ảnh thơ đẹp, ngôn ngữ cô động, hàm súc có sức gợi cảm tiêu biểu cho kết tinh nghệ thuật của văn học “ quý hồ tinh bất quý hồ đa ”
III. Ý NGHĨA VĂN BẢN
Thể hiện lí tưởng cao đẹp của vị danh tướng, khắc ghi dấu ấn đáng tự hào về một thời kì oanh liệt, hào hùng của lịch sử dân tộc.