Tuần 13. Sóng

Tên : Nguyễn Thị Xuân Quỳnh ( sinh :6-10-1942; mất :29-8-1988)
Quê: La Khê - Văn Khê - Hà Đông - Hà Tây
1955 : Làm diễn viên múa trong đoàn văn công
1963 : Làm báo , biên tập viên NXB, uỷ viên BCH Hội NV VN( khoá III)
I.Đôi nét về tác giả, tác phẩm:
2,Tác giả :

Tiết 69
Xuân Quỳnh
- " Tơ tằm - Chồi biếc" ( in chung - 1963); Hoa dọc chiến hào (1968); "Gió Lào cát trắng"(1974);"Lời ru trên mặt đất"(1978);"Tự hát"(1984)........
- Thơ XQ thể hiện một trái tim phụ nữ hồn hậu, chân thành , nhiều lo âu và luôn da diết trong hạnh phúc đời thường; bộc lộ một hồn thơ phong phú , hồn nhiên, tươi mới , sôi nổi khát vọng.

2,Tác phẩm :
II. TÌM HIỂU BÀI THƠ
Viết vào ngày 29-12-1967, tại bãi biển Diêm Điền, khi nhà thơ 25 tuổi
Rút trong tập :"Hoa dọc chiến hào"(1968)
2,Phân tích
Thể thơ 5 chữ, không ngắt nhịp giữa dòng thơ; bài thơ chia làm nhiều khổ thơ, nối liền nhau tạo nên âm hưởng dào dạt,nhịp nhàng, gợi nhịp của các con sóng liên tiếp gối nhau, lúc tràn lên sôi nổi, lúc êm dịu lắng đọng.
*Hình tượng "sóng" -"em"
"Sóng" và "em" vừa song hành, hòa nhập;"sóng" ẩn dụ và là hóa thân của "em". Vì thế mô tả nhịp điệu của "sóng" chính là diễn tả những cung bậc cảm xúc trong tâm hồn "em"- một người phụ nữ đang yêu.
1, Thời điểm sáng tác và xuất xứ :
* Âm hưởng của bài thơ
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
******
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
-Những trạng thái trái ngược của "sóng" diễn tả những biến động khác thừơng trong tâm hồn "em".
Không hiểu nổi tâm trạng của mình , "sóng" đi tìm sự lý giải ( tìm ra tận bể).
- Từ giã khoảng không gian chật hẹp ( sông), theo quy luật tự nhiên , nước tìm đến khoảng không gian bao la, rộng lớn, vĩnh hằng (bể) .Hòa mình vào biển lớn ,nứớc mới nhận ra khao khát tình yêu của mình nên mới hóa thành sóng liên tiếp vỗ bờ để thỏa nỗi nhớ mong
- Kh? thơ 1,2




Khổ thơ 3,4:
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
********
Từ nơi nào sóng lên ?
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau ?
-Cũng như sóng , chỉ khi đến với tình yêu, "em" mới nhận ra khát vọng tình yêu chính là nỗi khao khát vĩnh hằng , muôn thuở của nhân loại, nhất là tuổi trẻ
" Nỗikhao khát tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ "


Bằng câu hỏi tu từ , nhân vật trữ tình đi tìm lời lý giải cội nguồn của sóng cũng là lý giải cội nguồn của tình yêu. Đó là nỗi băn khoăn, trăn trở của một tâm hồn
giàu cảm xúc và không hề giản đơn .
- Đặt ra câu hỏi rồi tự trả lời bằng mộtlời thú nhận thành thực, pha chút bất lực nhưng lại hết sức hồn nhiên và đầy nữ tính
" Em cũng không biết nữa"
Quy luật đầy bí ẩn và không thể lý giải được của TÌNH YÊU
Khổ thơ 5,6,7:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dầu muôn vời cách trở



Đặt "sóng" và "em" trong mối quan hệ với không gian, thời gian, nhân vật trữ tình đã thể hiện một nỗi nhớ đặc biệt..Nỗi nhớ chiếm tầng sâu và bề rộng, bao trùm mọi không gian; khắc khoải trong mọi thời gian; choán cả ý thức và đi sâu vào tiềm thức( giấc mơ).Đó là một nỗi nhớ triền miên, tha thiết, mãnh liệt, nồng nàn và cũng vô cùng sâu lắng
Nhân vật trữ tình mạnh bạo, chân thành bày tỏ những khao khát trong lòng mình, trực tiếp bày tỏ tình yêu của mình. Đó là một tình yêu hết mình ,quên mình, có thể vượt qua mọi trở ngại, khó khăn để đến với người yêu, với tình yêu..Nó cũng đòi hói sự duy nhất, tuyệt đối và luôn đi liền với khát khao về một mái ấm gia đình.
Tình yêu gắn liền với nỗi nhớ : "sóng" nhớ bờ , "em" nhớ anh

- Sóng :+ dưới lòng sâu - trên mặt nước
+ ngày - đêm không ngủ được
- Em: + Bắc - Nam
+ mơ - thức


Cuộc đời con ngườituy dài nhưng chỉ là vô cùng ngắn ngủi trước dòng chảy bất tận của thời gian; biển kia dù rộng nhưng không thể so sánh với khoảng không gian vô tận của bầu trời.
Nhân vật trữ tình nhạy cảm với sự chảy trôi của thời gian. Ý thức về thời gian thường đi liền với niềm lo âu và khao khát nắm lấy hạnh phúc trong hiện tại và mơ ước về một tình yêu vĩnh cửu
Muốn tình yêu cá nhân tồn tại mãi mãi thì phải hòa nó vào trong biển lớn tình yêu của nhân loại; phải sống hết mình trong tình yêu để có thể vượt qua cái hữu hạn của cuộc đời con người

Khổ thơ 8,9:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
-Nghệ thuật :Câu thơ ngắn gọn , giản dị, không trau chuốt ,cầu kỳ
Xây dựng được hai hình ảnh "sóng"-"em" vừa sóng đôi, đan xen ,hòa quyện vào nhau
Nhịp thơ diễn tả thành công âm hửơng của sóng biển để gợi lên những cung bậc cảm xúc của sóng lòng
-Nội dung :+ Tình yêu sôi nổi,nồng nhiệt, đầy khát khao trong trái tim người phụ nữ
+ Một tâm hồn phụ nữ chân thành , hồn hậu và luôn khắc khoải lo âu trong hạnh phúc đời thừơng
3,Tổng kết

*BÀI TẬP VỀ NHÀ :
1, Tìm những bài thơ có chung đề tài :sóng, biển
2,Trong bài thơ "sóng", anh (chị) thích nhất câu thơ, đoạn thơ nào? Vì sao ?
3, Chuẩn bị: Ôn tập văn học Việt Nam giai đoạn từ 1945 đến 1975
+ Theo những câu hỏi trong phần hướng dẫn học bài - SGK Văn 12 -Tập I)
+ Riêng câu 15, mỗi tổ soạn một bản
Tham khảo :Các trang web, link:
+http://www.vietnhim.com/lyrics/22/Bien-Tinh.html
+ http://www.vietmedia.com/literature/vanthisi/?ID=15
+http://hanoi.vnn.vn/vanhoc/tho.asp?chude=8003...
Sóng
Xuân Quỳnh
Trình bày: Cô giáo Hương Xuân