Tuần 13. Sóng

Sóng
(Xuân Quỳnh)


Sóng

Sóng
(Xuân Quỳnh)

Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ

Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên ?




Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu ?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau

Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương




Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở

Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.

("Hoa dọc chiến hào", H, 1968)

-Tên thật: Nguyễn Thị Xuân Quỳnh (1942 - 1988), quê ở Hà Tây.
-Thơ Xuân Quỳnh thể hiện một trái tim phụ nữ hồn hậu, chân thành, nhiều lo âu và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc đời thường.

-Là một trong những nhà thơ nữ tiêu biểu nhất thời chống Mĩ.
I.Giới thiệu:
1.Tác giả:
Bài thơ được sáng tác năm 1967 trong chuyến tác giả đi vùng biển Diêm Điền, in trong tập thơ
"Hoa dọc chiến hào" (1968).

2/ Tác phẩm:
Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:


b.Chủ đề:

Dữ dội và diụ êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ




Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương

Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở



Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.



Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên ?

Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu ?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau

Bài thơ được sáng tác năm 1967 trong chuyến tác giả đi vùng biển Diêm Điền, in trong tập thơ
"Hoa dọc chiến hào" (1968).

2/ Tác phẩm:
Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:


b.Chủ đề:

Vẻ đẹp tình yêu của người phụ nữ: hồn nhiên, nồng nàn, say đắm, thủy chung, có khát vọng trở nên vô biên và vĩnh cửu.
II/ Phân tích:
1/ Khổ 1-2:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
II/ Phân tích:
1/ Khổ 1-2:
-Sóng ẩn dụ cho tình yêu của người phụ nữ.
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Sóng:
Dữ dội / dịu êm
Ồn ào / lặng lẽ
Tình yêu:
Nồng nàn / sâu lắng
Sôi nổi / thiết tha
<--------->
II/ Phân tích:
1/ Khổ 1-2:
-Sóng ẩn dụ cho tình yêu của người phụ nữ.
-Sóng có những tính chất đối cực: dữ dội / dịu êm, ồn ào / lặng lẽ. Tình yêu là sự dung hòa những trạng thái: nồng nàn / sâu lắng, sôi nổi / thiết tha.
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

II/ Phân tích:
1/ Khổ 1-2:
-Sóng ẩn dụ cho tình yêu của người phụ nữ.
-Sóng có những tính chất đối cực: dữ dội / dịu êm, ồn ào / lặng lẽ. Tình yêu là sự dung hòa những trạng thái: nồng nàn / sâu lắng, sôi nổi / thiết tha.
-Sóng muốn vươn ra biển lớn để thể hiện mình. Người đang yêu khát khao vượt khỏi giới hạn chật hẹp để khám phá tình yêu của mình.
Ôi
Và vẫn thế

Bồi hồi trong ngực trẻ


con sóng

Nỗi khát vọng tình yêu
ngày xưa
ngày sau


II/ Phân tích:
1/ Khổ 1-2:
-Sóng ẩn dụ cho tình yêu trong tâm hồn người phụ nữ.
-Sóng có những tính chất đối cực: dữ dội / dịu êm, ồn ào / lặng lẽ. Tình yêu là sự dung hòa những trạng thái: nồng nàn / sâu lắng, sôi nổi / thiết tha.
-Sóng muốn vươn ra biển lớn để thể hiện mình.Người đang yêu khát khao vượt khỏi giới hạn chật hẹp để khám phá tình yêu của mình.
-Sóng biển mãi liên hồi. Tình yêu mãi là khát vọng mãnh liệt của tuổi trẻ.
Yêu em từ thuở trong nôi
Em nằm em khóc, anh ngồi anh ru
(ca dao)
Tiếng yêu từ những ngày xưa
Vượt qua năm tháng bây giờ đến ta. (Xuân Quỳnh)
II/ Phân tích:
2/ Khổ 3 - 4:
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau

II/ Phân tích:
2/ Khổ 3 - 4:
-Chủ thể trữ tình "em" xuất hiện trực tiếp song song cùng với "sóng".
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn




Khi nào ta yêu nhau

Từ nơi nào sóng lên?
Gió bắt đầu từ đâu?
Sóng bắt đầu từ gió
Em cũng không biết nữa
II/ Phân tích:
2/ Khổ 3 - 4:
-Chủ thể trữ tình "em" xuất hiện trực tiếp song song cùng với "sóng".
-Người phụ nữ luôn trăn trở suy tư về những huyền diệu, bí ẩn của tình yêu.
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn




Khi nào ta yêu nhau

Câu hỏi:
Qua đoạn thơ, tác giả muốn nói lên đặc điểm gì ở tình yêu đích thực, đẹp đẽ của tuổi trẻ:
Sôi nổi, mãnh liệt.
Say đắm, thiết tha.
3. Hồn nhiên, chân thành.
Từ nơi nào sóng lên?
Gió bắt đầu từ đâu?
Sóng bắt đầu từ gió
Em cũng không biết nữa
II/ Phân tích:
2/ Khổ 3 - 4:
-Chủ thể trữ tình "em" xuất hiện trực tiếp song song cùng với "sóng".
-Người phụ nữ luôn trăn trở suy tư về những huyền diệu, bí ẩn của tình yêu.
-Tình yêu đích thực, đẹp đẽ của tuổi trẻ là sự hồn nhiên, chân thành.
Làm sao cắt nghĩa được tình yêu
Có nghĩa gì đâu một buổi chiều
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu.
(Xuân Diệu)


Tôi gửi lại đây cái buồn vô cớ
Và mang về cái nhớ bâng quơ
Xi n chớ hỏi làm sao như thế
Tôi vốn không rành mạch bao giờ
(Nguyễn Duy)

II/ Phân tích:
3/ Khổ 5 - 6 - 7:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở


II/ Phân tích:
3/ Khổ 5 - 6 - 7:
-Chủ thể trữ tình "sóng" và "em" hiện diện song hành.
-Chủ thể trữ tình "sóng" và "em" hiện diện song hành.
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở


II/ Phân tích:
3/ Khổ 5 - 6 - 7:
-Chủ thể trữ tình "sóng" và "em" hiện diện song hành.
-Nỗi nhớ trong tình yêu:
+Tràn ngập trong không gian: dưới lòng sâu, trên mặt nước, xuôi về phương Bắc, ngược về phương Nam,.
+Khắc khoải suốt thời gian: "Ngày đêm không ngủ được",.
+Tận cùng vô thức: "Cả trong mơ còn thức",..
-> Tình yêu sôi nổi, mãnh liệt nhưng cũng rất chân thành.
Nhớ ai bổi hổi bồi hồi,
Như đứng đống lửa, như ngồi đống than.
(Ca dao)
Những ngày không gặp nhau
Biển bạc đầu thương nhớ
Những ngày không gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ.
(Xuân Quỳnh)


Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ

Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó

Dù muôn vời cách trở

Hướng về anh - một phương

Con nào chẳng tới bờ

II/ Phân tích:
3/ Khổ 5 - 6 - 7:
-Chủ thể trữ tình "sóng" và "em" hiện diện song hành.
-Nỗi nhớ trong tình yêu:
+Tràn ngập trong không gian: dưới lòng sâu, trên mặt nước, xuôi về phương Bắc, ngược về phương Nam,.
+Khắc khoải suốt thời gian: "Ngày đêm không ngủ được",.
+Tận cùng vô thức: "Cả trong mơ còn thức",..
-> Tình yêu sôi nổi, mãnh liệt nhưng cũng rất chân thành.
-Tình cảm thủy chung son sắt và niềm tin vào tình yêu bất diệt: "Hướng về anh một phương", "Con nào chẳng tới bờ."

Yêu nhau tam tứ núi cũng trèo
Ngũ lục sông cũng lội, thất bát thập đèo cũng qua
(Ca dao)
Tình ta như hàng cây
Đã qua mùa bão gió
Tình ta như dòng sông
Đã qua mùa thác đổ.
(Xuân Quỳnh)


II.Phân tích:
4/ Khổ 8 - 9:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa


Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
II.Phân tích:
4/ Khổ 8 - 9:
-Sóng ẩn dụ cho tình yêu của người phụ nữ.
-Sóng ẩn dụ cho tình yêu của người phụ nữ.
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
II.Phân tích:
4/ Khổ 8 - 9:
-Người phụ nữ luôn trăn trở lo âu trước sự hữu hạn của đời người, cũng như sự nhạt phai của tình yêu.
-Sóng ẩn dụ cho tình yêu của người phụ nữ.

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ

Khổ thơ cuối có nhiều cách hiểu:
Đây là sự hình tượng hóa khát vọng sống, khát vọng yêu mãi mãi.


3.Vĩnh cửu hóa tình yêu bằng cách hóa thân tình yêu của mình vào tình yêu nhân loại.
2. Muốn vĩnh cửu hóa tình yêu bằng cách làm cho tình yêu của mình trở nên rộng lớn hơn.

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ

GS. TS Trần Đăng Suyền:
"Đó là cuộc hành trình khởi đầu là sự từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp để tìm đến một tình yêu bao la rộng lớn, cuối cùng là khát vọng được sống hết mình trong tình yêu, muốn hóa thân vĩnh viễn thành tình yêu muôn thuở".
II.Phân tích:
4/ Khổ 8 - 9:
-Người phụ nữ luôn trăn trở lo âu trước sự hữu hạn của đời người, cũng như sự nhạt phai của tình yêu.
-Sóng ẩn dụ cho tình yêu của người phụ nữ.
-Người phụ nữ có khát vọng được sống hết mình trong tình yêu, muốn vĩnh cửu hóa tình yêu của mình.
Đã hôn rồi hôn lại
Cho đến mãi muôn đời
Đến tan cả đất trời

(Xuân Diệu)
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu

(Xuân Quỳnh)
Anh mới thôi dào dạt.

Để ngàn năm còn vỗ.
II.Phân tích:
4/ Khổ 8 - 9:
-Người phụ nữ luôn trăn trở lo âu trước sự hữu hạn của đời người, cũng như sự nhạt phai của tình yêu.
-Sóng ẩn dụ cho tình yêu của người phụ nữ.
-Người phụ nữ có khát vọng được sống hết mình trong tình yêu, muốn vĩnh cửu hóa tình yêu của mình.
-> Một tình yêu mãnh liệt nhưng cũng rất dịu dàng, nữ tính.
-Hình tượng ẩn dụ "sóng" gắn liền với chủ thể trữ tình "em". "Sóng" và "em" soi chiếu vào nhau, cộng hưởng và bổ sung cho nhau.
1. Đặc sắc nghệ thuật:
Lặng lẽ / và / dịu êm /
B
T
B
T T T
B
B
B
T
bể thế bể
trẻ
Lặng lẽ / và dịu êm /
Lặng lẽ và dịu êm /

-Hình tượng ẩn dụ "sóng" gắn liền với chủ thể trữ tình "em". "Sóng" và "em" soi chiếu vào nhau, cộng hưởng và bổ sung cho nhau.
-Âm điệu phong phú đa dạng, dạt dào lôi cuốn như sóng,
1. Đặc sắc nghệ thuật:
III/ Tổng kết:
-Hình tượng ẩn dụ "sóng" gắn liền với chủ thể trữ tình "em". "Sóng" và "em" soi chiếu vào nhau, cộng hưởng và bổ sung cho nhau.
-Âm điệu phong phú đa dạng, dạt dào lôi cuốn như sóng,
1. Đặc sắc nghệ thuật:
2. Giá trị nô�i dung:
Bài thơ là lời tự bạch của một tâm hồn phụ nữ đang yêu.
tổng
I/ Giới thiệu:
1/ Tác giả
2/ Tác phẩm
II/ Phân tích:
1/ Khổ 1-2
2/ Khổ 3-4
3/ Khổ 5-6-7
4/ Khổ 8-9
III/ Tổng kết: