Tuần 13. Sóng

XUÂN QUỲNH
XUÂN QUỲNH
I/ GIỚI THIỆU :
1/ Tác giả :( SGK trang 228 )
Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng của một tâm hồn gắn bó thiết tha với cuộc đời , con người , khát khao sẻ chia , che chở trong hạnh phúc đời thường ; nét nổi bật là sự dung dị , hồn nhiên , chân thật.
Thơ tình yêu là mảng đặc sắc , tiêu biểu ; trực tiếp bày tỏ những khát khao mãnh liệt , chân thành của một trái tim phụ nữ trong tình yêu.
2/ Xuất xứ :
Sóng là một trong những bài thơ tiêu biểu rút từ tập Hoa dọc chiến hào của Xuân Quỳnh.
Bài thơ được tg viết ngày 29/12/1967 tại biển Diêm Điền .
II/ PHÂN TÍCH :

1/ Cảm nhận chung :
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ

Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh , em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên ?

Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu ?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau

Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương

Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở

Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.

Biển Diêm Điền 29/12/1967
(Hoa dọc chiến hào )
a/ Âm điệu :
Thể thơ 5 chữ , các dòng thơ thường không ngắt nhịp ? âm điệu dào dạt , nhịp nhàng. Đó cũng là nhịp lòng của tg . Giọng điệu ngọt ngào thiết tha .
b/ Hình tượng thơ :
- Sóng - hình tượng trung tâm , ẩn dụ của tâm trạng người con gái đang yêu
- Em - gắn liền với sóng .

2/ Phân tích :
a/ Khổ thơ một , hai :
Khổ thơ một :
Dữ dội / dịu êm
Ồn ào / lặng lẽ
Bản chất của sóng thất thường cũng giống tâm hồn người con gái đang yêu .
Dữ dội và dịu êm Sông không hiểu nổi mình
Ồn ào và lặng lẽ Sóng tìm ra tận bể
Một phát hiện về tính cách của sóng
Khổ thơ hai :
ngày xưa

ngày sau
vẫn thế - vẫn vỗ miên man , trường tồn cùng năm tháng , vô hồi vô hạn...
Ôi con sóng ngày xưa Nỗi khát vọng tình yêu
Và ngày sau vẫn thế Bồi hồi trong ngực trẻ
Sóng
Tứ thơ chuyển đổi . Từ sóng ? tình yêu " Nỗi khát vọng tình yêu "...

Sơ kết :
Sóng _ hình tượng đẹp của thiên nhiên được vận dụng để nói đến nhiều trạng thái của tình cảm , tình yêu .
b/ Khổ thơ ba ,bốn , năm , sáu , bảy:
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu ?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau

Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh , em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên ?

* Khổ thơ ba , bốn :

_ Những câu hỏi tu từ ? cuộc đối thoại với vũ trụ về tình yêu " Từ nơi nào sóng lên?" " Gió bắt đầu từ đâu?" " Khi nào ta yêu nhau "

Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
* Khổ thơ năm , sáu :
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh _ một phương
dưới lòng sâu
trên mặt nước
Con sóng
ngày
đêm
nhớ
bờ
không
ngủ
" Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức "
phép cường điệu ( ngoa dụ ) , phản ánh một nội tâm yêu
xuôi phương bắc
ngược phương nam
hướng về anh ? một phương
Sóng
Cách nói nôm na mà chắc nịch . ? tình cảm đắm say .
* Khổ thơ bảy :
Ở ngoài kia đại dương Con nào chẳng tới bờ
Trăm ngàn con sóng đó Dù muôn vời cách trở
? cuộc sống là muôn vời cách trở nhưng dẫu thế nào tình yêu vẫn vượt trở ngại .
Sơ kết :
..Nỗi nhớ _ chỗ da diết , khắc khoải nhất của tình yêu , chiếm lĩnh trọn vẹn thời gian , không gian .
c/ Khổ thơ tám , chín :
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ .
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
+ Cảm nhận tinh tế về sự chảy trôi không ngừng của thời gian .
+Tg vẫn khao khát tình yêu của mình là vô hạn , bền vững muôn đời . Niềm khao khát ấy được gửi vào sóng " Làm sao được tan ra " ...? khát vọng cao độ , cháy bỏng .
Sơ kết : Khát vọng về một tình yêu vĩnh viễn
IV/ TỔNG KẾT :
Bằng phép ẩn dụ và nghệ thuật sử dụng các cặp tiểu đối trong thể thơ năm chữ khá đặc sắc , tác giả thể hiện một khát vọng tình yêu tuổi trẻ nồng nàn đồng thời khẳng định triết lí nhân sinh cao đẹp - đó là khát vọng được hóa thân cho tình yêu vĩnh cửu .
Sóng được đánh giá cao . Sóng, Thuyền và biển là hai bài thơ tình thuộc loại hay nhất của Xuân Quỳnh , của thơ hiện đại .Riêng Sóng sẽ còn vỗ dài lâu trong tâm hồn độc giả ./.
III/ CHỦ ĐỀ :
Thông qua hình tượng sóng , tác giả thể hiện một khát vọng tình yêu nồng nàn , mãnh liệt .
Tham khảo một số bài viết của các tác giả :
Hà Minh Đức . Sóng ( trong cuốn Tác phẩm văn học , bình giảng và phân tích )
Nguyễn Thanh Hùng .Sóng thức ( trong cuốn Hiểu văn dạy văn )

Trần Đăng Xuyền . Đọc bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh ( trong cuốn Giảng văn Văn học Việt Nam )
Nguyễn Trọng Hoàn . Xuân Quỳnh - thơ và tác phẩm được dạy học trong nhà trường phổ thông ( trong cuốn Nhà văn và tác phẩm trong nhà trừờng ) ...