Tuần 13. Sóng

Sóng
(Xuân Quỳnh)


Sóng

SĨNG
(Xuân Quỳnh)

Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ

Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên ?




Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu ?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau

Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương




Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở

Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.

("Hoa dọc chiến hào", H, 1968)

-Tên thật: Nguyễn Thị Xuân Quỳnh (1942 - 1988), quê ở Hà Tây.
-Thơ Xuân Quỳnh thể hiện một trái tim phụ nữ hồn hậu, chân thành, nhiều lo âu và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc đời thường.

-Là một trong những nhà thơ nữ tiêu biểu nhất thời chống Mĩ.
I.TÌM HI?U CHUNG:
1.Tác giả:
Bài thơ được sáng tác năm 1967 trong chuyến tác giả đi vùng biển Diêm Điền, in trong tập thơ
"Hoa dọc chiến hào" (1968).

2/ Tác phẩm:
Xuất xứ �- Hoàn cảnh sáng tác:


b.Chủ đề:

Bài thơ được sáng tác năm 1967 trong chuyến tác giả đi vùng biển Diêm Điền, in trong tập thơ
"Hoa dọc chiến hào" (1968).

2/ Tác phẩm:
Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:


b.Chủ đề:

Vẻ đẹp tình yêu của người phụ nữ: hồn nhiên, nồng nàn, say đắm, thủy chung, có khát vọng trở nên vô biên và vĩnh cửu.
II/ĐỌC-HIỂU BÀI THƠ:
1/Nhịp điệu, âm điệu bài thơ:
Nhịp điệu, âm điệu của bài thơ giống nhịp điệu, âm điệu gì trong thiên nhiên?? Âm điệu, nhịp điệu đó được tạo nên bởi những yếu tố nào ?
-Nh?p tho 2/3 d?u d?n ?nh?p sĩng bi?n ?nh?p di?u c?a c?m x�c, tình c?m, nh?p d?p c?a tr�i tim.
" D? d?i // v� d?u �m
?n �o // v� l?ng l?
* Yếu tố tạo nên nhịp điệu bài thơ:
-Thể thơ năm chữ
-Phương thức tổ chức từ ngữ , hình ảnh đối lậpDữ dội-Dịu êm.
-Sóng - em sóng biển = sóng lòng , lúc dịu êm, nhẹ nhàng, khi dồn dập, dữ dội Những trạng thái tâm hồn con người trong tình yêu.
2/Hình tượng sóng:
Hình tượng bao trùm, xuyên suốt bài thơ là hình tượng gì ? Phân tích nghĩa thực và nghĩa biểu tượng của hình tượng ấy ?
-Nghĩa thực :sóng biển, miêu tả cụ thể , sinh động, với nhiều trạng thái, trái ngược nhau --.lớp từ tương phảndữ dội, dịu êm, ồn ào, lặng lẽ,…
-Nghĩa biểu tượng: ẩn dụ trạng thái tâm hồn của người phụ nữ đang yêusôi nổi, bồng bột, sâu sắc, kín đáo,…
Tình yêu say đắm , mãnh liệt.
3/Nét tương đồng giữa hình tượng sóng và em :
-Giữa sóng và em có nét gì giống nhau ? Hãy chỉ ra nét tương đồng đó ?
-Tâm trạng người con gái khi yêu  trạng thái của sóng nhiều cung bậc, sắc thái phức tạp.
-Câu thơ “Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể..”
Sông tầm thường, nhỏ hẹp, bể rộng lớn, mênh mông  khát vọng , trái tim người con gái khi yêu không chấp nhận sự hẹp hòi, nông cạnluôn muốn vươn tới cái cao cả, sâu rộng .

Làm sao cắt nghĩa được tình yêu
Có nghĩa gì đâu một buổi chiều
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu.
(Xuân Diệu)


Tôi gửi lại đây cái buồn vô cớ
Và mang về cái nhớ bâng quơ
Xi n chớ hỏi làm sao như thế
Tôi vốn không rành mạch bao giờ
(Nguyễn Duy)

-Chủ thể trữ tình "em" xuất hiện trực tiếp song song cùng với "sóng".
-Người phụ nữ luôn trăn trở suy tư về những huyền diệu, bí ẩn của tình yêu.
-Tình yêu đích thực, đẹp đẽ của tuổi trẻ là sự hồn nhiên, chân thành.
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Sóng:
Dữ dội / dịu êm
Ồn ào / lặng lẽ
Tình yêu c?a em Nồng nàn / sâu lắng
Sôi nổi / thiết tha
<--------->
Ôi
Và vẫn thế

Bồi hồi trong ngực trẻ


con sóng

Nỗi khát vọng tình yêu
ngày xưa
ngày sau


Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn




Khi nào ta yêu nhau

Câu hỏi:
Qua đoạn thơ, tác giả muốn nói lên đặc điểm gì ở tình yêu đích thực, đẹp đẽ của tuổi trẻ:
Sôi nổi, mãnh liệt.
Say đắm, thiết tha.
3. Hồn nhiên, chân thành.
Từ nơi nào sóng lên?
Gió bắt đầu từ đâu?
Sóng bắt đầu từ gió
Em cũng không biết nữa
Yêu em từ thuở trong nôi
Em nằm em khóc, anh ngồi anh ru
(ca dao)
Tiếng yêu từ những ngày xưa
Vượt qua năm tháng bây giờ đến ta. (Xuân Quỳnh)
-Kh�t v?ng trong tình y�u c?a ngu?i con g�i cĩ gì kh�c thu?ng, d?c bi?t? N�u nh?ng suy ng?m c?a ngu?i ph? n? v? sĩng ?
-Khát vọng của người phụ nữ khi yêu quy luật muôn đờitừ ngữ “ngày xưa, ngày sau”
-Suy ngẫm về cội nguồn của sóng ”tự trả lời tình yêu hồn nhiên, chân thành.
-Biểu hiện của sóng: (khổ 5, 6 và 7):
* Từ ngữ đối lập: dưới lòng sâu- trên mặt nước, xuôi về phương bắc- ngược về phương nam sóng luôn “nhớ bờ”nhân hoá tâm trạng thao thức của “ lòng em nhớ đến anh - cả trong mơ, còn thức`”
* Khổ 5 - 6 - 7:
-Nỗi nhớ trong tình yêu:
+Tràn ngập trong không gian: dưới lòng sâu, trên mặt nước, xuôi về phương Bắc, ngược về phương Nam,.
+Khắc khoải suốt thời gian: "Ngày đêm không ngủ được",.
+Tận cùng vô thức: "Cả trong mơ còn thức",..
-> Tình yêu sôi nổi, mãnh liệt nhưng cũng rất chân thành.
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở


Nhớ ai bổi hổi bồi hồi,
Như đứng đống lửa, như ngồi đống than.
(Ca dao)
Những ngày không gặp nhau
Biển bạc đầu thương nhớ
Những ngày không gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ.
(Xuân Quỳnh)




Tình ta như hàng cây
Đã qua mùa bão gió
Tình ta như dòng sông
Đã qua mùa thác đổ.
(Xuân Quỳnh)


* Khổ 8 - 9:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn qua đi
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
-Người phụ nữ luôn trăn trở lo âu trước sự hữu hạn của đời người, cũng như sự nhạt phai của tình yêu??n d? so s�nh "nhu..."
-Sóng ẩn dụ cho tình yêu của người phụ nữ.
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn qua đi
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ

Khổ thơ cuối có nhiều cách hiểu:
Đây là sự hình tượng hóa khát vọng sống, khát vọng yêu mãi mãi.


3.Vĩnh cửu hóa tình yêu bằng cách hóa thân tình yêu của mình vào tình yêu nhân loại.
2. Muốn vĩnh cửu hóa tình yêu bằng cách làm cho tình yêu của mình trở nên rộng lớn hơn.

GS. TS Trần Đăng Suyền:
"Đó là cuộc hành trình khởi đầu là sự từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp để tìm đến một tình yêu bao la rộng lớn, cuối cùng là khát vọng được sống hết mình trong tình yêu, muốn hóa thân vĩnh viễn thành tình yêu muôn thuở".
Đã hôn rồi hôn lại
Cho đến mãi muôn đời
Đến tan cả đất trời

(Xuân Diệu)
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu

(Xuân Quỳnh)
Anh mới thôi dào dạt.

Để ngàn năm còn vỗ.
-Người phụ nữ có khát vọng được sống hết mình trong tình yêu, muốn vĩnh cửu hóa tình yêu của mình.
-> Một tình yêu mãnh liệt nhưng cũng rất dịu dàng, nữ tính.
III/ Tổng kết:
-Hình tượng ẩn dụ "sóng" gắn liền với chủ thể trữ tình "em". "Sóng" và "em" soi chiếu vào nhau, cộng hưởng và bổ sung cho nhau.
-Âm điệu phong phú đa dạng, dạt dào lôi cuốn như sóng,
1. Đặc sắc nghệ thuật:
2.Nội dung chủ đề:
-Baì thơlời tự bạch của tâm hồn người phụ nữ dđang yêu:say đắm, chân thành, nồng nàn , tha thiết .
Lặng lẽ / và / dịu êm /
B
T
B
T T T
B
B
B
T
bể thế bể
trẻ
Lặng lẽ / và dịu êm /
Lặng lẽ và dịu êm /

tổng
I/ Giới thiệu:
1/ Tác giả
2/ Tác phẩm
II/ Phân tích:
1/ Khổ 1-2
2/ Khổ 3-4
3/ Khổ 5-6-7
4/ Khổ 8-9
III/ Tổng kết: