Tuần 13. Sóng

Trường THPT Nguyễn Huệ
Tổ Văn
Tập thể lớp 12a3

KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CÔ .
Xuân Quỳnh
Nữ sĩ
Xuân Quỳnh
( 1942 - 1988 )
1. Tác giả.
a). Cuộc đời:
Xuõn Qu?nh tờn th?t l� Nguy?n Th? Xuõn Qu?nh (06/10/1942-29/8/1988) Quê quán : thị xã Hà Đông - Hà Tây.
Gia đình : công chức, mồ côi mẹ từ sớm .
Năm 1955 là diễn viên múa, làm thơ khi còn là diễn viên, là gương mặt trẻ tiêu biểu của thơ chống Mỹ.
I.TÌM HIỂU CHUNG:
* Các tập thơ : "Tơ tằm- chồi biếc" , "Hoa dọc chiến hào" , "Gió Lào cát trắng" ...
* Thơ cho thiếu nhi: "Bầu trời trong quả trứng", "Bao giờ con lớn" ...
b). Sáng tác:
* Là tiếng nói của một trái tim phụ nữ đa cảm, hồn hậu chân thành, có nhiều lo âu và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc đời thường. Thơ tình yêu là một mảng đặc sắc và rất tiêu biểu của hồn thơ Xuân Quỳnh.
- Các tập thơ tiêu biểu :
- Đặc điểm thơ Xuân Quỳnh:
2. Hoàn cảnh sáng tác :
Sáng tác ngày 29/12/1967 tại vùng biển Diêm Điền -Thái Bình trong một chuyến thực tế đi thăm đơn vị pháo bảo vệ bờ biển.
In trong tập thơ "Hoa dọc chiến hào" xuất bản 1968.
Là bài thơ đặc sắc của Xuân Quỳnh nói riêng và của văn học Việt Nam nói chung.
3.Bố cục
Đoạn 1 : Hai khổ thơ đầu
Hình tượng sóng và tình yêu.
Đoạn 2 : Năm khổ thơ tiếp theo
Sự huyền diệu của tình yêu.
Đoạn 3: Hai khổ thơ còn lại
Khát vọng vô tận của tình yêu.
4.Chủ đề
Sóng và em là hai hình tượng sóng đôi : khám phá về sóng em thấy mình. Tình yêu trong em là sự vươn lên cái cao cả ,lớn lao, là nỗi nhớ thương thủy chung son sắt. Đồng thời là khát vọng mãnh liệt, nỗi lo âu phấp phỏng trong tình yêu.
II .ĐỌC HIỂU:
1.Cấu trúc bài thơ:
Thể thơ 5 chữ thường không có dấu chấm câu.
Hình tượng sóng trở đi trở lại.
>Âm hưởng dạt dào,nhịp sóng liên tiếp gối nhau ,lúc sôi nổi, lúc êm dịu.
Kết cấu hình tượng : “sóng” và “em”.
Sóng ẩn dụ tâm trạng người con gái đang yêu.

Câu hỏi thảo luận:
Nhóm 1 : Hai khổ đầu, từ hình tượng sóng tác giả đã khám phá, bộc bạch tình yêu như thế nào ?
Nhóm 2 : Khổ 3, 4, từ sóng tác giả khát khao trăn trở tìm đến ngọn nguồn tình yêu như thế nào?
Nhóm 3 : Khổ 5, 6, 7 những đặc tính của sóng thể hiện những vẻ đẹp nào của tình yêu?
Nhóm 4 : Hai khổ cuối, từ cái vô hạn của thời gian, cái hữu hạn của đời người tác giả có khát vọng hòa nhập như thế nào?
2.Hình tượng sóng và em:
- Sóng có nhiều đối cực .Tình yêu cũng có nhiều cung bậc trạng thái khác nhau.
+ Cặp từ trái nghĩa :
Dữ dội
Ồn ào
Dịu êm

Lặng lẽ
><
><
Đối cực khác nhau của sóng.
+ Kết cấu song hành
Đối cực khác nhau của sóng.
+ Các từ dịu êm ,lặng lẽ ở cuối câu thơ.
Đôn hậu ,đằm thắm của người phụ nữ.
Trạng thái khác nhau của tâm hồn .
Nhịp điệu tự nhiên của sóng lúc trào lên lúc lắng xuống, nhịp nhàng như trạng thái tâm lý khác thường của người phụ nữ đang yêu đầy phức tạp, sôi nổi, chân thành, mãnh liệt, trầm tư sâu lắng.
- Hành trình của sóng tìm tới biển khơi,tình yêu hướng về cái tuyệt đích.
+ Hình ảnh
“Bể” -> không gian rộng lớn.
+ Kiểu nói nhấn mạnh :
“tìm tận ra”

“không hiểu nổi”
Nét táo bạo của người phụ nữ hiện đại chủ động không phải ngỏ lời mà vươn tới cái cao cả,cái lớn lao.
Mạnh bạo dứt khoát.
“Sông” -> không gian nhỏ hẹp.
- Từ qui luật vĩnh hằng của sóng đến quy luật vĩnh hằng của tình yêu.
+ Ôi !
Từ cảm thán

Ngỡ ngàng, lý thú.
+ Sóng
Vẫn thế
Vĩnh hằng bất biến.
+ Tình yêu
Khát vọng
Bồi hồi
Khát khao say đắm -> tuổi trẻ.
Sóng quá khứ hiện tại, tương lai luôn dữ dội ,dịu êm -> Tình yêu luôn là khát vọng muôn đời của tuổi trẻ.
Ngày sau
Ngày xưa
3.Đặc tính của sóng - Sự huyền diệu của tình yêu :
- Truy tìm nguồn gốc tình yêu :
+ Điệp ngữ / Em nghĩ /khám phá tìm tòi.
Biển lớn
+ Câu hỏi tu từ :
Tự nơi nào sóng lên?
Gió bắt đầu từ đâu?
Anh ,em
Sóng lên
Chủ thể mạnh dạn, chủ động, chân thành, nồng nhiệt .
Truy tìm nguồn gốc tình yêu .
 Em nghĩ
+ Đảo ngữ:
Nữ tính của người con gái khi yêu.
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau

Tình yêu bí ẩn, tự nhiên,hấp dẫn là nhu cầu tự nhận thức và khám phá.
3.Đặc tính của sóng - Sự huyền diệu của tình yêu (tt):
- Vẻ đẹp của tình yêu:
+ Yêu là nhớ.
* Nhớ
Lòng sâu, mặt nước
Gắn bờ
Không ngủ được
Đến anh
Thao thức khôn cùng .
Em hóa thân vào sóng ,sóng hòa nhập vào tâm hồn em để trở nên có linh hồn thao thức.
3.Đặc tính của sóng - Sự huyền diệu của tình yêu (tt):
+ Yêu là thủy chung :
Các từ :
bắc - nam
xuôi - ngược
Linh cảm về sự trắc trở .
Nơi nào / vạn biến
Một phương / bất biến
Lòng thủy chung.
Thủy chung là vẻ đẹp trong tình yêu truyền thống của người phụ nữ Việt Nam.
+ Yêu là tin tưởng:
Tình yêu -> Vượt qua thử thách -> bền vững.
Sóng -> Vượt qua cách trở -> vào bờ.
Điệp từ : “dẫu” / giả thiết .
+ Nghệ thuật :
Phép điệp: điệp từ,điệp ngữ ,điệp cú pháp.
Đối lập: trên - dưới , ngày - đêm , thức - ngủ , xuôi - ngược, bắc – nam.
Kiểu giãi bày:
Lòng em nhớ đến anh / cả trong mơ còn thức,
Khổ thơ kéo dài , nhịp điệu dồn dập
Cái tôi sôi nổi , chân thành bộc lộ mình đang yêu nồng nhiệt , đầy chủ động, kiêu hãnh nhưng cũng thường trực nỗi khắc khoải tự nhận thức về mình về hành trình của hạnh phúc tình yêu.
Nhân hóa : nhớ , không ngủ.
4. Khát vọng vô tận của tình yêu :
- Nhận thức và lo âu
+ Nhịp thơ lắng xuống
+ Hình ảnh thơ mở rộng : đi qua , biển - rộng , mây – bay xa -> Những nhận thức khám phá dự cảm
 Đó là nỗi lo âu trăn trở bởi hạnh phúc hữu hạn của đời người giữa cái vô cùng vô tận của thời gian.
+ Kiểu câu nhượng bộ : tuy … vẫn ; dẫu…vẫn
+ Kiểu câu hỏi buông lơi / Sự lo âu
- Khát vọng hòa nhập đến khôn cùng:
+ “Tan ra” -> Riêng – chung
-> Cách nói mạnh bạo ,mong ước lớn lao.
+ “Biển lớn tình yêu
Ngàn năm còn vỗ”
+ Nhịp thơ nhanh -> cảm xúc mãnh liệt muốn hiến dâng cả cuộc đời cho tình yêu đích thực.
Cái vô cùng vô tận.
-> Tình yêu lớn lao cao cả.
Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu qua hình tượng sóng:
Sóng cho ta thấy nét đẹp truyền thống của người phụ nữ trong tình yêu : đằm thắm , dịu dàng , hồn hậu dễ thương, chung thủy.
Sóng cũng thể hiện được nét đẹp hiện đại của người phụ nữ trong tình yêu : táo bạo, mãnh liệt, dám vượt qua mọi trở ngại để gìn giữ hạnh phúc dù có phấp phỏng trước cái vô tận của thời gian nhưng vẫn tin vào sức mạnh của tình yêu.

III.TỔNG KẾT
Qua hình tượng sóng trên cơ sở khám phá sự tương đồng hòa hợp giữa sóng và em, bài thơ diễn tả tình yêu của người phụ nữ thiết tha,nồng nàn, chung thủy,muốn vượt lên thử thách của thời gian sự hữu hạn của đời người, từ đó thấy được tình yêu là tình cảm cao đẹp, một hạnh phúc lớn lao của con người.
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
QUÝ THẦY CÔ !
Giáo viên : Hà Thị Duyên.