Tuần 13. Sóng

BỐ CỤC BÀI GIẢNG
I/ Tìm hiểu chung
1/ Tác giả:
2/ Tác phẩm:
II/ Đọc – hiểu bài thơ
1/ Hình tượng sóng ẩn dụ về tình yêu:
2/ Hình tượng sóng:sự huyền diệu trong tình yêu, nỗi nhớ, thủy chung
3/ Khát vọng về tình yêu vô cùng, vô tận:
4/ Những đặc sắc nghệ thuật:
III/ Tổng kết
Sóng
(Xuân Quỳnh)

Sóng
Tiết: 37, 38
-Tên thật: Nguyễn Thị Xuân Quỳnh (1942 - 1988), quê ở Hà Tây. M? cơi m? t? nh?, khao kh�t tình y�u thuong, m�i ?m gia dình
-Thơ Xuân Quỳnh thể hiện một trái tim phụ nữ hồn hậu, chân thành, nhiều lo âu và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc đời thường.
-Là một trong những nhà thơ nữ tiêu biểu nhất thời chống Mĩ.
- T�c ph?m ti�u bi?u: To t?m-ch?i bi?c, Hoa d?c chi?n h�o, T? h�t, Hoa c? may.
I.TÌM HI?U CHUNG:
1. T�c gi?:
N�u nh?ng n�t chính v? cu?c d?i, s? nhi?p van chuong v� d?c di?m tho Xu�n Qu?nh?
→ Trở về
→ Tiếp tục
Bài thơ được sáng tác năm 1967 trong chuyến tác giả đi th?c t? t?i vùng biển Diêm Điền, in trong tập thơ
"Hoa dọc chiến hào" (1968).

2/ Tác phẩm:
Xuất xứ �- Hoàn cảnh sáng tác:


b.Chủ đề:


c. B? c?c:
Vẻ đẹp tình yêu của người phụ nữ: hồn nhiên, nồng nàn, say đắm, thủy chung, có khát vọng trở nên vô biên và vĩnh cửu; m?t tình y�u v?a truy?n th?ng v?a hi?n d?i
Nêu xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác bài thơ và Chủ đề tác phẩm Sóng?
khổ 1-2: hình tượng sóng-tình yêu.
+ khổ 3-8: sóng- và sự huyền diệu của t/y; nỗi nhớ trong t/y; lòng chung thủy...
+ còn lại: sóng- khát vọng t/y đến vô tận vô cùng.
→ Trở về
→ Tiếp tục
→ Tiếp tục
Đọc bài “ SÓNG ” ( Xuân Quỳnh ) → Tiếp tục
II/ĐỌC-HIỂU BÀI THƠ:
1/Sóng, nhịp điệu, âm điệu bài thơ:
Căn cứ vào bố cục, em hãy rút ra nhận xét về sóng, Sóng ẩn dụ cho những hình ảnh nào?
khổ 1-2: hình tượng sóng-tình yêu.
khổ 3-8: sóng- và sự huyền diệu của t/y; nỗi nhớ trong t/y; lòng chung thủy...
còn lại: sóng- khát vọng t/y đến vô tận vô cùng.
a/Hình tượng sóng xuyên suốt bài thơ; sóng – tình yêu, tình yêu-sóng…
- Sóng : tình yêu
“em” - người phụ nữ khi yêu
-> sóng và em đồng hành, soi chiếu, bổ sung, cộng hưởng…
Hãy giải thích tại sao nhà thơ lại chọn hình tượng sóng để ẩn dụ cho tình yêu?
Sóng: - hình tượng đẹp của thiên nhiên, luôn có những trạng thái khác nhau
- luôn tồn tại vĩnh hằng trên biển
- Xưa và nay vẫn thế
Tình yêu: - biểu tượng của cuộc đời, luôn có những cung bậc khác nhau
- luôn tồn tại vĩnh hằng trong cuộc sống
- Xưa và nay vẫn thế
→ Trở về
→ Tiếp tục
T T T
B B B
bể thế tr? bể
II/ĐỌC-HIỂU BÀI THƠ:
1/Sóng, nhịp điệu, âm điệu bài thơ:
Nhịp điệu, âm điệu của bài thơ giống nhịp điệu, âm điệu gì trong thiên nhiên? Âm điệu, nhịp điệu đó được tạo nên bởi những yếu tố nào ?
b/ Nhịp điệu, âm điệu
- Nhịp thơ 2/3 đều đặn nhịp sóng biển nhịp điệu của cảm xúc, tình cảm, nhịp đập của trái tim.
“ Dữ dội // và dịu êm
Ồn ào // và lặng lẽ
→ Tiếp tục
Dữ dội và dịu êm
Yếu tố tạo nên nhịp điệu bài thơ:
- Thể thơ năm chữ
- Phương thức tổ chức từ ngữ , hình ảnh đối lậpDữ dội-Dịu êm.
- Sóng - em sóng biển = sóng lòng , lúc dịu êm, nhẹ nhàng, khi dồn dập, dữ dội Những trạng thái tâm hồn con người trong tình yêu.
II/ĐỌC-HIỂU BÀI THƠ:
1/Sóng, nhịp điệu, âm điệu bài thơ:
→ Tiếp tục
Hình tượng bao trùm, xuyên suốt bài thơ là hình tượng sóng, phân tích nghĩa thực và nghĩa biểu tượng của hình tượng ấy ?
- Nghĩa thực :sóng biển, miêu tả cụ thể , sinh động, với nhiều trạng thái, trái ngược nhau --.lớp từ tương phảndữ dội, dịu êm, ồn ào, lặng lẽ,…
-Nghĩa biểu tượng: ẩn dụ trạng thái tâm hồn của người phụ nữ đang yêu
dữ dội, ồn ào: tình yêu sôi nổi, nồng nàn, mãnh liệt…
dịu êm, lặng lẽ: tình yêu sâu lắng, thiết tha, kín đáo,…
Tình yêu say đắm , mãnh liệt.
→ Tiếp tục
2. Sóng – tình yêu và em :
-Giữa sóng và em có nét gì giống nhau ? Hãy chỉ ra nét tương đồng đó ?
-Tâm trạng người con gái khi yêu  trạng thái của sóng nhiều cung bậc, sắc thái phức tạp.
“Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể ”
Sông chật chội, nhỏ hẹp; bể rộng lớn, mênh mông  khát vọng , trái tim người con gái khi yêu không chấp nhận sự hẹp hòi, nông cạn, tầm thường, vị kỉ luôn muốn vươn tới cái cao cả, trong sáng .
→ Trở về
→ Tiếp tục
- Khát vọng tình yêu được cảm nhận từ cái quy luật muôn thủa:
“Ôi con sóng ngày xưa
…Bồi hồi trong ngực trẻ”
Cũng như quy luật của sóng, quy luật của tình yêu bắt đầu từ trái tim, tâm hồn của tuổi trẻ.
Tóm lại: Từ hình tượnh sóng, Xuân Quỳnh tạo ra con sóng tình mãnh liệt đầy nữ tính, giàu trạng thái: vừa bồi hồi, trẻ trung, vừa dữ dội mà dịu dàng, sâu lắng.
Khát vọng tình yêu đượccảm nhận như thế nào?
→ Tiếp tục
Câu hỏi:
Qua đoạn thơ, tác giả muốn nói lên đặc điểm gì ở tình yêu đích thực, đẹp đẽ của tuổi trẻ:
1. Sôi nổi, mãnh liệt.
2. Say đắm, thiết tha.
3. Hồn nhiên, chân thành.
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau

→ Tiép tục
Làm sao cắt nghĩa được tình yêu
Có nghĩa gì đâu một buổi chiều
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu.
(Xuân Diệu)


Tôi gửi lại đây cái buồn vô cớ
Và mang về cái nhớ bâng quơ
Xi n chớ hỏi làm sao như thế
Tôi vốn không rành mạch bao giờ
(Nguyễn Duy)

→ Tiép tục
Yêu em từ thuở trong nôi
Em nằm em khóc, anh ngồi anh ru
(ca dao)
Tiếng yêu từ những ngày xưa
Vượt qua năm tháng bây giờ đến ta. (Xuân Quỳnh)
→ Tiép tục
“Sóng bắt đầu từ gió
Gío bắt đầu từ đâu ?”
Nhà thơ suy tư về tình yêu như thế nào?
Sóng tự vấn về ngọn nguồn của mình. Cũng như sóng, nhà thơ băn khoăn về khởi nguồn của tình yêu.
“Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau”
Từ câu hỏi của sóng, nhà thơ đi tìm câu trả lời cho tình yêu bằng giọng thơ đầy nữ tính: nũng nịu, hồn nhiên, giản dị, tinh tế. Một định nghĩa về tình yêu mang phong cách Xuân Quỳnh.
Tình yêu là một thứ gia vị vừa cụ thể, vừa huyền bí trong trái tim mỗi người.
- Tâm trạng suy tư về cội nguồn tình yêu
→ Tiép tục
- Hình tượng sóng gợi nỗi nhớ trong tình yêu
“Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức”
Sóng nhớ bờ cả ngày đêm. Sóng cũng như em, nhưng em thì mang nỗi nhớ triền miên, khắc khoải, mãnh liệt, nồng nàn, không chỉ choán đầy không gian, thời gian mà cả trong ý thức lẫn tiềm thức. Bởi yêu là nhớ.
Hình ảnh so sánh độc đáo: sóng nhớ bờ / em nhớ anh → diễn tả tình yêu sâu sắc.
Nét khác biệt nào trong nỗi nhớ của em với sóng?
→ Tiép tục
Nhớ ai bổi hổi bồi hồi,
Như đứng đống lửa, như ngồi đống than.
(Ca dao)
Những ngày không gặp nhau
Biển bạc đầu thương nhớ
Những ngày không gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ.
(Xuân Quỳnh)

→ Tiép tục


Tình ta như hàng cây
Đã qua mùa bão gió
Tình ta như dòng sông
Đã qua mùa thác đổ.
(Xuân Quỳnh)

→ Tiép tục
- Hình tượng sóng là niềm tin và thủy chung trong tình yêu
“Dẫu xuôi về phương Bắc
…ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
…Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở”
Hai chữ “ xuôi”, “ ngược” tương phản, cách nói ngược → như thấp thỏm lo âu về một tình yêu mong manh, đổ vỡ.
“ Phương anh” – một sự phát hiện mới lạ → khẳng định tình yêu duy nhất, thủy chung.
Cuộc đời đâu chỉ có hoa thơm và trái ngọt, muốn tình yêu trọn vẹn con người phải vượt qua bao gian khổ, thử thách. Có niềm tin, hạnh phúc nào chẳng tới bờ.
Tình yêu sôi nổi, chân thành, trong sáng nhưng đòi hỏi thuỷ chung, duy nhất, tuyệt đối.
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
Nhà thơ thấp thỏm lo âu và khẳng định tình yêu như thế nào?
→ Tiép tục

Khổ thơ cuối có nhiều cách hiểu:
Đây là sự hình tượng hóa khát vọng sống, khát vọng yêu mãi mãi.


3.Vĩnh cửu hóa tình yêu bằng cách hóa thân tình yêu của mình vào tình yêu nhân loại.
2. Muốn vĩnh cửu hóa tình yêu bằng cách làm cho tình yêu của mình trở nên rộng lớn hơn; du?c s?ng h?t mình trong tình y�u
-Em hi?u nhu th? n�o v? kh? tho cu?i?
3/ Khát vọng tình yêu đến vô tận, vô cùng
→ Tiép tục
Trở về
- Khát vọng về tình yêu vĩnh hằng
“Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn trôi qua”
Suy ngẫm về thời gian là vô hạn nhưng cuộc đời là hữu hạn →tình yêu, hạnh phúc chỉ là phút giây ngắn ngủi → nhận ra sự mong manh của hạnh phúc.
“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Như biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.”
Khát khao tình yêu vĩnh hằng như con sóng, được hóa thân, được phân thân, tan ra thành trăm ngàn con sóng để yêu, muốn hòa vào “ biển lớn tình yêu”, muốn đạt tới tình yêu vĩnh hằng.
Suy ngẫm về tình yêu và cuộc đời của Xuân Quỳnh?
Khát vọng tình yêu vĩnh hằng được biểu hiện như thế nào?
→ Tiép tục

GS. TS Trần Đăng Suyền:
"Đó là cuộc hành trình khởi đầu là sự từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp để tìm đến một tình yêu bao la rộng lớn, cuối cùng là khát vọng được sống hết mình trong tình yêu, muốn hóa thân vĩnh viễn thành tình yêu muôn thuở".
→ Tiép tục
Đã hôn rồi hôn lại
Cho đến mãi muôn đời
Đến tan cả đất trời

(Xuân Diệu)
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu

(Xuân Quỳnh)
Anh mới thôi dào dạt.
Để ngàn năm còn vỗ.
→ Tiép tục
-Người phụ nữ có khát vọng được sống hết mình trong tình yêu, muốn vĩnh cửu hóa tình yêu của mình.
-> Một tình yêu mãnh liệt nhưng cũng rất dịu dàng, nữ tính.
→ Tiép tục
4/ Những đặc sắc nghệ thuật:
Nhận xét những đặc sắc nghệ thuật của bài thơ?
Thể thơ năm chữ không ngừng ngắt, nhịp nhàng.
Giọng thơ tha thiết, chân thành, đằm thắm.
Sóng là hình ảnh ẩn dụ về khát vọng tình yêu, nỗi nhớ nhung thao thức của con người, hướng tới hạnh phúc.
→ Tiép tục
Trở về
III/ Tổng kết
Sử dụng hình ảnh ẩn dụ so sánh gữa sóng và em sóng đôi để cảm nhận tình yêu; thể thơ 5 chữ kết hợp nhịp 2/3 đều đặn tạo âm hưởng dào dạt,… của sóng tình.
Bài thơ “Sóng” tiêu biểu cho hồn thơ Xuân Quỳnh hồn nhiên, sôi nổi, chân thành, đằm thắm, khao khát tình yêu và hạnh phúc bền chặt, trọn vẹn.
Từ bài học, em hãy rút ra ý tổng kết bài thơ?
→ Tiép tục
IV. Củng cố, dặn dò:
Củng cố :
Nắm được phong cách thơ Xuân Quỳnh.
Hiểu hình tượng sóng trong bài thơ: ẩn dụ các trạng thái tình yêu, biểu hiện các tâm trạng trữ tình, khát vọng tình yêu vĩnh hằng.
Những đặc sắc nghệ thuật.
Dặn dò:
Học thuộc bài thơ, tìm hiểu nội dung chính các khổ thơ.
Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ.
Soạn: Đàn ghi ta của Lor-ca ( Thanh Thảo ), các bài đọc thêm ( Bác ơi! của Tố Hữu,Tự do của P.Ê – Luy – A )
→ Tiép tục
BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
TIẾT HỌC ĐÃ HẾT, TẠM BIỆT QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM
Văn 12