Tuần 13. Sóng

Chaâo Mûâng
Ngaây Nhaâ Giaáo Viïåt Nam
20 – 11 - 2009
Kiïím tra baâi cuä
Trình bày cảm hứng Đất nước của nhân dân trong đoạn trích " Đất nước " của tác giả Nguyễn Khoa Điềm ?
Soáng
Xuên Quyânh
I- Tìm hiểu chung
Soáng
Xuên Quyânh
1. Tác giả :
Trình bày những hiểu biết của em về tác giả , tác phẩm ?
Nguyễn Thị Xuân Quỳnh ( 1942 - 1988 )
- Quê : Hà Tây .
- Xuất thân : gia đình công chức .
- Bản thân : là người phụ nữ có tâm hồn đa cảm, nhạy cảm nhưng chịu nhiều bất hạnh, thiệt thòi, thiếu thốn tình cảm .
- Quá trình công tác : là diễn viên múa, sau đó trở thành nhà thơ .
- Tác phẩm chính : (SGK)
Soáng
Xuên Quyânh
2. Tác phẩm :
- Đặc điểm thơ :
+ Là tiếng lòng tâm hồn phụ nữ nhiều trắc ẩn , hồn nhiên, tươi tắn, da diết trong khát vọng hạnh phúc đời thường .
+ Là đời sống đích thực của Chị trong những năm đất nước còn chia cắt .
+ Thơ Xuân Quỳnh giàu tình cảm, sâu lắng, tinh tế nhưng lẩn khuất phía sau là tư tưởng có tính khái quát , triết lí .
+ Thơ Xuân Quỳnh bao giờ cũng có tứ, dùng tứ để bộc lộ chủ đề .
- Vị trí : Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ tiêu biểu nhất của thế hệ các nhà thơ trẻ thời chống Mỹ . Là nhà thơ nữ hàng đầu của nửa thế kỷ XX .
Soáng
Xuên Quyânh
3. Bài thơ
- Vị trí : Là bài thơ đặc sắc viết về tình yêu, tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Quỳnh .
- Xuất xứ : sáng tác năm 1967 trong một chuyến đi thực tế ở miền biển Diêm Điền - Thái Bình .
- Chủ đề : tình yêu là sóng lòng, là khát vọng. Niềm mong ước được yêu, được sống hạnh phúc trong mối tình trọn vẹn .
Soáng
Xuên Quyânh
II- Đọc giảng
1. Đọc, cảm nhận chung
- Bài thơ có một âm hưởng dào dạt, nhịp nhàng gợi ra nhịp các con sóng liên tiếp gối nhau lúc sôi nổi, lúc êm dịu . Mượn sóng để nói khao khát tình yêu của người phụ nữ .
Đọc và nêu cảm nhận chung về bài thơ ?
- Kết cấu hình tượng của bài thơ nổi lên là hình tượng sóng và em . Sóng là ẩn dụ của tâm trạng người con gái đang yêu , là sự hoá thân của em . Hai nhân vật ấy phân đôi để soi chiếu và cộng hưởng .
Soáng
Xuên Quyânh
a) Hình tượng sóng
2. Phân tích
Em hãy nêu hướng phân tích bài thơ ?
Sóng được miêu tả với những đặc điểm gì ? Em hiểu gì về ý nghĩa biểu tượng của hình tượng sóng ?
Dữ dội và dịu êm
ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Soáng
Xuên Quyânh
Soáng
Xuên Quyânh
a) Hình tượng sóng
2. Phân tích
- Sóng được miêu tả ở hai đối cực :
Dữ dội
Dịu êm
ồn ào
Lặng lẽ
><
? Tính chất phức tạp, phong phú của sóng, hợp với quy luật tự nhiên .
- Sóng được miêu tả với khát vọng :
Sông - không hiểu
Sóng - tìm ra bể
? Khát vọng đi tới tận cùng của sự khám phá, không chấp nhận những hạn hẹp, nhỏ bé để hướng tới sự lớn lao, cao cả .
Soáng
Xuên Quyânh
Tóm lại : Sóng là hình ảnh mang tính khái quát cao, trở thành biểu tượng cho tình yêu nồng nàn, mãnh liệt . Xuân Quỳnh đã mượn sóng để thể hiện khát vọng tình yêu của người phụ nữ . Đây là nét mới , sáng tạo so với thơ ca truyền thống và hiện đại , đồng thời thể hiện tính chủ động, cá tính, bản lĩnh của nữ sĩ Xuân Quỳnh .
Soáng
Xuên Quyânh
b) Hình tượng sóng và em
So sánh sự khác nhau giữa nghệ thuật ẩn dụ và hình ảnh ẩn dụ trong bài thơ ?
* Sóng là hình ảnh ẩn dụ của em nhưng là ẩn dụ không hoàn chỉnh. Đây là một dụng ý nghệ thuật và sự sáng tạo của Xuân Quỳnh :
* Sự tương đồng giữa sóng và em :
So sánh sự tương đồng ,khác biệt giữa sóng và em ?
- Đặc điểm tính cách của sóng cũng giống như tính cách người phụ nữ khi yêu .
- Khát vọng tìm ra bể cũng tương đương với khát vọng tình yêu của người phụ nữ : hạnh phúc gia đình .
- Với sóng, dù là xưa, nay hay mai sau đều cùng một bản chất, theo một quy luật : tới bờ. Còn em, tình yêu là khát vọng, là tâm trạng bồi hồi, bâng khuâng, xao xuyến trong tình đầu.
Soáng
Xuên Quyânh
* Sự khác biệt giữa sóng và em :
- Cội nguồn của tình yêu .
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
+ Cội nguồn của sóng: bắt đầu từ gió .
+ Cội nguồn của tình yêu anh và em : không biết .Đó chính là bí ẩn của tình yêu, song càng bí ẩn thì càng say đắm .
- Cảm xúc cao trào của tình yêu .
Soáng
Xuên Quyânh
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Soáng
Xuên Quyânh
* Sự khác biệt giữa sóng và em :
- Cội nguồn của tình yêu .
+ Cội nguồn của sóng: bắt đầu từ gió .
+ Cội nguồn của tình yêu anh và em : không biết .Đó chính là bí ẩn của tình yêu, song càng bí ẩn thì càng say đắm .
- Cảm xúc cao trào của tình yêu : nỗi nhớ .
+ Sóng nhớ bờ : ngày đêm không ngủ .
+ Em nhớ anh : trong mơ còn thức ? nỗi nhớ của người phụ nữ được diễn tả thật sâu đậm, bao trùm cả không gian, khắc khoải trong mọi thời gian cả trong ý thức và tiềm thức .
Soáng
Xuên Quyânh
Có nhận xét gì về sự khác biệt giữa khổ thơ này với các khổ thơ khác ?
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Soáng
Xuên Quyânh
? Khổ thơ có sự phá cách ( 6 dòng ). Đây là dụng ý nghệ thuật của tác giả , khẳng định cao trào của tình yêu là nỗi nhớ.
? Sóng nhớ bờ - em nhớ anh, nhưng nỗi nhớ của em cồn cào, da diết, thường trực, mãnh liệt hơn sóng biển.
- Sức cảm hoá của tình yêu : xuôi - phương Bắc
Ngược - phương Nam.
Thi sĩ dùng cách nói đảo ngược để nói lên nghịch lí trong tình yêu muôn đời nhưng với sức cảm hoá của tình yêu, nghịch lí có thể thay đổi .
Soáng
Xuên Quyânh
+ Em - hướng về anh một phương, cũng như sóng dù cách trở cuối cùng cũng đến bờ, người con gái trên hành trình đi tìm hạnh phúc dù gặp nhiều chông gai nhưng sẽ đến được bến bờ hạnh phúc .
- Khao khát dâng hiến:
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
tan ra thành sóng,yêu và tồn tại vĩnh hằng như sóng. Đây là khát vọng yêu hết mình, quên mình , đòi hỏi sự duy nhất, tuyệt đối .
Soáng
Xuên Quyânh
Tóm lại :
- Xuân Quỳnh vừa khao khát tình yêu lí tưởng, vừa hướng tới hạnh phúc đời thường giản dị và thiết thực .
- Tâm trạng khao khát và nỗi nhớ trong bài thơ nhờ cách thể hiện song đôi sóng và em . Sóng và em vừa tương đồng , vừa khác biệt nhưng cả hai bổ sung cho nhau, hoà quyện vào nhau cộng hưởng và lan toả .
Soáng
Xuên Quyânh
III- Tổng kết
- Ngôn ngữ giản dị , hình ảnh có tính biểu tượng, sóng xuất hiện và phát triển nhất quán trong toàn bài. Sóng vừa là sóng biển, vừa là sóng tình trong khao khát yêu mãnh liệt, thuỷ chung mãi mãi .
1. Nghệ thuật
- So sánh tương đồng , đối lập được vận dụng linh hoạt , nhuần nhuyễn vừa thể hiện sự gắn kết, vừa làm nổi bật nét khác biệt với mục đích tạo nên sự cộng hưởng, âm vang .
Soáng
Xuên Quyânh
- Đây là bài thơ độc đáo về tình yêu., rất hay, rất mới . Hay ở nhạc điệu bồi hồi ,tha thiết ,say đắm.Hay ở hình ảnh kép SóNG và EM.Mới ở việc thiếu nữ bày tỏ tình yêu,ước vọng chân thành đi tới một tình yêu đằm thắm ,thuỷ chung,
2. Nội dung
3.Bài học
Sau khi học xong bài thơ, em rút ra điều gì từ tình yêu và tâm hồn của Xuân Quỳnh ?
-Bài thơ thể hiện những cung bậc của tình yêu : mạnh mẽ ,chủ động nhưng vẫn mang bản sắc của trái tim người phụ nữ Viêt Nam.Bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Quỳnh.
Trên troång caãm ún
caác thêìy cö vaâ caác em !