Tuần 13. Sóng

Tiết PPCT: 37- Đọc văn
I. Tìm hiểu chung:
1. Về tác giả:
- Xuân Quỳnh(1942-1988), quê ở thôn La Khê, xã Văn Khê, ngo?i th? Hà Dông, tỉnh Hà Tây cũ. Nay thuộc Hà nội.
- Tuổi thơ nhiều thiệt thòi. Tình yêu trắc trở.
- Nhạy cảm, tài năng và nghị lực, vượt lên nhiều khó khăn, gian lao để cống hiến trọn đời mình cho nghệ thuật.
- Năm 1988, nhà thơ và chồng (Nhà thơ, nhà soạn kịch Lưu Quang Vũ) đã mất trong một tai nạn xe hơi.
Ảnh của Lưu Quang Vũ và Xuân Quỳnh
Mộ của Xuân Quỳnh và Quang Vũ
I. Tìm hiểu chung:
2. Sáng tác:
+ Gắn bó thiết tha với cuộc đời, với con người, khát khao tình yêu, nhiều lo âu và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc đời thường.
- Đặc điểm:
+ Dung dị, hồn nhiên .
- Tác phẩm tiêu biểu: Hoa dọc chiến hào (1968), Gió Lào cát trắng (1974), Lời ru trên mặt đất (1978), Tự hát (1984), Sân ga chiều em đi (1984), Hoa cỏ may (1989)...
I. Tìm hiểu chung:
a. Hoàn cảnh sáng tác:
3. Bài thơ:
- Sáng tác cuối năm 1967 trong chuyến đi thực tế ở vùng biển Diêm Điền ( Thái Bình)
- In trong tập Hoa dọc chiến hào (1968)
- Là một bài thơ đặc sắc viết về
tình yêu, rất tiêu biểu cho phong
cách thơ Xuân Quỳnh.
b. Cảm nhận chung:
Dữ dội và dịu êm
ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ



Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?

Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau

Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở

Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa



Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.
- Thể thơ ngũ ngôn với những dòng thơ thường là không ngắt nhịp, sự trở đi trở lại của hình tượng sóng.
Sóng là sự hoá thân của em, là phương tiện để nhân vật trữ tình bộc lộ tâm trạng.
- Kết cấu:
- Hình tượng sóng và em quấn quít, song hành.
- Âm hưởng: Nhịp nhàng, dào dạt như những con sóng lúc sôi nổi, lúc êm dịu.
b. Cảm nhận chung:
7 kh? d?u: Sóng và em
2 kh? cuối: Mong ước của em
1. Bảy kh? thơ đ?u: Sóng và em
II. Đọc hiểu:
Dữ dội và dịu êm
ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
a. Kh? 1 và 2:
Hành trình sóng hướng ra bể rộng
Bi?n d?ng b?t thư?ng
Nhu cầu tự khám phá
- Sóng:
Nét riêng của Xuân Quỳnh là tạo ra con sóng mãnh liệt mà dịu dàng, đằm thắm, đầy nữ tính, giàu trạng thái nhằm biểu đạt cảm xúc tình yêu mãnh liệt và luôn hướng tới hạnh phúc vững bền.
Hai trạng thái đối cực
Tính vĩnh hằng, b?t t?
- Tình yêu:
Dữ dội và dịu êm
ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Khát vọng tình yêu là vĩnh hằng
a. Kh? 1 v� 2:
II. Đọc - hiểu:
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?

Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
b. Kh? 3 và 4:
II. Đọc - hiểu:
Lý giải
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?

Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Nguồn gốc của tình yêu cũng như sóng, đó là một bí ẩn không thể giải thích.
Cội nguồn của sóng
Ngọn nguồn của tình yêu
Trái tim có những qui luật riêng mà lí trí không thể hiểu được (Paxcan). Nhất là trái tim người con gái khi yêu.
b. Kh? 3 và 4:
Lời thú nhận thành thực, hồn nhiên mà ý nhị, sâu sắc
II. Đọc hiểu:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
c. Kh? 5:
II. Đọc hiểu
Lời bày tỏ tình yêu chân thành, táo bạo của một trái tim phụ nữ yêu hết mình
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Nỗi nhớ

Choán đầy cả ý thức, tiềm thức
Gián tiếp:
Sóng nhớ bờ
Trực tiếp:
em nhớ anh
dưới lòng sâu
trên mặt nước
Ngày đêm không ngủ
Nỗi nhớ bao trùm cả không gian, thời gian.
Trong mơ còn thức
c. Kh? 5:
II. Đọc hiểu
d. Khổ 6 và 7:
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh -một phương

ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
II. Đọc hiểu
d. Khổ 6 và 7:
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương

ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
- Tình yêu cho con người sức mạnh vượt qua thử thách
Cấu trúc ngôn ngữ có tính khẳng định: "Dẫu...cũng"
-> Giữa bao sự đổi thay của cuộc đời, sự thuỷ chung của em là bất biến
II. Đọc hiểu
Quan niÖm t×nh yªu míi mÎ, m¹nh b¹o nh­ng còng rÊt truyÒn thèng.
Gợi không gian vô cùng tận để rồi
khẳng định sức mạnh của tình yêu
2. Khổ 8 và 9:
Mong ước của em:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.
II. Đọc hiểu:
2. Khổ 8 và 9:
Mong ước của em
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.
Muốn được sống mãi trong tình yêu , được trường tồn cùng trời đất.
Khát vọng
Yêu hết mình, dâng hiến hết mình
Tình yêu b?t di?t
->Thúc d?y ch? s?ng h?t mình,
s?ng mãnh li?t trong tình yêu .
Lo âu �
Th?i gian trôi ch?y
D?i người h?u h?n
II. Đọc hiểu:
III. Tổng kết:
2. Nội dung:
Thể hiện tâm hồn người con gái khi yêu luôn khát khao chân thành, nồng hậu và dám bày tỏ khát vọng tình yêu của mình trong tình yêu.
1. Nghệ thuật:
- Cấu tứ độc đáo, nghệ thuật đối cùng hình ảnh sinh động, âm hưởng tạo cảm giác câu thơ dào dạt, nhịp nhàng như sóng biển.
- Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị mà vô cùng sâu sắc.
IV. LuyÖn tËp:

Câu 1: Qua bài thơ, em cảm nhận được gì về sức sống và vẻ đẹp của hồn thơ Xuân Quỳnh?
Câu 2: Nhận xét về sự phát triển của tứ thơ?
Câu 1: Sức sống và vẻ đẹp của hồn thơ Xuân Quỳnh:

Truyền thống: Thuỷ chung rất mực trong tình yêu.
IV. Luyện tập:
Một hồn thơ mãnh liệt, chân thành và tinh tế, nhạy cảm.
Vẻ đẹp vừa truyền thống vừa hiện đại
Hiện đại: Mạnh dạn bày tỏ tình yêu của mình, khát khao của lòng mình.
Câu 2: Sự phát triển của tứ thơ:
Mở đầu, sóng còn khoảng cách với người; giữa bài, sóng là cớ để suy tư, song song với người. Đến cuối bài, người tan vào sóng , đẩy sóng tới cao trào.
* Tóm lại:
Sóng là hình ảnh ẩn dụ với nhiều sắc thái, nhiều cung bậc cảm xúc, suy tư của một tâm hồn phụ nữ về tình yêu đích thực mà không hề vị kỉ; mãnh liệt mà vẫn đầy nữ tính.
Ta nhận ra bài thơ hàm chứa một quan niệm tình yêu chân chính: Khao khát tìm hiểu chính mình, nồng nàn, mãnh liệt dâng hiến, thuỷ chung.
Có nhiều câu thơ, bài thơ so sánh tình yêu
với sóng và biển.

Sóng tình dường đã xiêu xiêu
Xem trong âu yếm có chiều lả lơI
( Truyện Kiều - Nguyễn Du )

Anh xa cách em như đất liền xa cách bể
Nửa đêm sâu còn lắng sóng phương em
Em thân thuộc sao thành xa lạ thế
Sắp gặp em rồi, sóng lại đẩy xa thêm.
( Chùm thơ yêu - Chế Lan Viên )

Anh xin làm biển biếc
Hôn mãI cát vàng em
Hôn thật khẽ thật êm
Hôn êm đềm mãi mãi.
( Biển - Xuân Diệu )