Tuần 13. Sóng

Sóng
(Xuân Quỳnh)

Sóng
1) Giới thiệu vài nét chính về tác giả?
A- TÌM HIỂU CHUNG:
Dữ dội và diụ êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ



Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương

Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở


Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.


Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên ?

Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu ?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Bài thơ được sáng tác năm 1967 trong chuyến tác giả đi vùng biển Diêm Điền ( Thái Bình), in trong tập thơ
"Hoa dọc chiến hào" (1968).

2/ Tác phẩm:
Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:


b.Thể loại và âm điệu bài thơ :
Thể thơ 5 chữ? có khả năng gợi tả sự nhịp nhàng,dào dạt của sóng biển .
* Nhịp điệu linh hoạt .
* phóng túng khi phối âm bằng , trắc
?âm điêu bài thơ giống như âm điệu những con sóng dạt dào triền miên.
* Tổ chức ngôn từ khéo léo : mượn hình ảnh sóng nước để diễn tả sóng lòng .

c) Bố cục ?
? 3 phần :
- Khổ 1 - 2 : liên tưởng sóng biển và tình yêu .
- Khổ 3 - 4 - 5 - 6 - 7 :mô tả hiện tượng sóng ? biểu hiện tâm trạng người đang yêu .
- Khổ 8 - 9 : khát vọng vĩnh cửu hoá tình yêu .

=> Kết cấu dựa trên sự hoà hợp , tương đồng giữa sóng và em.
B – Ñoïc - hieåu vaên baûn :
1) YÙ nghóa nhan ñeà“Soùng”?
Hình aûnh taû thöïc va øaån duï quen thuoäc trong thô truyeàn thoáng .Soùng nöôùc so saùnh vôùi soùng tình.
 Soùng trong thô XQ coù veû ñeïp laáp laùnh khaùc laïbôûi caûm xuùc chaân thöïc noàng naøn, say ñaém. Soùng vaø em ñan caøi , quaán quyùt nhau xuyeân suoát taùc phaåm goùp phaàn theå hieän chuû ñeà taùc phaåm.
2 ) Khổ 1-2 :
liên tưởng sóng biển và tình yêu .
- Nhà thơ miêu tả sóng biển như thế nào ? Phân tích ý nghĩa biểu hiện của sóng ?
a) Những trạng thái đối cực của sóng:
Dữ dội / dịu êm
Ồn ào / lặng le �
Những trạng thái tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu :
Nồng nàn / sâu lắng
Sôi nổi / thiết tha
<--------->
?Sóng có những tính chất đối cực: dữ dội / dịu êm, ồn ào / lặng lẽ. Nhà thơ miêu tả rất thực hiện tượng sóng . Lời thơ như lời tự bạch của người con gái đang yêu .Tình yêu của người phụ nữ là sự dung hòa những trạng thái: nồng nàn / sâu lắng, sôi nổi / thiết tha. ? Tình yêu thật bí ẩn , khó hiểu, khó giải thích.
b)Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Sóng

Sông Bể
?Sông / bể là sự tương phản về không gian,giữa một nơi bé nhỏ chật hẹp, với một nơi vô cùng, vô tận.
?Sóng muốn vươn ra biển lớn để thể hiện mình. Người phụ nữ đang yêu khát khao vượt khỏi giới hạn chật hẹp của cái tôi nhỏ bé,bước vào thế giới bao la , rộng lớn, để khám phá tình yêu của mình, kiếm tìm hạnh phúc.?XQ đã bộc bạch một cách hồn nhiên trong sáng suy nghĩ của mình về tình yêu .
Ôi
Và vẫn thế

Bồi hồi trong ngực trẻ


con sóng

Nỗi khát vọng tình yêu
ngày xưa
ngày sau


c)Sóng có qui luật của sóng/ cũng như con người có qui luật của con tim.
?Sóng biển từ ngày xưa ? ngày sau?vẫn vỗ nhịp vào bờ "vẫn thế"?Tình yêu mãi là khát vọng mãnh liệt của tuổi trẻ.?Nhà thơ lí giải bằng lí trí và cảm xúc. Từ ngữ chính xác: "khát vọng, bồi hồi"? Sự liên tưởng rất thực, rất thơ,rất thú vị.
3) Khổ 3-4-5-6-7: Nhà thơ miêu tả hiện tượng sóng biển? thể hiện trạng thái tâm hồn người đang yêu .


Khổ 3-4 :
"Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau"
*Hãy đọc 2 khổ thơ,và cho biết :trước muôn trùng sóng nước, người phụ nữ có suy nghĩ gì ?
? Tình yêu gắn với sự hoà hợp trong tâm hồn
?Tương đồng "sóng" - "em" -> nhu cầu nhận thức, khám phá tình yêu
? Nhu cầu tự tìm hiểu được thể hiện bằng hình tượng nghệ thuật hồn nhiên,tự nhiên, dễ thương , thú vị -> rất nữ tính.
->Người phụ nữ luôn trăn trở suy tư về đối tượng, về chính mình, về những huyền diệu, bí ẩn của tình yêu. ?Tình yêu tự nhiên như hơi thở , cơm ăn , áo mặc hàng ngày,rất dễ hiểu , nhưng cũng vô cùng khó hiểu.? Nhà thơ như hụt hẫng , choáng váng trước tình yêu.
?Tình yêu càng kì ảo






Gió bắt đầu từ đâu?
Sóng bắt đầu từ gió

Khi nào ta yêu nhau Em cũng không biết nữa
Em cũng không biết nữa Khi nào ta yêu nhau


Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
b) Tình yêu gắn liền với nỗi nhớ :? Nỗi nhớ được thể hiện trong tình yêu như thế nào ?

" Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức"


?Sự tương đồng giữa sóng nước và sóng lòng.
-Chủ thể trữ tình "sóng" và "em" hiện diện song hành.
?Nỗi nhớ trong tình yêu của người phụ nữ tha thiết:
+Tràn ngập trong không gian? lòng sâu/ mặt nước
+Khắc khoải suốt thời gian? ngày /đêm

+Tận cùng vô thức?thức / ngủ
->Vừa kín đáo sâu sắc, vừa bộc lộ sôi nổi.
->Tình yêu nồng nàn, đắm say nhưng cũng rất chân thành.
c ) Đọc 2 khổ thơ 6-7 và cho biết :nhân vật "em"mượn hình tượng sóng để thể hiện cảm nhận của mình như thế nào trong tình yêu?
" Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở"
- Dẫu xuôi / dẫu ngược
Phương bắc / phương nam
Mở ra một không gian rộng lớn ? không gian có 4 phương , nhưng em chỉ có một phương.
"Hướng về anh một phương"? Câu thơ giản dị mà chắc nịch, khẳng định cái bất biến trong cái vạn biến---> Tình yêu cao đẹp thường gắn với lòng chung thuỷ
-Người phụ nữ luôn tin vào tình yêu bất diệt? như con sóng ở đaị dương dù gió xô , bão giật, nhưng vẫn hướng vào bờ? Tình yêu của con người gặp nhiều khó khăn thử thách rồi cũng qua đi.
4) 2 khổ thơ cuối :
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa



Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.
a) Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Em hiểu nội dung khổ thơ trên như thế nào ?
1. Khẳng định sức mạnh của tình yêu.
2. Lo âu trước cái mong manh hữu hạn của đời người.
+ Người phụ nữ luôn trăn trở lo âu trước sự hữu hạn của đời người, cũng như sự nhạt phai của tình yêu ? càng yêu tha thiết , càng lo lắng, băn khoăn ? tâm trạng phù hợp .
+ Lo lắng nhưng vẫn tin tưởng: tình yêu chân thành sẽ vượt mọi khó khăn thử thách
?là cảm nhận của một tâm hồn trẻ :tất cả còn ở phía trước.

b) Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.

Em hiểu khổ thơ cuối như thế nào?

b)Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ

+ Khát vọng vĩnh cửu hoá tình yêu ? khát vọng mãnh liệt, nhưng cũng rất khiêm nhường ,kín đáo .
+ Có yêu đời, yêu cuộc sống mãnh liệt, nhà thơ mới có khát vọng như thế.
Đã hôn rồi hôn lại
Cho đến mãi muôn đời
Đến tan cả đất trời

(Xuân Diệu)
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu

(Xuân Quỳnh)
Cùng khát vọng mãnh liệt ?Tình yêu của Xuân Diệu rất sôi nổi, tình yêu của Xuân Quỳnh thì sâu lắng , dịu dàng ? đầy nữ tính.
Anh mới thôi dào dạt.
Để ngàn năm còn vỗ.
III/ Tổng kết:
-Hình tượng ẩn dụ "sóng" gắn liền với chủ thể trữ tình "em". "Sóng" và "em" soi chiếu vào nhau, cộng hưởng và bổ sung cho nhau.
-Âm điệu phong phú đa dạng, dạt dào lôi cuốn như sóng.
1. Đặc sắc nghệ thuật:
Bài thơ là lời "tự bạch" của một tâm hồn phụ nữ đang yêu?Tình yêu của XQ thiết tha mà giản dị, mạnh bạo mà chân thành. Dù chỉ là mơ ước , khát khao, nhưng không hề giấu giếm . Điều đó khó thấy trong văn học Việt Nam.
2/Giá trị nội dung:
tổng
I/ Tìm hiểu chung:
1/ Tác giả
2/ Tác phẩm
II/ Đọc -hiểu văn bản:
1/ Khổ 1-2
2/ Khổ 3-4- 5-6-7
3/ Khổ 8-9
III/ Tổng kết:

*Chủ đề bài thơ ?

* Qua bài thơ "Sóng"của XQ, em rút ra được bài học gì về kinh nghiệm sống của bản thân ?