Tuần 13. Sóng

Sóng
(Xuân Quỳnh)

Sóng

Sóng
(Xuân Quỳnh)

Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ

Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên ?



Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu ?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau

Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương



Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở

Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.

("Hoa dọc chiến hào", nxb H, 1968)
-Tên thật: Nguyễn Thị Xuân Quỳnh (1942 - 1988), quê ở Hà Tây.
-Thơ Xuân Quỳnh thể hiện một trái tim phụ nữ hồn hậu, chân thành, nhiều lo âu và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc đời thường.
-Là một trong những nhà thơ nữ tiêu biểu nhất thời chống Mĩ.
I.Giới thiệu:
1.Tác giả:
Bài thơ được sáng tác năm 1967 trong chuyến tác giả đi vùng biển Diêm Điền, in trong tập thơ
"Hoa dọc chiến hào" (1968).

2/ Tác phẩm:
Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:


b.Chủ đề:

Dữ dội và diụ êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ



Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương

Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở


Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.


Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên ?

Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu ?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Bài thơ được sáng tác năm 1967 trong chuyến tác giả đi vùng biển Diêm Điền, in trong tập thơ
"Hoa dọc chiến hào" (1968).

2/ Tác phẩm:
Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:


b.Chủ đề:

Vẻ đẹp tình yêu của người phụ nữ: hồn nhiên, nồng nàn, say đắm, thủy chung, có khát vọng trở nên vô biên và vĩnh cửu.
II/ Phân tích :
II/ Phân tích:
1/ Khổ 1-2:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Những trạng thái đối cực của sóng:
Dữ dội / dịu êm
Ồn ào / lặng lẽ
Những trạng thái tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu :
Nồng nàn / sâu lắng
Sôi nổi / thiết tha
<--------->
II/ Phân tích:
1/ Khổ 1-2:
-Sóng có những tính chất đối cực: dữ dội / dịu êm, ồn ào / lặng lẽ. Tình yêu của người phụ nữ là sự dung hòa những trạng thái: nồng nàn / sâu lắng, sôi nổi / thiết tha.
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Sóng

Sông Bể
II/ Phân tích:
1/ Khổ 1-2:
-Sóng có những tính chất đối cực: dữ dội / dịu êm, ồn ào / lặng lẽ. Tình yêu của người phụ nữ là sự dung hòa những trạng thái: nồng nàn / sâu lắng, sôi nổi / thiết tha.
-Sóng muốn vươn ra biển lớn để thể hiện mình. Người phụ nữ đang yêu khát khao vượt khỏi giới hạn chật hẹp để khám phá tình yêu của mình.
Ôi
Và vẫn thế

Bồi hồi trong ngực trẻ


con sóng

Nỗi khát vọng tình yêu
ngày xưa
ngày sau


II/ Phân tích:
1/ Khổ 1-2:
-Sóng có những tính chất đối cực: dữ dội / dịu êm, ồn ào / lặng lẽ. Tình yêu của người phụ nữ là sự dung hòa những trạng thái: nồng nàn / sâu lắng, sôi nổi / thiết tha.
-Sóng muốn vươn ra biển lớn để thể hiện mình.Người phụ nữ đang yêu khát khao vượt khỏi giới hạn chật hẹp để khám phá tình yêu của mình.
-Sóng biển mãi liên hồi. Tình yêu mãi là khát vọng mãnh liệt của tuổi trẻ.
Yêu em từ thuở trong nôi
Em nằm em khóc, anh ngồi anh ru.
(ca dao)
Tiếng yêu từ những ngày xưa,
Vượt qua năm tháng bây giờ đến ta. (Xuân Quỳnh)
II/ Phân tích:
2/ Khổ 3 - 4:
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
II/ Phân tích:
2/ Khổ 3 - 4:
-Tương đồng "sóng" - "em" -> nhu cầu nhận thức, khám phá tình yêu.
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn




Khi nào ta yêu nhau
Từ nơi nào sóng lên?
Gió bắt đầu từ đâu?
Sóng bắt đầu từ gió
Em cũng không biết nữa
II/ Phân tích:
2/ Khổ 3 - 4:
-Tương đồng "sóng" - "em" -> nhu cầu nhận thức, khám phá tình yêu.
-Người phụ nữ luôn trăn trở suy tư về những huyền diệu, bí ẩn của tình yêu.
Gió sao gió mát sau lưng,
Dạ sao dạ nhớ người dưng thế này.
(Ca dao)
Làm sao cắt nghĩa được tình yêu
Có nghĩa gì đâu một buổi chiều
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu.
(Xuân Diệu)

Tôi gửi lại đây cái buồn vô cớ
Và mang về cái nhớ bâng quơ
Xi n chớ hỏi làm sao như thế
Tôi vốn không rành mạch bao giờ.
(Nguyễn Duy)

Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn





Từ nơi nào sóng lên?
Gió bắt đầu từ đâu?
Sóng bắt đầu từ gió

Khi nào ta yêu nhau Em cũng không biết nữa
Em cũng không biết nữa Khi nào ta yêu nhau


Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
II/ Phân tích:
2/ Khổ 3 - 4:
-Tương đồng "sóng" - "em" -> nhu cầu nhận thức, khám phá tình yêu.
-Người phụ nữ luôn trăn trở suy tư về những huyền diệu, bí ẩn của tình yêu.
-Tình yêu đích thực, đẹp đẽ của tuổi trẻ là sự hồn nhiên, chân thành.
II/ Phân tích:
3/ Khổ 5 - 6 - 7:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở


II/ Phân tích:
3/ Khổ 5 - 6 - 7:
-Chủ thể trữ tình "sóng" và "em" hiện diện song hành.
-Song trùng "sóng" - "em".
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở


II/ Phân tích:
3/ Khổ 5 - 6 - 7:
-Song trùng "sóng" - "em".
-Nỗi nhớ trong tình yêu của người phụ nữ:
+Tràn ngập trong không gian.
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở


II/ Phân tích:
3/ Khổ 5 - 6 - 7:
-Song trùng "sóng" - "em".
-Nỗi nhớ trong tình yêu của người phụ nữ:
+Tràn ngập trong không gian.
+Khắc khoải suốt thời gian.
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở


II/ Phân tích:
3/ Khổ 5 - 6 - 7:
-Song trùng "sóng" - "em".
-Nỗi nhớ trong tình yêu của người phụ nữ:
+Tràn ngập trong không gian.
+Khắc khoải suốt thời gian

+Tận cùng vô thức.
->Vừa kín đáo sâu sắc, vừa bộc lộ sôi nổi.
->Tình yêu nồng nàn, đắm say nhưng cũng rất chân thành.
Nhớ ai bổi hổi bồi hồi,
Như đứng đống lửa, như ngồi đống than.
(Ca dao)
Những ngày không gặp nhau
Biển bạc đầu thương nhớ
Những ngày không gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ.
(Xuân Quỳnh)

Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ

Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó

Dù muôn vời cách trở

Hướng về anh - một phương

Con nào chẳng tới bờ

II/ Phân tích:
3/ Khổ 5 - 6 - 7:
-Song trùng "sóng" - "em".
-Nỗi nhớ trong tình yêu của người phụ nữ:
+Tràn ngập trong không gian.
+Khắc khoải suốt thời gian.
+Tận cùng vô thức.
->Vừa kín đáo sâu sắc, vừa bộc lộ sôi nổi.
->Tình yêu nồng nàn, đắm say nhưng cũng rất chân thành.
-Tình cảm thủy chung son sắt và niềm tin vào tình yêu bất diệt.

Yêu nhau tam tứ núi cũng trèo,
Ngũ lục sông cũng lội, thất bát thập đèo cũng qua.
(Ca dao)
Tình ta như hàng cây
Đã qua mùa bão gió
Tình ta như dòng sông
Đã qua mùa thác đổ.
(Xuân Quỳnh)

II.Phân tích:
4/ Khổ 8 - 9:
-Sóng ẩn dụ cho tình yêu của người phụ nữ.
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa


Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Chọn cách hiểu nội dung khổ thơ trên :
1. Khẳng định sức mạnh của tình yêu.
2. Lo âu trước cái mong manh hữu hạn của tình yêu.
II.Phân tích:
4/ Khổ 8 - 9:
Người phụ nữ:
-Luôn trăn trở lo âu trước sự hữu hạn của đời người, cũng như sự nhạt phai của tình yêu.

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ

Khổ thơ cuối có nhiều cách hiểu:


2. Vĩnh cửu hóa tình yêu bằng cách hóa thân tình yêu của mình vào tình yêu nhân loại.
1. Muốn vĩnh cửu hóa tình yêu bằng cách làm cho tình yêu của mình trở nên rộng lớn hơn.

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ

GS. TS Trần Đăng Suyền:
"Đó là cuộc hành trình khởi đầu là sự từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp để tìm đến một tình yêu bao la rộng lớn, cuối cùng là khát vọng được sống hết mình trong tình yêu, muốn hóa thân vĩnh viễn thành tình yêu muôn thuở".
II.Phân tích:
4/ Khổ 8 - 9:
Người phụ nữ:
-Luôn trăn trở lo âu trước sự hữu hạn của đời người, cũng như sự nhạt phai của tình yêu.
-Có khát vọng được sống hết mình trong tình yêu, muốn vĩnh cửu hóa tình yêu của mình.
Đã hôn rồi hôn lại
Cho đến mãi muôn đời
Đến tan cả đất trời

(Xuân Diệu)
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu

(Xuân Quỳnh)
Anh mới thôi dào dạt.
Để ngàn năm còn vỗ.
II.Phân tích:
4/ Khổ 8 - 9:
Người phụ nữ:
-Luôn trăn trở lo âu trước sự hữu hạn của đời người, cũng như sự nhạt phai của tình yêu.
-Có khát vọng được sống hết mình trong tình yêu, muốn vĩnh cửu hóa tình yêu của mình.
-> Một tình yêu mãnh liệt nhưng cũng rất dịu dàng, nữ tính.
III/ Tổng kết:
jk
1/ Đặc sắc nghệ thuật:
Dữ dội và diụ êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ



Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương

Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở


Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.


Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên ?

Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu ?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
-Hình tượng ẩn dụ "sóng" gắn liền với chủ thể trữ tình "em". "Sóng" và "em" soi chiếu vào nhau, cộng hưởng và bổ sung cho nhau.
III/ Tổng kết:
1. Đặc sắc nghệ thuật:
Lặng lẽ / và / dịu êm /
B
T
B
T T T
B
B
B
T
bể thế bể
trẻ
Lặng lẽ / và dịu êm /
Lặng lẽ và dịu êm /
Dữ dội và. Ồn ào và.
Em nghĩ về. Em nghĩ về.
Con sóng dưới. Con sóng trên.
Dẫu xuôi về. Dẫu ngược về.
III/ Tổng kết:
-Hình tượng ẩn dụ "sóng" gắn liền với chủ thể trữ tình "em". "Sóng" và "em" soi chiếu vào nhau, cộng hưởng và bổ sung cho nhau.
-Âm điệu phong phú đa dạng, dạt dào lôi cuốn như sóng.
1. Đặc sắc nghệ thuật:
Bài thơ là lời "tự bạch" của một tâm hồn phụ nữ đang yêu:
"Em trở về đúng nghĩa trái tim em
Là máu thịt đời thường ai chẳng có
Vẫn ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa
Nhưng biết yêu anh khi đã chết đi rồi."
(Xuân Quỳnh)
2/Giá trị nội dung:
tổng
I/ Giới thiệu:
1/ Tác giả
2/ Tác phẩm
II/ Phân tích:
1/ Khổ 1-2
2/ Khổ 3-4
3/ Khổ 5-6-7
4/ Khổ 8-9
III/ Tổng kết:
Xin chân thành cám ơn !