Tuần 13. Sóng

Chào mừng
Các thầy cô và các em học sinh tham dự tiết học
Giáo viên: Nguyễn Minh Ngọc
Tổ: Ngữ văn

Sóng
Xuân quỳnh
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả Xuân Quỳnh (1942 – 1988)
Tiểu sử:
Cuộc đời:
Con người:
Sự nghiệp:
-> là nhà thơ tiêu biểu trong thế hệ thơ trẻ thời chống Mỹ, với hồn thơ đằm thắm, da diết, hồn nhiên, tươi tắn, đầy âu lo và khát vọng...

2. Bài thơ “Sóng”
- Hoàn cảnh ra đời: SGK
=> cảm hứng thơ được khơi gợi khi XQ đứng trước biển, đối diện với sóng để tìm ra nét tương đồng giữa sóng – tình yêu người phụ nữ
=> tạo ra sự soi chiếu, mối quan hệ giữa 2 hình tượng: sóng - em
CHÂN DUNG
XUÂN QUỲNH
"Thơ với cuộc sống như người con gái trong gia đình, cái nhan sắc để người ta làm quen, còn cái để người ta sống lâu dài là: Đức hạnh" (Xuân Quỳnh)
Ẩn đằng sau nụ cười tươi tắn là một trái tim đa cảm, nhiều lo âu, dễ tổn thương, giàu khát vọng hạnh phúc đời thường...
* Chæ baïn beø em bieát vaø thô
Em ñaõ vieát nhöõng ñieàu ...em ñaõ soáng
XUÂN QUỲNH
VÀ NHỮNG NGƯỜI THÂN YÊU
Bên bà ngoại - chỗ dựa tinh thần trong suốt một tuổi thơ thiếu thốn tình yêu thương...
LQV viết về XQ
"Em của anh, đôi vai ấm dịu dàng
Người nhóm bếp mỗi chiều, người thức dậy mỗi tinh sương
Em ở đó đời chẳng còn đáng ngại
Em ở đó bàn tay tin cậy
Bàn tay luôn đỏ lên vì giặt giũ mỗi ngày..."
Lưu Quang Vũ chồng Xuân Quỳnh
XQ viết cho LQV

"Thời gian như là gió
Mùa đi cùng tháng năm
Tuổi theo mùa đi mãi
Chỉ còn anh và em
Chỉ còn anh và em
Cùng tình yêu ở lại..."
(Thơ tình cuối mùa thu)
Vợ chồng Xuân Quỳnh cùng hai con
Lưu Minh Vũ, Lưu Quỳnh Thơ
Xuân Quỳnh và phút giây hạnh phúc đời thường bên con trai Lưu Tuấn Anh
XUÂN QUỲNH TRONG LÒNG NGƯỜI Ở LẠI
Cơn mưa xót lòng cũng của người ta
Cỏ mặt trời lăn đi không ở lại
Chỉ những vần thơ sẽ còn xa xót mãi
Vết chân trần trên cát bỏng Quỳnh ơi
Phan Thị Thanh Nhàn
“Nếu mỗi thi sĩ đích thực bao giờ cũng có một điệu hồn riêng, thì lo âu, đó mới thực là điệu hồn Xuân Quỳnh. Điệu hồn ấy, Xuân Quỳnh đã phổ trọn vẹn vào những tiếng thơ da diết nhất của mình. Nó là phần tinh chất nhất của giọng điệu thơ Xuân Quỳnh. Nó đã ngân lên đây đó ngay từ những tiếng thơ đầu đời, càng về sau càng rõ nét, nổi trội”. (Chu Văn Sơn)
Xuân Quỳnh và nhà văn Thổ Nhĩ Kỳ Azit Nexin
"Thơ Xuân Quỳnh trong sáng, cái trong sáng được chắt lọc qua nhiều nỗi đau"
( Vũ Tú Nam )
II. Đọc - Hiểu
Hướng dẫn đọc.
Tìm hiểu văn bản.
Dựa vào hình tượng Sóng trong mối quan hệ với Em, hãy chỉ ra mạch kết cấu của bài thơ?
Hình tượng Sóng
Hình tượng Em
Sóng – hài hòa các đối cực, mang nỗi khát vọng bồi hồi
Tình yêu thiết tha, mãnh liệt, với khát khao muôn thuở
Sóng – câu hỏi không có lời giải đáp về quá trình hình thành
Nỗi băn khoăn muốn kiếm tìm cội nguồn tình yêu
Tình yêu luôn đồng hành cùng nỗi nhớ
Sóng – luôn hòa tan trong biển lớn ngàn năm
Sóng – nỗi thao thức nhớ bờ
Khát vọng bất tử hóa tình yêu thành vĩnh cửu
Sóng – vượt qua giới hạn, cách trở của tự nhiên
Sóng – hành trình hướng đến bờ
Sự thủy chung, son sắt trong tình yêu
Niềm tin tình yêu chiến thắng cái hữu hạn của đời người, cuộc sống
Hai khổ đầu: Khám phá tính chất của Sóng.
*) Khổ một
- Hình tượng sóng được miêu tả trong các trạng thái đối lập:
dữ dội >< dịu êm
ồn ào >< lặng lẽ
-> từ ngữ diễn tả đúng tính chất con sóng trong tự nhiên
-> điệp từ “và”: xác lập quan hệ bình đẳng, hài hòa, thống nhất giữa các đối cực
-> gợi liên tưởng đến những con sóng lòng, đến bản chất của tình yêu trong trái tim người phụ nữ vừa mãnh liệt, nồng nàn lại vừa dịu dàng, thiết tha
-> nhịp thơ 3/2 đều đặn như nhịp con sóng vỗ, nhịp cảm xúc...
Hình ảnh SÓNG
Nghệ thuật nhân hóa: tái hiện lại hành trình của sóng từ sông ra bể
Sông (không gian chật hẹp, giới hạn) không hiểu nổi mình -> gửi khát vọng vào Sóng -> sóng mang khát vọng của sông tìm đến Bể (không gian bao la, vô tận)
-> câu thơ tái hiện sống động cuộc hành trình của sóng theo quy luật tự nhiên để hướng đến khát vọng tìm về biển rộng tình yêu
-> âm mở “e” đặt cuối câu thơ -> kéo dài chuỗi cảm xúc lan tỏa, ngân vang tha thiết
-> tìm về tình yêu là ta đến với hành trình khám phá chính bản thân mình

*) Khổ hai.
Sóng được đặt trong trường liên tưởng về thời gian:
ngày xưa: quá khứ
ngày sau: tương lai
=> khát vọng tình yêu bồi hồi trong từng con sóng là một quy luật vĩnh cửu, tính chất thường trực của tự nhiên
vẫn thế: bất biến, không thay đổi
- Từ quy luật của sóng -> quy luật của tình yêu trong trái tim con người:
“Nỗi khát vọng tình yêu
bồi hồi trong ngực trẻ”
-> tình yêu là khát vọng lớn lao, vĩnh hằng của tuổi trẻ và nhân loại.
-> soi mình vào sóng, nhân vật trữ tình nhận ra điểm gặp gỡ trong khát vọng của sóng và niềm ước vọng của trái tim yêu
-> các từ “ôi, và,vẫn thế, ngày xưa, ngày sau” tạo thành một lời khẳng định chắc chắn mà thiết tha, sâu lắng nỗi khát khao TY muôn thuở...
*) Củng cố nội dung giờ học.
- Kiến thức về con người, cuộc đời và đặc điểm hồn thơ XQ
Nắm được hoàn cảnh ra đời bài thơ “Sóng”
Nắm được mạch kết cấu của bài thơ, mối quan hệ giữa hai hình tượng: sóng – em
Học thuộc lòng hai khổ thơ đầu và giá trị nội dung, nghệ thuật biểu đạt trong đoạn thơ này.
Xin cảm ơn các thầy cô giáo
Cảm ơn tất cả các em học sinh.
Bài học kết thúc ở đây