Tuần 13. Sóng

"Sóng"
Xuân Quỳnh
Sóng
Xuân Quỳnh
Bài Giảng
Sóng
Xuân Quỳnh
_Thơ Xuân Quỳnh thể hiện một trái tim phụ nữ hồn hậu, chân thành, khát khao tình yêu,biết nâng niu hạnh phúc bình dị đời thường.
_Nguyễn Thị Xuân Quỳnh (1942_1988) Quê Hà Tây, lớn lên ở Hà Nội, nhà thơ nữ xuất sắc của văn học Việt Nam hiện đại.
Tơ tằm- Chồi biếc, Gió Lào cát trắng, Hoa dọc chiến hào.
*Tác phẩm chính:
1. Tác giả.
I.TÌM HIỂU CHUNG:
Sáng tác ngày 29/12/1967 tại vùng biển Diêm Điền -Thái Bình trong một chuyến thực tế đi thăm đơn vị pháo bảo vệ bờ biển.
In trong tập thơ "Hoa dọc chiến hào" xuất bản 1968.
Là bài thơ đặc sắc của Xuân Quỳnh nói riêng và của văn học Việt Nam nói chung.
2. Bài thơ “Sóng”
Đề tài:
Sóng:
Em:
Hình tượng trung tâm
Cái tôi trữ tình nhà thơ
2 hình tượng song hành
b) Thể thơ:
5 chữ giàu âm diệu
Nhịp sóng
Nhịp lòng
Tình yêu

c) Bố cục 4 phần
_Sóng biển và tình yêu
_Biểu hiện của tình yêu
_Khát vọng tình yêu vĩnh cửu
_Vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu
II .ĐỌC HIỂU:
1.Cấu trúc bài thơ:
Nhóm 1 : Hai khổ đầu, từ hình tượng sóng tác giả đã khám phá, bộc bạch tình yêu như thế nào ?
Nhóm 2 : Khổ 3, 4, từ sóng tác giả khát khao trăn trở tìm đến ngọn nguồn tình yêu như thế nào?
Nhóm 3 : Khổ 5, 6, 7 những đặc tính của sóng thể hiện những vẻ đẹp nào của tình yêu?
Nhóm 4 : Hai khổ cuối, từ cái vô hạn của thời gian, cái hữu hạn của đời người tác giả có khát vọng hòa nhập như thế nào?
Câu hỏi thảo luận:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nỗi mình
Sóng tìm ra tận bể
B. Hiểu-Văn bản
Khổ 1
Dữ dội
dịu êm
Ồn ào
Lặng lẽ
Sóng
em
Sóng:
2 trạng thái đối nghịch
1. Sóng biển và tình yêu
Khổ 1
 Trạng thái tâm hồn người phụ nữ đang yêu có những mâu thuẫn mà thống nhất. (chân thành, mãnh liệt, trầm tư sâu lắng).

Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Dữ dội
dịu êm
Ồn ào
lặng lẽ
sóng có nhiều đối cực, mạnh mẽ, cuồng nhiệt, sâu lắng, dịu dàng như tình yêu có nhiều cung bậc.
Kết cấu đối lập song hành:
tình yêu luôn trăn trở khát khao tìm kiếm,tự khám phá, không chấp nhận sự chật hẹp tù túng.
 Hành trình của sóng tìm tới biển khơi như hành trình của tình yêu vươn đến cái vô biên.
Cách nói nhấn mạnh: “không hiểu nỗi”, “tìm ra tận…”
Sông không hiểu nỗi mình
Sóng tìm ra tận bể.
không hiểu
tìm ra tận
Nét táo bạo của người phụ nữ hiện đại chủ động không phải ngỏ lời mà vươn tới cái cao cả,cái lớn lao.

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Khổ 2
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Sóng
xưa
sau
]
Vẫn thế
Ẩn dụ, So sánh sóng biển với tình yêu.
Tình yêu là sự bí ẩn kì diệu, bất biến, vĩnh hằng.
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
 Tình yêu là qui luật cuộc sống, gắn liền với khát vọng mãnh liệt, vươn tới cái muôn đời.
sóng ngày xưa
ngày sau
vẫn thế
Khổ 2
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Khổ 3 ,4
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Điệp từ “nghĩ” +Câu hỏi tự vấn mình.
Nguồn gốc của sóng
Khơi nguồn của tình yêu
Tình yêu thì bí ẩn, bất ngờ, thôi thúc tìm hiểu tự tìm lời giải đáp cho câu hỏi ngọn nguồn tình yêu bằng lời thành thật, hồn nhiên ý nhị, nữ tính.
2 Biểu hiện của tình yêu (K3-7)
nghĩ
nghĩ
Từ nơi nào sóng lên?
Gió bắt đầu từ đâu?
Chủ thể mạnh dạn, chủ động, truy tìm nguồn gốc tình yêu
chân thành, nồng nhiệt.
Khổ 5
Sóng
lòng sâu
mặt nước
nhớ bờ
Ngày, đêm
Không ngủ
Thao thức khôn cùng âm hưởng náo nức,tình cảm hăm hở đắm say

Điệp từ, ẩn dụ

Tình yêu gắn liền nỗi nhớ được diễn tả chân tình sâu đậm.
nỗi nhớ choáng đầy không gian, thời gian, tiềm thức.
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức.
dưới lòng sâu
trên mặt nước
sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức.
Khổ 6
Em
xuôi bắc
ngược nam

nghĩ
hướng về anh
một phương

 Lời thề chân thành, xúc động xuất phát từ quan niệm truyền thống dân tộc.
Tình yêu mãnh liệt gắn liền với niềm tin và sự thủy chung.
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh một phương
xuôi về phương bắc
ngược về phương nam
nghĩ
một phương
Hướng về anh
Điệp từ : “dẫu” / giả thiết
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Khổ 7
Sóng
tới bờ
Dù…cách trở
Tình yêu đòi hỏi sự duy nhất thủy chung.
Số đếm cụ thể: “Trăm ngàn, muôn”
Niềm tin vào sức mạnh tình yêu với khát vọng khôn cùng.
Trăm ngàn
muôn

Tình yêu -> Vượt qua thử thách -> bền vững.
Sóng -> Vượt qua cách trở -> vào bờ.
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Khổ 7
Sóng
Trăm ngàn
muôn
Suy nghĩ giàu triết lí về cuộc đời hữu hạn
hiện tượng thiên nhiên vĩnh cửu
Khát vọng muôn đời
3. Khát vọng tình yêu vĩnh cửu
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Khổ 8,9
Tình yêu:
Sóng:
Hình ảnh thơ mở rộng : đi qua , biển - rộng , mây – bay xa -> Những nhận thức khám phá dự cảm
Đó là nỗi lo âu trăn trở bởi hạnh phúc hữu hạn của đời người giữa cái vô cùng vô tận của thời gian.
 Khát vọng hòa nhập với thiên nhiên để còn mãi một tình yêu lớn.
“Làm sao được tan ra”
Cách nghĩ, cách nói táo bạo ,mong ước lớn lao.
của người con gái hiện đại:
Tình yêu đôi lứa không tách rời tình đời và tình người.
- Khát vọng hòa nhập đến khôn cùng:
+ “Tan ra” “Biển lớn tình yêu” :Riêng – chung hài hòa
“Ngàn năm còn vỗ”
+ Nhịp thơ nhanh -> cảm xúc mãnh liệt muốn hiến dâng cả cuộc đời cho tình yêu đích thực.
TY vươn đến cái vô cùng vô tận.
4. Vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu qua hình tượng “sóng”
Nét đẹp truyền thống và hiện đại của người phụ nữ trong tình yêu.
Táo bạo, mãnh liệt, dù có phấp phỏng trước cái vô tận của không gian,vẫn tin vào sức mạnh tình yêu.
*Truyền thống
đằm thắm, dịu dàng, hồn hậu, thủy chung.
*Hiện đại
5 Nghệ thuật
tha thiết, chân thành. Âm hưởng thơ dịu lắng, tạo vần liền mạch giữa các khổ thơ.
_ Ẩn dụ, nhân hóa thể hiện suy tưởng sâu lắng
5 chữ không ngừng ngắt nhịp chuyển tải làn sóng tình cảm dâng trào.
_Thể thơ:
_ Giọng thơ:
III.TỔNG KẾT
Qua hình tượng sóng trên cơ sở khám phá sự tương đồng hòa hợp giữa sóng và em, bài thơ diễn tả tình yêu của người phụ nữ thiết tha,nồng nàn, chung thủy,muốn vượt lên thử thách của thời gian sự hữu hạn của đời người, từ đó thấy được tình yêu là tình cảm cao đẹp, một hạnh phúc lớn lao của con người.
Bài thơ “Sóng” của nữ sĩ Xuân Quỳnh giúp em hiểu được nét đẹp trong tình yêu là gì?
Thảo luận