Tuần 13. Sóng

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
KIỂM TRA KIẾN THỨC CŨ
1. Anh bỗng nhớ em như đông về nhớ rét
Tình yêu ta như cánh kiến hoa vàng
(Tiếng hát con tàu – Chế Lan Viên)
2. Em bảo anh đi đi
Sao anh không đứng lại
Em bảo anh đứng lại
Sao anh vội đi ngay
Lời nói thoảng gió bay
Đôi mắt buồn đẫm lệ
Sao mà anh ngốc thế
Không nhìn vào mắt em
(Silva Kaputikyan – Armenia).
Các câu thơ trên có chung một đề tài. Đó là đề tài gì?
Các câu thơ trên có chung một đề tài. đề tài tình yêu.
XUÂN QUỲNH
XUÂN QUỲNH
I. TIỂU DẪN
1. Tác giả
Xuân Quỳnh (1942 - 1988) quê ở làng La Khê, Hà Đông.
Tuổi thơ chịu nhiều thiệt thòi: mồ côi mẹ từ nhỏ.
Cuộc đời nhiều vất vả, lo âu.
* Cuộc đời:
* Sự nghiệp:
“Em trở về đúng nghĩa trái tim em
Là máu thịt đời thường ai chẳng có
Cũng ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa
Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi”.
(TỰ HÁT)
“Anh có nghe hoa rơi
Quanh chỗ mình đứng đó
Anh ơi sao chẳng nói
Hoa ơi sao lặng thinh
Đốt lòng em câu hỏi
Yêu em nhiều không anh ?”.
(MÙA HOA ROI)
Các tác phẩm chính:
Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng của người phụ nữ nhiều trắc ẩn, vừa hồn nhiên, tươi tắn, vừa chân thành, đằm thắm và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc bình dị đời thường.
Năm 2001: được tặng giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
XUÂN QUỲNH
I. TIỂU DẪN
1. Tác giả
Xuân Quỳnh (1942 - 1988) quê ở làng La Khê, Hà Đông.
Tuổi thơ chịu nhiều thiệt thòi: mồ côi mẹ từ nhỏ.
Cuộc đời vất vả, đa đoan.
* Cuộc đời:
* Sự nghiệp:
Các tác phẩm chính:
Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng của người phụ nữ nhiều trắc ẩn, vừa hồn nhiên, tươi tắn, vừa chân thành, đằm thắm và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc bình dị đời thường.
Năm 2001: được tặng giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
Xuân Quỳnh là nữ thi sĩ của hạnh phúc đời thường. Đó là một gương mặt thơ đầy nữ tính, là nhà thơ trẻ tiêu biểu thời kỳ kháng chiến chống Mỹ..
XUÂN QUỲNH
I. TIỂU DẪN
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
Hoàn cảnh sáng tác: trong chuyến đi thực tế ở vùng biển Diêm Điền, Thái Bình vào ngày 29 - 12 - 1967. In trong tập “Hoa dọc chiến hào”.
Chủ đề: viết về tình yêu (lời tự hát của trái tim phụ nữ khi yêu).
Bố cục:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể

Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ

Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?



Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau

Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vàn cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
XUÂN QUỲNH
XUÂN QUỲNH
I. TIỂU DẪN
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
Bố cục: 2 đoạn: - Hình tượng trong bài thơ:
HÌNH TƯỢNG SÓNG
HÌNH TƯỢNG EM
TÂM TRẠNG NGƯỜI CON GÁI KHI YÊU
XUÂN QUỲNH
Dữ dội >< dịu êm
Ồn ào >< lặng lẽ
Trạng thái đối ngược nhau:
Trạng thái tâm hồn của người con gái khi yêu:
Mãnh liệt >Cồn cào >< trầm lắng
Khát vọng của sóng: tìm ra tận bể.
Khát vọng tự nhận thức: vươn tới cái rộng lớn cao cả
Quy luật muôn đời của sóng: ngàn năm vẫn vỗ bờ
Quy luật của trái tim khi yêu: khát vọng, rạo rực, bồi hồi
Hai khổ thơ nói lên đặc tính, khát vọng và quy luật của sóng và cũng là của tâm hồn người phụ nữ khi yêu -> vượt qua giới hạn chật hẹp hướng tới điều mà trái tim mách bảo (quan niệm mới, hiện đại về tình yêu).
II. ĐỌC HIỂU
1. Khổ 1,2: Sóng – biểu tượng của khát vọng trong tình yêu
EM
=> SÓNG là ẩn dụ chỉ tâm trạng của người con gái khi yêu, là biểu tượng cho khát vọng tình yêu.
XUÂN QUỲNH
II. ĐỌC HIỂU
2. Các khổ còn lại: Sóng – những sắc thái của tình yêu tinh tế
THẢO LUẬN NHÓM
(theo bàn, thời gian 05 phút)
Nhóm 1: Khổ 3,4
Câu 1: Nhân vật em suy nghĩ về đìều gì? Những từ ngữ nào thể hiện suy nghĩ ấy?
Câu 2: Nhà thơ muốn nói gì về tâm trạng của người con gái khi yêu?
Nhóm 2: Khổ 5
Câu 1: Nỗi nhớ của nhân vật sóng và em được miêu tả như thế nào? Chỉ ra sự độc đáo trong việc diễn tả tâm trạng ấy.
Câu 2: Qua tâm trạng trên nhà thơ muốn nói gì về người con gái khi yêu?
Nhóm 3: Khổ 6,7
Câu 1: Điểm hướng đến của sóng và em có gì đặc biệt? Các biện pháp tu từ để thể hiện điều đó?.
Câu 2: Tác giả mượn hình ảnh con sóng hướng tới bờ để nói phẩm chất nào trong tình yêu?
Nhóm 4: Khổ 8,9
Câu 1: Nhân vật em có khát khao gì? Nhà thơ đã diễn tả những khát khao ấy như thế nào
Câu 2: Nhịp đập cháy bỏng trong trái tim người con gái khi yêu là gì?
XUÂN QUỲNH
II. ĐỌC HIỂU
- Khổ 3,4
Tình yêu là một hiện tượng tâm lý tự nhiên đặc biệt đầy bí ẩn, khó giải thích về khởi nguồn và thời điểm của nó.
YÊU LÀ THẮC MẮC, NGHĨ SUY, TRĂN TRỞ
2. Các khổ còn lại: Sóng – những sắc thái tình yêu tinh tế.
+ Điệp từ, điệp cấu trúc câu,câu hỏi tu từ -> khắc sâu sự suy tư trăn trở của người con gái.
-> Sự bất lực của người con gái thật dễ thương và dễ hiểu. Tình yêu như gió trời như sóng biển rộng lớn thẳm sâu và bất ngờ, làm sao hiểu hết được
Đố ai định nghĩa được tình yêu
Có khó gì đâu một buổi chiều
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhẹ nhẹ gió hiu hiu
NHÓM 1
+ Nhân vật em truy tìm khởi nguồn
của tình yêu: Sóng <- gió <-??? tình yêu bắt đầu khi nào ???
XUÂN QUỲNH
II. ĐỌC HIỂU
- Khổ 5:
sóng nhớ bờ
ngày đêm không ngủ được 
Em nhớ anh
Cả trong mơ còn thức 
+ Nhớ là tín hiệu không thể thiếu được của tình yêu khi xa cách.
Tình yêu đồng hành với nỗi nhớ.
+ Điệp từ, điệp cú pháp, điệp cấu trúc câu,nhân hóa, đối lập, khổ thơ dài …-> nỗi nhớ vượt mọi không gian, thời gian, đi qua tiềm thức, cồn cào da diết không thể nào yên, không thể nào nguôi tựa như sóng biển triền miên vô hồi vô hạn.
2. Các khổ còn lại: Sóng – những sắc thái tình yêu tinh tế.
NHÓM 2
- Khổ 3,4:
YÊU LÀ THẮC MẮC, NGHĨ SUY, TRĂN TRỞ

- Khổ 5:
XUÂN QUỲNH
II. ĐỌC HIỂU
2. Các khổ còn lại: Sóng – những sắc thái của tình yêu tinh tế
* Nhớ ai bổi hổi bồi hồi
Như đứng đống lửa như ngồi đống than.
* Đêm nằm lưng chẳng bén giường
Mong trời mau sáng
ra đường gặp anh
XUÂN QUỲNH
II. ĐỌC HIỂU
- Khổ 5:
sóng nhớ bờ
ngày đêm không ngủ được 
Em nhớ anh
Cả trong mơ còn thức 
+ Nhớ là tín hiệu không thể thiếu được của tình yêu khi xa cách. Xuân Quỳnh bộc lộ khát khao yêu của người con gái thật chân thành mãnh liệt : sóng khao khát tới bờ;
em khao khát có anh.
2. Các khổ còn lại: Sóng – những sắc thái tình yêu tinh tế.
NHÓM 2
=> Tình yêu đồng hành với nỗi nhớ.
YÊU LÀ NHỚ NHUNG, CHỜ ĐỢI
Khổ 3,4:
YÊU LÀ THẮC MẮC, NGHĨ SUY, TRĂN TRỞ

- Khổ 5:
XUÂN QUỲNH
II. ĐỌC HIỂU
Khổ 6,7
+ Trăm ngàn con sóng: tới bờ
Em: hướng về một phương -> phương anh
Niềm tin, sự đợi chờ trong tình yêu. Xuân Quỳnh đã tuyệt đối hoá sự thuỷ chung trong tình yêu thành tấm gương soi cho bao đôi lứa.
+ Biện pháp điệp từ, đối: dẫu xuôi >< dẫu ngược
tháo tung ngược xuôi phương hướng của không gian để khắc cốt ghi tâm một phương hướng
Xuân Quỳnh thể hiện cái tôi của một người phụ nữ luôn có niềm tin mãnh liệt vào tình yêu : YÊU LÀ CHUNG THUỶ, ĐỢI CHỜ
2. Các khổ còn lại: Sóng – những sắc thái tình yêu tinh tế.
NHÓM 3
- Khổ 3,4:
YÊU LÀ THẮC MẮC, NGHĨ SUY, TRĂN TRỞ

- Khổ 5: YÊU LÀ NHỚ NHUNG CHÁY BỎNG

- Khổ 6,7:
XUÂN QUỲNH
II. ĐỌC HIỂU
Khổ 8,9
Cuộc đời tuy dài >< năm tháng vẫn đi qua
lo âu, phấp phỏng về sự hữu hạn của đời người và sự mong manh của hạnh phúc
+ Ước mong: Được tan ra thành sóng
Muốn được sống hết mình, được hóa thân vĩnh viễn trong tình yêu.
Hình tượng em – người con gái với khát khao yêu thương mãnh liệt và ước mong cháy bỏng được hóa thân thành trăm con sóng để ngàn năm vỗ vào bờ nói lời yêu thương. => YÊU LÀ KHÁT KHAO
2. Các khổ còn lại: Sóng – những sắc thái tình yêu tinh tế.
NHÓM 4
+ Nhạy cảm với sự chảy trôi của thời gian.
- Khổ 3,4:
YÊU LÀ THẮC MẮC, NGHĨ SUY, TRĂN TRỞ

- Khổ 5: YÊU LÀ NHỚ NHUNG CHÁY BỎNG

- Khổ 6,7: YÊU LÀ CHUNG THUỶ, ĐỢI CHỜ

- Khổ 8,9

Nhân vật em:
XUÂN QUỲNH
Đoạn 1: Khổ 1,2
Sóng – biểu tượng của khát vọng trong tình yêu: dữ dội và dịu êm
ồn ào và lặng lẽ
Đoạn 2: Các khổ còn lại
Sóng – những sắc thái tình yêu tinh tế: nghĩ suy, nhớ nhung, thuỷ chung và khát khao.
EM
1. Nội dung:
2. Nghệ thuật:
- Xây dựng 2 hình tượng sóng và em độc lập mà khăng khít
- Nhịp thơ như nhịp sóng: thể thơ 5 chữ, cách ngắt nhịp linh hoạt
- Sử dụng nhiều biện pháp tu từ: nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, điệp, đối….
Bài thơ cho thấy tình yêu là một tình cảm cao đẹp, một hạnh phúc lớn lao của con người: hãy yêu và trân trọng tình yêu
III. TỔNG KẾT
Bài thơ là lời tự hát của một tâm hồn phụ nữ đang yêu: vừa nồng nàn, đắm say, chung thủy vừa mạnh mẽ đầy khát khao.
LUYỆN TẬP
Tìm những cặp biểu tượng trong tình yêu nam nữ.
Quan niệm của em về một tình yêu đẹp.
HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI MỚI
Chẳng dại gì em ước nó bằng vàng
Trái tim em, anh đã từng biết đấy
Anh là người coi thường của cải
Nên nếu cần anh bán nó đi ngay

Em cũng không mong nó giống mặt trời
Vì sẽ tắt khi bóng chiều đổ xuống
Lại mình anh với đêm dài câm lặng
Mà lòng anh xa cách với lòng em

Em trở về đúng nghĩa trái tim
Biết làm sống những hồng cầu đã chết
Biết lấy lại những gì đã mất
Biết rút gần khoảng cách của yêu tin

Em trở về đúng nghĩa trái-tim-em
Biết khao khát những điều anh mơ ước
Biết xúc động qua nhiều nhận thức
Biết yêu anh và biết được anh yêu




Mùa thu nay sao bão giông nhiều
Những cửa sổ con tàu chẳng đóng
Dải đồng hoang và đại ngàn tối sẫm
Em lạc loài giữa sâu thẳm rừng anh

Em lo âu trước xa tắp đường mình
Trái tim đập những điều không thể nói
Trái tim đập cồn cào cơn đói
Ngọn lửa nào le lói giữa cô đơn

Em trở về đúng nghĩa trái-tim-em
Là máu thịt, đời thường ai chẳng có
Cũng ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa
Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi

(Xuân Quỳnh, Tự hát, Nxb Tác phẩm mới, 1984 )
TỰ HÁT
XUÂN QUỲNH


MỘT
SỐ
SÁNG
TÁC
CỦA
XUÂN
QUỲNH



XUÂN QUỲNH
Các khổ 1,2,3,4:
Khổ 1,2: Hành trình của sóng, của trái tim người con gái
Khổ 3,4: Suy nghĩ về cội nguồn của sóng và của tình yêu
Các khổ 5,6,7,8,9
Khổ 5: Nỗi nhớ da diết: tín hiệu của tình yêu cháy bỏng
Khổ 6,7: Chung thủy – một phẩm chất cao qúy của tình yêu
Khổ 8,9: Em khát khao được hóa thân vĩnh viễn trong tình yêu
EM
1. Nội dung
Bài thơ là lời tự hát của một tâm hồn phụ nữ đang yêu: vừa nồng nàn, chung thủy (truyền thống) vừa muốn vượt mọi thử thách (hiện đại).
2. Nghệ thuật
- Xây dựng 2 hình tượng sóng và em tuy hai mà một
- Thể thơ 5 chữ, cách ngắt nhịp linh hoạt -> nhịp thơ như nhịp sóng
- Sử dụng nhiều biện pháp tu từ: nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, điệp, đối….
Bài thơ cho thấy tình yêu là một tình cảm cao đẹp, một hạnh phúc lớn lao của con người: hãy yêu và trân trọng tình yêu
III. TỔNG KẾT
XUÂN QUỲNH
II. ĐỌC HIỂU
2. Các khổ còn lại: Sóng – biểu tượng của tình yêu nồng nàn, chung thủy
HÌNH TƯỢNG SÓNG
HÌNH TƯỢNG EM
Khổ
5
Con sóng
dưới lòng sâu
Con sóng
trên mặt nước
sóng nhớ bờ
Cả trong
mơ
Em nhớ anh
Nhớ lúc
thức
* Nhớ là tín hiệu không thể thiếu được của tình yêu khi xa cách.
Tình yêu đồng hành với nỗi nhớ.
* Điệp từ, điệp cú pháp, điệp cấu trúc câu, nhân hóa, đối lập cùng với nhịp thơ linh hoạt, số câu nhiều hơn…-> nỗi nhớ vượt mọi không gian, thời gian, đi qua tiềm thức, cồn cào da diết không thể nào yên, không thể nào nguôi tựa như sóng biển triền miên vô hồi vô hạn.
XUÂN QUỲNH
II. ĐỌC HIỂU
2. Các khổ còn lại: Sóng – biểu tượng của tình yêu nồng nàn, chung thủy
HÌNH TƯỢNG SÓNG
HÌNH TƯỢNG EM
XUÂN QUỲNH
XUÂN QUỲNH
XUÂN QUỲNH