Tuần 13. Chí Phèo

Nam Cao
Nam Cao
Kiểm tra bài cũ:
Trước Cách mạng tháng Tám, Nam Cao thường viết về đề tài gì?
Người nông dân nghèo
Ngu?i trí thức nghèo.
Khi viết về hai đề tài trên, Nam Cao quan tâm đến vấn đề gì nhất?
Dau đớn trước tình cảnh con ngu?i bị xói mòn về nhân phẩm, thậm chí bị hủy diệt nhân tính
Phần hai: Tác phẩm
Giới thiệu:
II. Đọc hiểu:
Các nhan đề:
Cái lò gạch cũ
Đôi lứa xứng đôi (1941)
Chí Phèo (1946)
? Là tác phẩm khẳng định tài năng của Nam Cao.
Bức tranh hiện thực:

a. Hình ảnh làng Vũ Đại:
- Dân ít, xa phủ, xa tỉnh
Tiên chỉ, cường hào chia bè, kết phái
Những người dân thấp cổ bé họng, suốt đời bị đè nén, áp bức.
- Còn có một hạng cùng hơn cả dân cùng, sống tăm tối như thú vật, không được công nhận là người.
? b?c tranh hi?n th?c nông thôn Vi?t Nam trước Cách mạng tháng Tám.
Bức tranh hiện thực:

b. Nhân vật Bá Kiến:
- Giọng quát rất sang
- Nói chuyện ngọt ngào
- Cái cười Tào Tháo.
- Phương châm, thủ đoạn:
+ Mềm nắn, rắn buông.
+ Thứ nhất sợ kẻ anh hùng, thứ nhì sợ kẻ cố cùng liều thân.
+ Bám thằng có tóc, ai lại bám thằng trọc đầu.
+ Ngấm ngầm đẩy người ta xuống sông nhưng lại dắt nó lên để nó đền ơn
? bản chất gian xảo, nham hiểm, thâm độc, tàn ác, tiêu biểu cho giai cấp thống trị ở làng xã Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám.
Bức tranh hiện thực:

c. Nhân vật bà cô Thị Nở:
- bà thấy tức cháu bà, thấy tủi cho cái thân bà
? ganh tị, nhỏ nhen, ích kỷ.
- Ai lại đi lấy cái thằng không cha, ai lại đi lấy cái thằng chỉ có một nghề là rạch mặt ăn vạ
? đại diện cho định kiến xã hội chặn đứng đường về của Chí Phèo.
2. Hình tượng nhân vật Chí Phèo:

2.1 Tiếng chửi:
Chửi trời
Chửi đời
Chửi tất cả làng Vũ Đại
Chửi đứa nào không chửi nhau với hắn
Chửi đứa nào đẻ ra Chí Phèo
? Không ai chú ý, không ai ra điều
Cách vào truyện của Nam Cao có gì đặc biệt?
Chí Phèo chửi những ai?
Thái độ của mọi ngu?i như thế nào?
? Gây ấn tượng sâu sắc về số phận của Chí Phèo: cô đơn, đáng thương.
Đằng sau những tiếng chửi là sự vật vã tuyệt vọng của một tâm hồn đau khổ, khao khát giao tiếp với đồng loại.
Ti?ng ch?i th? hi?n t�m tr?ng bi ph?n c�ng c?c c?a Chí Ph�o d?i v?i c�i x� h?i d� sinh ra ki?p s?ng bi k?ch Chí Ph�o
Cảm nhận của em về ý nghĩa của tiếng chửi đó?
2. Hình tượng nhân vật Chí Phèo:

2.1 Tiếng chửi:
2.2. Giai đọan 1: Ngu?i nông dân lương thiện:
Vốn là một đứa trẻ tội nghiệp, bị bỏ rơi, là một ngu?i nông dân hiền lành, chăm chỉ, lương thiện, giàu lòng tự trọng.
2. Hình tượng nhân vật Chí Phèo:
2.2. Giai đoạn 1: Người nông dân lương thiện:
? Cuộc đời Chí Phèo là một con số không to tướng: không cha mẹ, không người thân, không nhà cửa, không tình thương.
2. Hình tượng nhân vật Chí Phèo:
2.3. Giai đoạn 2: Bị lưu manh hóa:
Bá Kiến ghen? âm mưu hãm hại, vu cáo
Nhà tù thực dân
Người nông dân lương thiện
Tên lưu manh
2. Hình tượng nhân vật Chí Phèo:
Quá trình tha hóa:
+ Về nhân hình:
đặc như thằng săng đá, cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen mà rất cơng cơng, hai mắt gườm gườm trông gớm chết, mình đầy vết xăm.
? tên côn đồ
+ V? hành vi:
Rạch mặt ăn vạ, kêu làng, triền miên say, tiếng chửi thách thức
? Dễ bị mua chuộc, lợi dụng
? con quỷ dữ của làng Vũ Đại.
? Là sản phẩm + phương tiện của bọn thống trị
? Bị tàn phá tâm hồn, bị hủy diệt từ nhân hình đến nhân tính.
Nam Cao đã miêu tả ngoại hình Chí Phèo
sau khi ra tù như thế nào?
phá tan bao nhiêu cơ nghiệp,
đập nát bao nhiêu cảnh yên vui,
làm chảy máu và nước mắt bao nhiêu ngu?i lương thiện
2. Hình tượng nhân vật Chí Phèo:

2.4. Giai đoạn 3: Tình yêu - Thức tỉnh:
- Đêm trăng gặp gỡ
? được khơi dậy bản năng của một người bình thường
- trận ốm ? dịu tính nết, thay đổi tâm lý sâu sắc
- Sáng hôm sau:
+ Bắt đầu có lại những cảm xúc của một con người.
+ Lần đầu xúc động trước những âm thanh bình dị đời thường
Em hãy thuật lại diễn biến tâm trạng
Chí Phèo sau khi gặp gỡ Thị Nở?
2. Hình tượng nhân vật Chí Phèo:
Tiếng chim hót vui vẻ, tiếng anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá, tiếng cười nói, trò chuyện của người đi chợ
Thấy bâng khuâng, lòng mơ hồ buồn
2.4. Giai đoạn 3: Tình yêu - Thức tỉnh:
- nhớ lại quá khứ
liên tưởng đến hiện tại
lo sợ cho tương lai.
? Chí Phèo đã được thức tỉnh.
Mơ ước: chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải, nuôi lợn, mua ruộng làm
Tới cái dốc bên kia của cuộc đời: già, cơ thể hư hỏng
Đói rét, ốm đau và cô độc. Cô độc còn đáng sợ hơn đói rét và ốm đau
2. Hình tượng nhân vật Chí Phèo:
Được quan tâm săn sóc: bát cháo hành
? lần đầu tiên được cho, được chăm sóc
? khóc.
? Tính người thực sự trở về - Chí Phèo khát khao:
+ được làm người lương thiện.
+ có được hạnh phúc bình dị.
? sức mạnh từ tình yêu mộc mạc, chân thành của Thị Nở đã chữa lành tâm hồn từng băng hoại, đánh thức bản chất lương thiện của Chí.

Ở bên cạnh Thị Nở, Chí Phèo cảm nhận như thế nào?
Tình cảm của Thị Nở có ý nghĩa như thế nào
đối với cuộc đời Chí Phèo?
Trời ơi! Hắn thèm lương thiện, hắn muốn làm hòa với mọi ngu?i biết bao
- Giá cứ thế này mãi thì thích nhỉ?
- Hay là mình sang đây ở với tớ một nhà cho vui?
2. Hình tượng nhân vật Chí Phèo:

1. Nhân vật Chí Phèo:
- Bà cô Thị Nở - định kiến khắt khe cổ hủ.
Chí Phèo rơi vào bi kịch tâm hồn đau đớn:
Bị cự tuyệt quyền làm người.
Khát vọng làm người lương thiện của
Chí Phèo có thành hiện thực không? Vì sao?
2.4. Giai đoạn 4: Bi kịch bị từ chối:
Chạy theo, níu giữ
khóc
Uống rượu, càng uống càng tỉnh
Hơi rượu không sặc sụa, hắn cứ thoang thoảng ngửi thấy mùi cháo hành
Dù bị dập vùi, khát vọng lương thiện không bao giờ tắt
- vô tình không rẽ vào nhà Thị Nở.
? Xách dao đến nhà Bá Kiến: nhận ra kẻ thù đích thực.
Đòi được làm ngu?i lương thiện
? thái độ kiên quyết, ý thức nhân phẩm trở về.
Khi bị từ chối, Chí Phèo đã hành động như thế nào?
Đâm chết Bá Kiến
Tự sát
Mâu thuẫn giai cấp gay gắt, không thể dung hòa
Tố cáo xã hội phản động không thể dung nạp được những con người bình thường với những mơ ước bình thường
Ý nghĩa những hành động sau cùng của Chí Phèo?
2. Hình tượng nhân vật Chí Phèo:
2.4. Giai đoạn 4: Bi kịch bị từ chối:
Năm Thọ
Binh Chức
Chí Phèo
Chí Phèo con
Hiện tượng Chí Phèo rất ph? bi?n
có tính quy luật
Chí Phèo là một hình tượng điển hình cho người
nông dân bị lưu manh hóa trong xã hội cũ.
Giá trị hiện thực của hình tượng nhân vật Chí Phèo?
2. Hình tượng nhân vật Chí Phèo:

Nhà văn đã phát hiện, miêu tả phẩm chất tốt đẹp của ngu?i lao động ngay khi tưởng như họ đã bị xã hội cướp mất cả linh hồn và diện mạo con ngu?i.
Tư tưởng nhân đạo mới mẻ
và sâu sắc của Nam Cao:
Tư tưởng nhân đạo mà Nam Cao gửi gắm
qua hình tượng nhân vật Chí Phèo?
2. Hình tượng nhân vật Chí Phèo:

III. Ghi nhớ:
Chí Phèo là một kiệt tác của nền văn xuôi Việt Nam hiện đại. Qua truyện ngắn này, Nam Cao khái quát 1 hiện tượng xã hội ở nông thôn Việt Nam trước Cách mạng: một bộ phận nông dân lao động lương thiện bị đẩy vào con đường tha hóa, lưu manh hóa. Nhà văn đã kết án đanh thép cái xã hội tàn bạo đã tàn phá thể xác và tâm hồn người nông dân lao động, đồng thời khẳng định bản chất lương thiện của họ, ngay trong khi họ bị vùi dập mất cả nhân hình, nhân tính. Chí Phèo là một tác phẩm có giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc, mới mẻ.
III. Ghi nhớ:
Chí Phèo thể hiện tài năng truyện ngắn bậc thầy của Nam Cao: xây dựng thành công những nhân vật điển hình bất hủ, nghệ thuật trần thuật linh họat, tự nhiên mà vẫn nhất quán, chặt chẽ, ngôn ngữ nghệ thuật đặc sắc.