Tuần 13. Chí Phèo

CHÍ PHÈO
NamCao
A. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ TÁC GIẢ:
I.Tiểu sử cuộc đời:
- Nam Cao (1917-1951): tên thật là Trần Hữu Tri, sinh ra trong một gia đình nông dân, tại làng Đại Hoàng, phủ Lí Nhân, Hà Nam => chất liệu thực để ông sáng tác.
- Học hết bậc Thành Chung -> vào Sài gòn -> bệnh nặng -> về quê -> lên Hà Nội dạy học trường tư, sáng tác.
PHẦN II : TÁC PHẨM
I. TIỂU DẪN
1. Nhan đề
- Ban đầu: “Cái lò gạch cũ”
=> Sự luẩn quẩn, bế tắc.
- Khi đem in, NXB đổi “Đôi lứa xứng đôi” (1941).
=> Nhấn mạnh mối tình Chí Phèo - Thị Nở.
- 1946, in lại trong tập “Luống cày”, Nam Cao đổi lại “Chí Phèo”.
=> Nhấn mạnh nhân vật Chí Phèo
Cái lò gạch hiện nay ở Đại Hòang
2. Chủ đề
Tố cáo xã hội phong kiến tàn bạo cướp đi ở người nông dân cả nhân hình và nhân tính
- Sự trân trọng, yêu thương của nhà văn với người nông dân cả khi họ biến thành quỷ dữ
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
Đọc và tìm hiểu chú thích
2. Tóm tắt tác phẩm
Cái lò gạch cũ( nơi CP
sinh ra)
Người ta nhặt về nuôi
Làm tá điền cho Lí Kiến
Bá Kiến ghen bắt CP ở tù 7,8 năm
Ra tù về ngọai hình
“trông gớm chết”
Uống rượu, gây sự
thành tay sai cho Bá Kiến
Gặp Thị Nở và sống
năm ngày như vợ chồng
Thị Nở từ chối
CP rơi vào tuyệt vọng
CP định giết bà cô TN
nhưng lại giết BK và
tự kết liễu cuộc đời mình
TN nhìn xuống bụng
và nghĩ đến
2. Tóm tắt tác phẩm :
3. Bố cục : 3đoạn:
- Đoạn 1: Chí Phèo say rượu
vừa đi vừa chửi
- Đọan 2: Chí Phèo trước khi đi tù
-Đoạn 3: Chí Pheøo sau khi đi tù về
4. Phân tích
4.1. Hình ảnh làng Vũ Đại
- Địa lí : Ở vào thế “quần ngư tranh thực”.
- Thành phần cư dân : phức tạp
+ Vai vế bề trên : Bá Kiến, đội Tảo,…
+ Cùng đinh tha hóa : Chí Phèo, Năm Thọ, Binh Chức.
+ Dân làng : người lao động hiền lành, an phận.
- Quan hệ xã hội :
+ Thống trị > < thống trị gầm ghè nhau.
+ Thống trị > < bị trị  đối kháng gay gắt.
+ Bị trị > < bị trị  thờ ơ, thiếu cảm thông.
 Làng xã phong kiến khép kín, tù đọng: Hình ảnh thu nhỏ của nông thôn Việt Nam trước CMT8.
Cảnh làng quê Việt Nam xưa
4.2 : Hình tượng Chí phèo
Trước khi đi tù
Hoàn cảnh xuất thân :
bị bỏ rơi, sống bằng tình
thương của mọi người
- Năm 20 tuổi: Bị bà vợ ba Bá Kiến gọi lên đấm lưng,Chí thấy nhục, khinh…
 Giàu lòng tự trọng
 Những năm đầu của cuộc đời, Chí Phèo là một anh canh điền hiền lành, chất phác, có lòng tự trọng.
Chủ đề
Qua số phận và cuộc đời của của Chí Phèo, Nam Cao tố cáo mạnh mẽ xã hội thực dân nửa phong kiến tàn bạo đã cướp đi của người nông dân lương thiện cả nhân hình lẫn nhân tính.
Đồng thời nhà văn cũng trân trọng phát hiện và khẳng định bản chất tốt đẹp của họ ngay cả khi khi bị biến thành quỷ dữ.
Nam Cao mở đầu bằng truyện bằng hình ảnh Chí Phèo say rượu, vừa đi vừa chửi.
- Chí chửi tất cả : Từ trời đời cả làng Vũ Đại cha đứa nào không chửi nhau với hắn đứa chết mẹ nào đã sinh ra hắn.
-Cái Chí nhận được qua lời chửi là “ Trời không có của riêng nhà nào  đời là tất cả nhưng chẳng là ai không ai lên tiếng không ai ra điều nhưng mà biết đứa nào đã đẻ ra Chí Phèo.
 Như vậy, điều lạ lùng là ở chỗ Chí chửi nhưng không có người nghe chửi, không có ai chửi lại…
Cách vào truyện :độc đáo tạo ấn tượng cho người đọc về nhân vật chính –Chí Phèo hiện ra vừa cụ thể, vừa sinh động

* Ý nghĩa tiếng chửi của Chí Phèo :
- Là phản ứng của một con người đang đau đớn, bất mãn với đời.
- Tiếng chửi ấy còn cho ta cảm nhận hoàn cảnh hiện tại của Chí :Hắn đang cô độc và chửi là con đường để giao tiếp với cộng đồng…
=>tiếng chửi ấy chính là tiếng nói đau thương của một con người : sống giữa cuộc đời mà bị tước quyền làm người.
Câu hỏi thảo luận nhóm
Nhóm 1,2: Tìm hiểu nhân vật Chí Phèo trước khi đi tù.( lai lịch , hòan cảnh sống, tính tình, nguyên nhân bị đi tù )
Nhóm 3,4: Tìm hiểu ngoại hình , cách ăn mặc,lời nói, cử chỉ,hành động , phẩm chất của Chí Phèo sau khi ra tù .
Nhóm 5,6: Tìm hiểu mối tình của Chí Phèo - thị Nở và tâm trạng của Chí .
Nhóm 7,8: Tâm trạng của Chí sau khi bị thị Nở từ chối tình yêu .

- Qua Chí Phèo,Nam Cao đã :
+ Khẳng định hiện tượng người nông dân lương thiện bị chà đạp về tinh thần và thể xác, bị xã hội vô nhân tính cướp đi cả hình hài lẫn tính người.
+Nhà văn gián tiếp lên án-tố cáo các thế lực thống trị phong kiến- thực dân đã gây ra bao nhiêu tội ác, đã tước đi cà hình người và hồn người của người dân lương thiện.
=> Đây chính là giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm. Hình tượng Chí Phèo có ý nghĩa điển hình- tiêu biểu cho một bộ phận cố nông bị lưu manh hóa trước Cách mạng tháng Tám.
* Ý nghĩa tiếng chửi của Chí Phèo :
- Là phản ứng của một con người đang đau đớn, bất mãn với đời. Qua tiếng chửi, Chí ít nhiều ý thức được sự bạc bẽo, phũ phàng của cuộc đời cũng như những gì bất hạnh mà ông trời giành cho hắn.
- Tiếng chửi ấy còn cho ta cảm nhận hoàn cảnh hiện tại của Chí :Hắn đang cô độc. Mọi người vẫn sống xung quanh Chí nhưng không ai để ý, giao tiếp với hắn (ngay cả khi hắn chửi người ta). Với Chí, chửi bới là con đường để giao tiếp với cộng đồng…
=> Phải chăng, tiếng chửi ấy chính là tiếng nói đau thương của một con người : sống giữa cuộc đời mà bị tước quyền làm người.
Thị Nở bưng bát chào hành cho Chí Phèo
Chí phèo bị Thị nở từ chối
Thức tỉnh ? hi vọng ? thất vọng ? đau đớn ? phẫn uất? tuyệt vọng.