Tuần 13. Chí Phèo

Nam Cao
Tìm hiểu chung
Hoàn cảnh sáng tác
Nhan đề tác phẩm
Đọc, tóm tắt tác phẩm

CHí PHèO
NAM CAO

II. Đọc - hiểu văn bản
1. Hình tượng nhân vật Chí Phèo
a. Sự xuất hiện của nhân vật
b. Cuộc đời Chí Phèo

CHí PHèO
NAM CAO

b.1 Trước khi gặp Thị Nở
*. Trước khi bị đi tù
- Lai lịch Chí Phèo:
+ Bị bỏ rơi ngay từ lúc mới sinh ra
+ Chí không cha, không mẹ, không họ hàng thân thích, không một tấc đất cắm dùi
-> Chí là đứa trẻ đáng thương, tội nghiệp, không rõ lai lịch, ngay từ khi mới sinh ra Chí đã bị tước quyền làm người

CHí PHèO
NAM CAO

- Quá trình lớn lên
+ Chí trở thành vật đem cho, đem bán hết nhà này đến cửa nhà khác: một anh đi thả ống lươn nhặt được Chí Phèo trần truồng và xám ngắt -> bà góa mù -> bác phó cối không con…
+ Chí phải đi ở đợ cho hết nhà này đến nhà nọ. Năm 20 tuổi , Chí đi làm canh điền cho nhà lí Kiến.
-> Lớn lên Chí không có quyền làm người cả phương diện vật chất và phương diện tinh thần
 

CHí PHèO
NAM CAO

Tính cách:
+ Hiền lành như đất, nhút nhát
+ Là người có lòng tự trọng: thấy nhục khi bị bà Ba bá Kiến sai làm những “việc không chính đáng”
+ Có ước mơ giản dị, lương thiện.
=> Nhận xét: Trước khi đi tù, Chí là người nông dân nghèo khổ, đáng thương, lương thiện.
 

CHí PHèO
NAM CAO

*. Sau khi ra tù
Chí Phèo đi ở tù: Do bá Kiến ghen tuông vô cớ.
Sau khi ra tù:

 

CHí PHèO
NAM CAO

+ Ngoại hình
. Trông đặc như thằng săng đá
. Cái đầu trọc lốc, răng cạo trắng hớn
. Cái mặt thì đen mà rất cơng cơng
. Hai mắt gườm gườm trông gớm chết
. Cái ngực đầy những nét chạm trổ rồng phượng với một ông tướng cầm chùy
. Hắn mặc cái quần nái đen với cái áo tây vàng
-> Dáng hình của một kẻ lưu manh, một tay anh chị

CHí PHèO
NAM CAO

+ Hành động:
. Hắn về hôm trước hôm sau đã thấy ngồi uống rượu với thịt chó suốt từ trưa đến xế chiều
. Đến nhà bá Kiến rạch mặt ăn vạ
-> Hành động hung hăng, liều lĩnh
-> Tính cách của một kẻ du côn, một tên côn đồ
=> Nhà tù thực dân đã lưu manh hóa Chí Phèo

CHí PHèO
NAM CAO


Chí Phèo – người nông dân lương thiện -> Thằng lưu manh -> kẻ côn đồ -> ?

Con quỷ dữ của làng Vũ Đại

CHí PHèO
NAM CAO

- Từ thằng lưu manh Chí Phèo trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại
+ Chí Phèo trở thành tay chân của bá Kiến
+ Chí Phèo triền miên trong những cơn say
+ Chí tồn tại bằng cách gây đổ máu
. Đổ máu chính mình: rạch mặt ăn vạ
. Đổ máu người khác: gây gổ, cướp giật

CHí PHèO
NAM CAO

+ Cái mặt của Chí không còn là mặt người, nó là mặt của một con vật lạ.
-> Bá Kiến và xã hội thực dân nửa PK đã biến Chí Phèo trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại
 

CHí PHèO
NAM CAO

-> Sự tha hóa của Chí Phèo là hiện tượng mang tính quy luật:
+ Phản ánh hiện tượng người nông dân lương thiện bị chà đạp về tinh thần và thể xác, bị cướp đi cả hình người và tính người.
+ Gián tiếp lên án, tố cáo xã hội vô nhân đạo đương thời


CHí PHèO
NAM CAO

- Chí Phèo bị loại khỏi xã hội con người
+ Cả làng Vũ Đại không ai muốn dây với Chí Phèo
+ Chí Phèo kêu làng, chí Phèo chửi cũng không ai ra điều, không ai đáp lại - đáp lại lời hắn chỉ có ba con chó dữ
-> Chí Phèo không còn được coi là người, Chí Phèo đã bị gạt khỏi xã hội loài người.
 
 

CHí PHèO
NAM CAO

b.2 Sau khi gặp Thị Nở
- Cuộc gặp gỡ với Thị Nở đã giúp Chí Phèo tỉnh rượu:
+ Chí thấy lòng bâng khuâng và mơ hồ buồn

CHí PHèO
NAM CAO

+ Lần đầu tiên Chí nghe được những âm thanh quen thuộc của cuộc sống:
. Tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá
. Tiếng anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá
. Tiếng cười nói của đi chợ

CHí PHèO
NAM CAO

- Chí Phèo tỉnh ngộ: Chí nhìn lại cuộc đời mình cả trong quá khứ, hiện tại và tương lai:
+ Hắn nhớ lại những ngày rất xa xôi, hắn đã ao ước có một gia đình nho nhỏ. Chồng cuốc mướn, cày thuê, vợ dệt vải. Chúng lại bỏ một con lợn nuôi để làm vốn liếng, kha khá thì mua dăm ba sào ruộng làm. -> Mộng ước của hắn thật nhỏ bé, giản dị nhưng suốt bao năm nó chưa trở thành hiện thực

CHí PHèO
NAM CAO

+ Hiện tại thì thật đáng buồn vì hắn thấy mình đã già “hắn đã tới cái dốc bên kia của đời, không còn mạnh nữa , thế mà hắn vẫn đang cô độc
+ Còn tương lai lại càng đáng buồn hơn, bởi có nhiều sự bất hạnh: đói rét, ốm đau và cô độc, mà cô độc còn đáng sợ hơn đói rét và ốm đau
-> Cuộc gặp gỡ với Thị Nở đã kéo Chí Phèo từ cõi quên trở về cõi nhớ.

CHí PHèO
NAM CAO

Chí Phèo muốn quay trở lại làm người lương thiện:
Bát cháo hành của Thị Nở - bát cháo đầu tiên Chí phèo được một người đàn bà cho mà không phải cướp giật - bát cháo hành như một thứ tiên dược khiến Chí Phèo thức tỉnh lương tâm:

CHí PHèO
NAM CAO

+ Hắn thấy mắt hắn hình như ươn ướt.
+ Hắn thấy lòng bâng khuâng và cả một cái gì nữa giống như là ăn năn.
+ Bát cháo hành và cử chỉ yêu thương chân thành của Thị Nở khiến hắn đâm ra nghĩ ngợi. Hóa “hắn có thể tìm bạn được, sao lại chỉ gây thù?”
+ Hắn thấy lòng thành trẻ con. Hắn muốn làm nũng với thị như với mẹ. Ôi sao mà hắn hiền

CHí PHèO
NAM CAO

+ Hắn thèm lương thiện, hắn muốn làm hòa với mọi người
+ Chí hi vọng Thị Nở sẽ là người giúp Chí quay trở lại thế giới bằng phẳng của những người lương thiện.
-> Phần người dần trở lại với Chí Phèo

CHí PHèO
NAM CAO


CHí PHèO
NAM CAO