Tuần 13. Cảnh ngày hè (Bảo kính cảnh giới - bài 43)

Giáo viên: Nguyễn Thị Thu Thủy
Trường THPT Thường Tín
Thành phố Hà Nội
Tiết dạy tại lớp: 10D6
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi 1: ở bậc THCS em đã học van bản tác phẩm nào của Nguyễn Trãi.
Câu hỏi 2: Học xong hai van bản nước đại Việt ta Bài Ca Côn Sơn của Nguyễn Trãi, em biết được nét đẹp nào trong thơ van của ông.
Tiết 38: Đọc văn:

CẢNH NGÀY HÈ
(Bảo kính cảnh giới – Bài 43)
Nguyễn Trãi
Cảnh ngày hè - Nguyễn Trãi
( Bảo kính cảnh giới - bài 43)

I.Tìm hiểu chung:
1.Tập thơ “ Quốc âm thi tập”:


? Dựa vào tiểu dẫn SGK, nêu khái quát về tập thơ “ Quốc âm thi tập” vµ bµi th¬ “ C¶nh ngµy hÌ”

Cảnh ngày hè - Nguyễn Trãi
( Bảo kính cảnh giới - bài 43)

I.Tìm hiểu chung:
2. Bài thơ “ Cảnh ngày hè”:






Hồ chí minh
Ví không có cảnh đông tàn
Thì đâu có cảnh huy hoàng ngày xuân
Nghĩ mình trong bước gian truân
Tai ương rèn luyện tinh thần thêm hăng
( Tự khuyên mình)
Hồ chí minh
Gạo đem vào giã bao đau đớn
Gạo giã xong rồi trắng tựa bông
Sống ở trên đời người cũng vậy
Gian nan rèn luyện mới thành công
( Nghe tiếng giã gạo)
II – Đọc hiểu văn bản :
Cảnh ngày hè
R?i / hóng mát / thuở ngày trường
Hoè lục đùn đùn / tán rợp giương
Thạch lựu hiên / còn phun thức đỏ
Hồng liên trì / đã tiễn mùi hương
Lao xao chợ ca/� làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve/ lầu tịch dương
Dẽ có Ngu cầm/ đàn một tiếng
Dân giàu đủ / khắp đòi phương
con người ung dung tự tại hóng mát

1. Cảnh ngày hè:

Hoè xanh um tán lá giương lên che rợp
Thạch lựu nở hoa đỏ rực như phun màu đỏ bên hiên

Sen hồng ngoài ao tỏa ngát hương




chợ cá ở làng chài lao xao nhộn nhịp tấp nập

ve kêu bên lầu lúc mặt trời sắp lặn
Tiếng đàn của vua Thuấn cho dân giàu có no đủ
2. Con người nhà thơ:
Thân nhàn mà tâm không nhàn. Mở đầu bài thơ, câu lục ngôn vẽ chân dung một con người thân nhàn. Kết thúc thi phẩm câu thơ 6 tiếng lại gợi ra một vĩ nhân luôn trăn trở việc nước. Thì ra nhân vật trữ tình của bài thơ là một con người người nhàn mà tâm động.
Bui một tấc lòng ưu ái cũ
đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông.
( Thuật hứng - bài 2 )
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân.....
Hồ chí minh
Sự vật vần xoay đà định sẵn
Hết mưa là nắng hửng lên thôi
đất trời một thoáng thu màn ướt,
Sông núi muôn trùng trải gấm phơi;
Trời ấm hoa cười chào gió nhẹ,
Cây cao, chim hót rộn cành tươi,
Người cùng vạn vật đều phơi phới
Hết khổ là vui vốn lẽ đời
( Trời hửng)
Hồ chí minh
Tới đây khi lúa còn con gái
Gặt hái hôm nay quá nửa rồi
Khắp chốn nông dân cười hớn hở
đồng quê vang dậy tiếng ca vui
( Cảnh đồng nội)
Hồ chí minh
Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa từng không
Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết lò than đã rực hồng
( Chiều tối)

Rằm xuân lồng lộng trăng soi
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân
Giữa dòng bàn bạc việc quân
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền
(Nguyªn tiªu)
Hồ chí minh
Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ
( Väng nguyÖt)

Hồ chí minh
Thân thể ở trong lao
Tinh thần ở ngoài lao
Muốn nên sự nghiệp lớn
Tinh thần càng phải cao
( Nhật kí trong tù)
Hồ chí minh
Mặc dù bị trói chân tay
Chim ca rộn núi hương bay ngát rừng
Vui say ai cấm ta đừng
đường xa âu cũng bớt phần quạnh hiu
( Trên đường)
“Tôi chỉ có một ham muốn, một ham muốn tột bậc là đồng bào ta ai cũng có cơm no áo mặc ai cũng được học hành”.
( Lêi Hå Chñ tÞch)
Bài học
Yêu thiên nhiên

Yêu con người


Rèn nghị lực sống vươn lên làm chủ hoàn cảnh, tin tưởng vào tương lai
Yêu nước, sống có trách nhiệm với cộng đồng xã hội.
Bài tập củng cố
Câu 1: Nội dung của bài thơ là gì ?
A- Tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống
B- Tình yêu thiên nhiên, khát vọng về cuộc sống thái bình, hạnh phúc
C- Tình yêu cuộc sống, khát vọng về cuộc sống thái bình, hạnh phúc
D- Tình yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu nhân dân, đất nước, khát vọng về cuộc sống thái bình, hạnh phúc.
Câu 2: Điều đặc biệt nhất của bài thơ này nằm ở đâu ?
A- Số tiếng trong mỗi câu thơ đều khác nhau
B- Câu thơ đầu và câu thơ cuối chỉ có 6 tiếng, dồn nén cảm xúc toàn bài
C- Bài thơ có tám câu, câu nào cũng chỉ có bảy tiếng.


Trò chơi đọc thuộc thơ
đảo lại trật tự các từ sau để được câu thơ đúng
Hồng liên đã tiễn hương mùi
Ngu đàn có một tiếng Dẽ cầm
Thuở ngày trường hóng mát rồi
Chợ làng ngư phủ cá lao xao

Bài tập về nhà:

Học thuộc lòng và tập đọc diễn cảm bài thơ
Tìm thêm những bài thơ khác của Nguyễn Trãi và Hồ Chí Minh thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu dân, yêu nước. Từ đó rút ra bài học cho bản thân.
Soạn bài tiếp theo: Tiết 39: Tóm tắt văn bản tự sự