Tuần 13. Cảnh ngày hè (Bảo kính cảnh giới - bài 43)

CẢNH NGÀY HÈ
( BẢO KÍNH CẢNH GIỚI 43)
NGUYỄN TRÃI
CẢNH NGÀY HÈ
NGUYỄN TRÃI
I. Giới thiệu.
1. Tập thơ “ Quốc âm thi tập”.
2. Tác phẩm.
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Bức tranh cảnh vật và cuộc sống.
2. Tấm lòng của tác giả.
III. Tổng kết.
I. Giới thiệu:
1. Tập thơ “ Quốc âm thi tập”:
_ Gồm 254 bài, đặt nền móng và mở đường cho sự phát triển của thơ Nôm.
_ Nội dung: phản ánh vẻ đẹp con người Nguyễn Trãi.
+ Tư tưởng nhân nghĩa, yêu nước thương dân.
+ Tình yêu thiên nhiên, con người và cuộc sống.
_ Nghệ thuật: sáng tạo trong thể thơ Nôm Đường luật, có xen câu lục ngôn với câu thất ngôn.
CẢNH NGÀY HÈ
NGUYỄN TRÃI
CẢNH NGÀY HÈ
NGUYỄN TRÃI
I. Giới thiệu:
2. Tác Phẩm:
_ Xuất xứ: Trong chùm thơ “Bảo kính cảnh giới” trích “Quốc âm thi tập”.
_ Hoàn cảnh sáng tác: Trong thời kỳ NT lui về sống ẩn dật ở Côn Sơn.
_ Chủ đề: Bài thơ thể hiện vẻ đẹp tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu cuộc sống của NT. Đồng thời bộc lộ khát vọng về một cuộc sống thái bình hạnh phúc cho nhân dân.
CẢNH NGÀY HÈ
NGUYỄN TRÃI
II. Tìm hiểu văn bản.
Bài thơ:
Rồi hóng mát thưở ngày trường,
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lưu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.
Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dõi cầm ve lầu tịch dương.
Dẽ có ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương.
CẢNH NGÀY HÈ
NGUYỄN TRÃI
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Bức tranh cảnh vật và cuộc sống.
a. Hoàn ảnh sống:
_ Rồi: rỗi rãi, rãnh rỗi  hóng mát, dạo chơi.
_ Ngày trường: ngày dài.
-> Một ngày thảnh thơi, an nhàn.
b. Bức tranh thiên nhiên ngày hè:
_ Hình ảnh:
+ Hoè lục:  đùn đùn
 Sức sống ứa căng, tràn đầy
 rợp giương.
+ Thạch lựu – phun thức đỏ.
+ Hồng liên trì – tiễn mùi hương.
 Động từ, tính từ gợi tả, gợi cảm.
Hoa hòe
Hoa lựu
Hồng liên trì – hoa sen
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Bức tranh cảnh vật và cuộc sống.
_ Màu sắc:
+ Màu lục của hoa hòe.
+ Màu đỏ của hoa lựu.
+ Màu vàng của ánh mặt trời buổi chiều.
Cái nhìn trẻ trung của thi nhân: những gam màu sáng, cảnh vật tươi sáng, chân thực.
_ Âm thanh:
+ Lao xao – chợ búa.
+ Dắng dỏi ( inh ỏi) – ve kêu.
Bức tranh thiên nhiên và cuộc sống có sự kết hợp hài hòa giữa hình ảnh, màu sắc và âm thanh.
Cuộc sống vui tươi, yên ả, thanh bình.
Tình yêu thiên nhiên và tình cảm gắn bó sâu đậm với cuộc sống ở quê nhà.
Tuyệt tác "Ngư Nhàn"
của Không Lộ Thiền sư

Vạn lý thanh giang vạn lý thiên
Nhất thôn tang giá nhất thôn yên.
Ngư ông thuỵ trước vô nhân hoán,
Quá ngọ tỉnh lai tuyết mãn thuyền.

Dịch thơ:
Trời xanh nước biếc muôn trùng
Một thôn sương khói một vùng dâu đay.
Ông chài ngủ tít ai lay,
Quá trưa tỉnh dậy tuyết bay đầy thuyền.
(Kiều Thu Hoạch dịch thơ)
CẢNH NGÀY HÈ
NGUYỄN TRÃI
II. Tìm hiểu văn bản.
2. Tấm lòng của tác giả.
_ Nhịp thơ câu 8: 2/2/2  Ngắn gọn, dồn nén cảm xúc của cả bài thơ.
 Ước mong, khát vọng cao đẹp về một cuộc sống thái bình, hạnh phúc cho muôn dân.
 Thức dậy nỗi niềm trăn trở sâu kín của tác giả – suốt đời vì nước, vì dân.
* Tư tưởng nhân nghĩa – điểm kết tụ của hồn thơ Ức trai  lý tưởng hoài bão một đời ôm ấp, canh cánh bên lòng của NT.
CẢNH NGÀY HÈ
NGUYỄN TRÃI
III. Tổng kết.
_ Ghi nhớ sgk tr 119.