Tuần 13. Cảnh ngày hè (Bảo kính cảnh giới - bài 43)

CẢNH NGÀY HÈ
Nguyễn Trãi
GV thực hiện: Phạm Thị Kim Thoa
Lớp: 10A4
I/ Tìm hiểu chung:
1. Xuất xứ:
- Là bài số 43 thuộc chùm thơ Bảo kính cảnh giới trong Quốc âm thi tập.
2. Chủ đề:
- Bộc lộ nỗi lòng và chí hướng của tác giả.
II/ Đọc – hiểu văn bản
Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.
Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.
Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương.
II/ Đọc – hiểu văn bản
A. Nội dung:
1. Sáu câu đầu: Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên, cuộc sống:
Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.
Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.

II/ Đọc – hiểu văn bản
- Bức tranh thiên nhiên rực rỡ, hài hòa:
+ Hòe lục đùn đùn, thạch lựu phun thức đỏ, sen hồng ngát mùi hương => Thiên nhiên sinh động, đầy sức sống.
-Bức tranh cuộc sống thanh bình:
+ Chợ cá “lao xao”, tấp nập => Âm thanh đặc trưng của làng chài.
+ Chốn lầu gác “dắng dỏi” tiếng ve => Âm thanh đặc trưng của mùa hè.
Hoa thạch lựu
Ve sầu
II/ Đọc – hiểu văn bản
=> Bức tranh thiên nhiên và con người và con người tràn đầy sức sống qua sự cảm nhận mạnh mẽ nhưng tinh tế của nhà thơ => Tâm hồn khát sống, yêu đời mãnh liệt, giàu chất nghệ sĩ.
II/ Đọc – hiểu văn bản
2. Hai câu cuối: Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi:
Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương
+ Đắm mình trong cảnh ngày hè vẫn không quên ước muốn có cây đàn của vua Thuấn, gảy khúc Nam phong cầu mưa thuận gió hòa để “Dân giàu đủ khắp đòi phương”.
=>Khao khát đem tài trí thực hiện tư tưởng nhân nghĩa, yêu nước, thương dân.

II/ Đọc – hiểu văn bản
B. Nghệ thuật:
- Hệ thống ngôn từ giản dị, tinh tế, xen lẫn điển tích và chữ Hán.
- Sử dụng từ láy độc đáo, phép đảo ngữ, phép đối:
Lao xao – dắng dỏi, chợ cá – cầm ve, làng ngư phủ - lầu tịch dương.
II/ Đọc – hiểu văn bản
C. Ý nghĩa văn bản:
- Tư tưởng xuyên suốt sự nghiệp trước tác của Nguyễn Trãi là tư tưởng nhân nghĩa yêu nước thương dân, nó thể hiện qua những rung động trữ tình, dạt dào trước cảnh thiên nhiên, ngày hè.
- Lí tưởng “Dân giàu đủ khắp đòi phương” của Nguyễn Trãi đến hôm nay vẫn mang ý nghĩa thẩm mĩ và nhân văn sâu sắc.


Củng cố và dặn dò
Củng cố:
- Nắm vững nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
- Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi.
2. Dặn dò:
- Học bài cũ
- Chuẩn bị bài mới: Tóm tắt văn bản tự sự