Tuần 13. Cảnh ngày hè (Bảo kính cảnh giới - bài 43)

C?NH NGĂY HỈ
B?O K�NH C?NH GI?I-S? 43
NGUY?N TR�I
Tiết 38
TÁC GIẢ NGUYỄN TRÃI (1380-1442)
I. TèM HI?U chung:
1. Giới thiệu Quốc âm thi tập
- Quốc âm thi tập gồm 254 bài thơ Nôm
- Néi dung: Ph¶n ¸nh vÎ ®Ñp con ng­êi NguyÔn Tr·i: Yªu n­íc, th­¬ng d©n, nh©n nghÜa. Yªu thiªn nhiªn, con ng­êi, cuéc sèng…
- NghÖ thuËt: ThÓ th¬ thÊt ng«n §­êng luËt TQ ®­îc sö dông thuÇn thôc nh­ thÓ th¬ d©n téc.
2. Giới thiệu bài thơ.
TÁC GIẢ NGUYỄN TRÃI (1380-1442)
- Xuất xứ: là bài thơ số 43 thuộc chùm thơ Bảo kính cảnh giới

II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc văn bản
2.Thể thơ, bố cục
-Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật
- Bố cục:
+ 6 câu đầu: Cảnh thiên nhiên và cuộc sống
+ 2 câu sau: Ước mong của nhà thơ
3. Tìm hiểu văn bản
3.1 Sáu câu thơ đầu
a. Bức tranh ngày hè
Rồi hóng mát thủa ngày trường
Hoè lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương
- Hoàn cảnh của nhà thơ:
+ “Rồi”: rảnh rỗi; hóng mát: dạo chơi để tâm hồn thanh thản
=>Hoàn cảnh hiếm hoi, bất đắt dĩ
“Hoè lục đùn đùn tán rợp giương”
 Hình ảnh cây hoè: cành lá xanh thẫm, toả bóng mát cả một không gian, tạo cảm giác dễ chịu
- Hình ảnh
“Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ”
 Cây lựu bên hiên nhà phun trào sắc đỏ.
 Hoa sen hồng dưới ao đang toả ngát mùi hương
+ “Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”
=> Tất cả hòa quyện tạo nên một bức tranh tươi thắm, rực rỡ tràn đầy sức sống của cảnh vật thiên nhiên
-Màu sắc đậm đà: Hoè lục, lựu đỏ, sen hồng
- Nghệ thuật
+ Cách ngắt nhịp ¾:
“Thạch lựu hiên/ còn phun thức đỏ
Hồng liên trì/ đã tiễn mùi hương”
Không theo nhịp thơ Đường luật 4/3, gợi sự chú ý, làm nổi bật bức tranh cảnh ngày hè
+ Các động từ mạnh:
đùn đùn, giương, phun
 thể hiện sức sống tràn đầy của cảnh vật
=> Thiên nhiên cảnh vật vào thời điểm cuối ngày nhưng sự sống thì không dừng lại mà vẫn mãnh liệt tuôn tràn
b. Cuộc sống sinh hoạt:
“Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”
- Lao xao chợ cá: âm thanh vọng lại từ phía chợ cá của làng chài
- Dắng dỏi cầm ve: tiếng ve râm rang trong chiều tà như tiếng đàn lảnh lót vang dội lên
 Âm thanh đặc trưng của cuộc sống vui tươi, thanh bình
Cả thiên nhiên và cuộc sống con người đều tràn đầy sức sống, điều đó cho thấy một tâm hồn khát sống,yêu đời mãnh liệt và tinh tế, giàu chất nghệ sĩ của tác giả.
3.2. Hai câu cuối
“Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng”
-Ước có cây đàn của vua Thuấn,
gảy khúc Nam phong cầu mưa thuận gió hoà để muôn dân đựơc ấm no, hạnh phúc
-Lấy Nghiêu Thuấn làm “gương báu răn mình”. Tác giả đã bộc lộ chí hương cao cả: luôn đem tài trí để thực hành tư tưởng nhân nghĩa ỵêu nước thương dân
“Dân giàu đủ khắp đòi phương”
Câu kết ( câu lục ngôn ) ng?n g?n: thể hiện sự dồn nén cảm xúc của cả bài
=> Lũng uu ỏi v?i dõn v?i nu?c
III. Tổng kết:
1. í nghia van b?n:
Tu tu?ng l?n xuyờn su?t s? nghi?p tru?c tỏc c?a Nguy?n Trói-tu tu?ng nhõn nghia yờu nu?c thuong dõn- th? hi?n qua nh?ng rung d?ng tr? tỡnh d?t d�o tru?c c?nh thiờn nhiờn ng�y hố
3. Nghệ thuật:
- Hệ thống ngôn từ giản dị, tinh tế xen lẫn từ Hán và điển tích
- Sử dụng từ láy độc đáo:đùn đùn, lao xao, dắng dỏi
2. Nội dung
Vẻ đẹp rực rỡ của bức tranh thiên nhiên và niềm khao khát cao đẹp
CẢM ƠN QUÝ THẦY, CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH