Tuần 13. Cảnh ngày hè (Bảo kính cảnh giới)

CẢNH NGÀY HÈ
(Bảo kính cảnh giới - bài 43)
TRƯỜNG THPT ĐỨC TRÍ
TỔ: NGỮ VĂN
GV daïy: Phạm Quang Duy
Nguyễn Trãi
I.Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu
Côn Sơn - Hải Dương
1. Vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên, cuộc sống: (6 câu đầu)
2. Vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi: (2 câu cuối)
III. Tổng kết
Nghệ thuật
- Nội dung
3. Ý nghĩa văn bản
I. Tìm hiểu chung
Xuất xứ
là bài thơ số 43, thuộc chùm thơ bảo kính cảnh giới trong Quốc âm thi tập.
II.Đọc - hiểu
Đọc: Thanh thản, vui vẻ, sảng khoái
Cảnh ngày hè - Nguyễn Trãi
Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.
Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương
Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương.
1/2/3
2/2/4
3/4
3/4
4/3
4/3
4/3
3/3
Cây và hoa hòe
Cảnh ngày hè - Nguyễn Trãi
Thạch lựu
Cảnh ngày hè - Nguyễn Trãi
Hồng liên trì
Cảnh ngày hè - Nguyễn Trãi
Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Daéng doûi caàm ve laàu tòch döông.
I. Tìm hiểu chung
Ch? d?
bộc lộ nỗi lòng, chí hướng của tác giả.
Nguyễn Trãi (1380 - 1442)
II. Đọc - tìm hiểu bài thơ:
1. Vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên, cuộc sống: (6 câu đầu)

Câu 1: Rồi hóng mát thuở ngày trường,

nhịp thơ 1/2/3 -> trời mát mẻ, rỗi rãi, nhà thơ hóng mát.

II. Đọc - hiểu
1. Vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên, cuộc sống: (6 câu đầu)

Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương

- Bức tranh thiên nhiên rực rỡ
+ Lá hòe xanh lục, giương ra tỏa bóng mát
+ Hoa lựu bên hiên nhà trổ bông đỏ thẫm
+ Sen hồng ngoài ao đang tỏa ngát hương
=> Mọi hình ảnh sống động, màu sắc đậm đà
Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Daéng doûi caàm ve laàu tòch döông.
II. Đọc - hiểu
1. Vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên, cuộc sống: (6 câu đầu)

- Bức tranh cuộc sống thanh bình
+ Ve kêu dắng dỏi như tiếng đàn chốn lầu cao.
+ Người nĩi lao xao ở chợ cá, làng chài.
- Các động từ, từ láy: giương, phun, tiễn, đùn đùn, lao xao,. -> s?c s?ng căng tràn m�u s?c, �m thanh.
=> Thiên nhiên & cuộc sống con người tràn đầy sức sống -> tâm hồn nghệ sĩ khát sống, yêu đời mãnh liệt, tinh tế.
Hai câu thơ cuối:
(Thảo luận nhóm nhỏ - theo 2 bạn cùng bàn: 4 phút)

- Hai câu thơ này có thể được hiểu theo những cách nào?
- Nhịp điệu của câu thơ cuối (câu 8) khác với câu thơ 7 thế nào? Ý nghĩa sự khác nhau ấy?
- Từ đó, em hiểu tâm hồn nhà thơ với dân, với nước như thế nào?
Dẽ có (Lẽ ra nên có) Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi (nhiều) phương.
II. Đọc - hiểu
2. Niềm khát khao cao đẹp: (2 câu cuối)

- Câu 7-8: tấm lòng ưu ái với dân, với nước.
Dẽ có Ngu cầm / đàn một tiếng, (4/3)
Dân giàu đủ / khắp đòi phương. (3/3)

- Điển tích "Ngu cầm" -> ước mơ có cây đàn c?a vua Thu?n, gảy khúc Nam phong c?u mua thu?n gió hòa để "Dân giàu đủ khắp đòi phương".
II. Đọc - tìm hiểu bài thơ:
2. Niềm khát khao cao đẹp: (2 câu cuối)

L?y Nghi�u, Thu?n l�m "guong b�u ran mình"-> chí hu?ng cao c?: dem t�i trí d? th?c h�nh tu tu?ng nh�n nghia y�u nu?c, thuong d�n.

Câu cuối nhịp thơ 3/3 thay 4/3 ở câu 7, khẳng định ước muốn tha thiết.
Tư tưởng yêu nước thương dân trong suốt sự nghiệp trước tác của Nguyễn Trãi thể hiện qua những rung động trữ tình dạt dào trước cảnh thiên nhiên ngày hè.
Theo em ý nghĩa văn bản là gì?
3. Ý nghĩa văn bản
III. Tổng kết

Từ ngữ giản dị, tinh tế, xen từ láy, từ Hán và điển tích; sáng tạo thể thơ lục ngôn xen thất ngôn.

Tâm hồn chan chứa tình yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu nhân dân, đất nước.
* Tích hợp kĩ năng sống
Từ tình yêu thiên nhiên của Nguyễn Trãi trong bài thơ, em rút ra được bài học nhận thức gì về môi trường?
=> Biết yêu mến, trân trọng những vẻ đẹp của thiên nhiên, tham gia trồng cây, các hoạt động bảo vệ thiên nhiên - môi trường sống quanh ta.
Hướng dẫn làm bài tập ở nhà
Về nhà học thuộc lòng bài thơ.
Bài thơ giúp em hiểu gì về Nguyễn Trãi?
Em có nhận xét gì về tiếng Việt trong bài thơ?
Chuẩn bị bài mới Tóm tắt văn bản tự sự. Tìm hiểu mục đích yêu cầu, cách thức tóm tắt VB tự sự.