Tuần 13. Cảnh ngày hè (Bảo kính cảnh giới)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
về dự giờ môn ngữ văn
Giáo viên: Hà Thị A
Lớp: 10/1
Trường: THPT Lý Tự Trọng
Cảnh ngày hè
Bảo kính cảnh giới, bài 43
Nguyễn Trãi
Văn bản
Giáo viên: Hà Thị A
Tác giả Nguyễn Trãi (1380-1442)
2. Tập thơ Quốc âm thi tập:
- Tập thơ Nôm:
- Về nội dung:
- Về nghệ thuật:
I. Tỡm hi?u chung:
Cảnh ngày hè - Nguyễn Trãi
( Bảo kính cảnh giới, bài 43 )
- Quốc âm thi tập gồm 4 phần:
1.Tác giả:
Nguyễn Trãi (1380-1442)
l� ngu?i anh hựng dõn t?c yờu nu?c, thuong dõn.
254 bài, đánh dấu sự phát triển của thơ tiếng Việt.
Vẻ đẹp con người Nguyễn Trãi.
Thơ Nôm Đường luật với các câu thơ lục ngôn.
Vô đề, Môn thì lệnh, Môn hoa mộc, Môn cầm thú.
3. Bài thơ Cảnh ngày hè
a. Xuất xứ:
Bài thơ số 43 trong mục Bảo kính cảnh giới - phần Vô đề
b. Nhan đề:
Cảnh ngày hè - nội dung bài thơ nghiêng về bức tranh cuộc sống.
c. Bố cục:
- 6 câu thơ đầu:
- 2 câu thơ cuối:
do người đời sau đặt
2 phần
Bức tranh thiên nhiên, cuộc sống.
Khát vọng của nhà thơ.
Cảnh ngày hè.
(Nguyễn Trãi)
Rồi (1)// hóng mát // thưở ngày trường,
Hoè lục đùn đùn // tán rợp giương(2).
Thạch lựu hiên // còn phun thức đỏ(3),
Hồng liên trì // đã tiễn mùi hương(4).
Lao xao chợ cá // làng ngư phủ(5),
Dắng dỏi cầm ve // lầu tịch dương(6).
Dẽ có Ngu cầm // đàn một tiếng(7),
Dân giàu đủ // khắp đòi(8) phương.
II. Đọc - hiểu văn bản
Giáo viên: Hà Thị A
II. D?c - hi?u van b?n
a. Sỏu câu đầu:
a1. B?c tranh thi�n nhi�n:
1. N?i dung:
- Câu 1:
Bức tranh thiên nhiên - cuộc sống
Lục ngôn, nhịp 1/2/3
=> tâm trạng thư thái, nhà thơ thả hồn với thiên nhiên - (thời gian ở ẩn).
Rồi hóng mát thuở ngày trường
Giáo viên: Hà Thị A
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương
- Cảnh vật thiên nhiên:
+ Hình ảnh sinh động:
+ Màu sắc: hòe lục.
Lựu đỏ
Sen hồng

=> Sự phối hợp các màu sắc cho ta thấy sức sống tràn trề của cảnh vật ngày hè.
hòe lục, thạch lựu, hồng liên.
Đậm đà rực rỡ
Giáo viên: Hà Thị A
+ Những tính từ:
tán rợp giương.
thức đỏ
tiễn mùi hương
Tạo ấn tượng về cảnh vật
gần gũi, quen thuộc.
=> T?t c? s? v?t d?u cang d?y s?c s?ng.
+ Các động từ mạnh:

C?nh s?c vụ cựng tuoi d?p bỡnh d? v� d?y s?c s?ng.

đùn đùn, phun, giương gợi tả sức sống chất chứa từ bên trong sự vật tràn ra.
Giáo viên: Hà Thị A
a2. Bức tranh cuộc sống:
Lao xao ch? cỏ
D?ng d?i c?m ve
=> Nh?n m?nh õm thanh sụi n?i c?a s? s?ng con ngu?i.
Đảo ngữ, từ láy.
Cả thiên nhiên và cuộc sống con người đều tràn đầy sức sống, điều đó cho thấy một tâm hồn khát sống yêu đời mãnh liệt và tinh tế giàu chất nghệ sĩ của Nguyễn Trãi.
Giáo viên: Hà Thị A
Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương
b. Hai câu cuối:

- Câu kết ( câu lục ngôn ): Dân giàu đủ khắp đòi phương
=> Điểm kết tụ của hồn thơ ức Trai không phải ở thiên nhiên, tạo vật mà chính là ở con người, ở người dân.
- L?y vua Nghiờu, Thu?n l�m guong bỏu ran mỡnh, Nguy?n Trói dó b?c l? chớ hu?ng cao c?, luụn khỏt khao dem t�i trớ d? th?c h�nh lý tu?ng yờu nu?c thuong dõn.
khát vọng của nhà thơ.
-> ước mong có cây đàn vua Thuấn để đàn một khúc Nam phong:
Ca ngợi cuộc sống ấm no của người dân
-> thể hiện sự dồn nén cảm xúc của tác giả khát vọng về dân giàu nước mạnh.
- Dẽ có Ngu Cầm đàn một tiếng
Giáo viên: Hà Thị A
Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng
2. Nghệ thuật:
- Bài thơ vừa mang nét trang trọng cổ điển vừa bình dị, tự nhiên.
- Sử dụng các câu thơ lục ngôn.
- S? d?ng t? lỏy d?c dỏo.
3. í nghia:
- B�i tho th? hi?n tu tu?ng l?n xuyờn su?t s? nghi?p sỏng tỏc c?a Nguy?n Trói, dú l� t? tu?ng yờu nu?c thuong dõn, du?c th? hi?n qua nh?ng rung d?ng tr? tỡnh d?t d�o tru?c c?nh thiờn nhiờn ng�y hố.
Giáo viên: Hà Thị A
Củng cố
- Bài thơ giúp anh chị hiểu gì về Nguyễn Trãi ?

nhạy cảm với thiên nhiên, với cuộc sống đời thường, luôn hướng về nhân dân và mong muốn dân giàu nước mạnh.
- Nhận xét về tiếng việt trong bài thơ.
Đây là bài thơ Nôm bình dị, tự nhiên, đan xen câu lục ngôn vào bài thơ thất ngôn là một sáng tạo của Nguyễn Trãi.
Vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi:

xin chân thành cảm ơn
các thầy cô đã về dự tiết học hôm nay
Giáo viên: Hà Thị A