Tuần 13. Cảnh ngày hè (Bảo kính cảnh giới)

NHIÊT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ
THĂM LỚP 10A2















CẢNH NGÀY HÈ
(Bảo kính cảnh giới - bài 43)
- Nguyễn Trãi -
Nguyễn Trãi (1380 – 1442)
Đền tưởng niệm Nguyễn Trãi tại Côn Sơn - Hải Dương.


CẢNH NGÀY HÈ
- Nguyễn Trãi -
I. Tìm hiểu chung.
I. Tìm hiểu chung
1. Tập thơ Quốc âm thi tập
1. Tập thơ Quốc âm thi tập
2. Bài thơ Cảnh ngày hè.
2. Bài thơ Cảnh ngày hè
Là bài số 43 thuộc chùm thơ Bảo kính cảnh giới
(Phần Vô đề) trong Quốc âm thi tập.
Tiết 36
- Gồm 254 bài thơ Nôm.
Nội dung: Phản ánh vẻ đẹp con người Nguyễn Trãi.
+ Lý tưởng nhân nghĩa, yêu nước, thương dân.
+ Tình yêu thiên nhiên, quê hương con người và cuộc sống ...
- Nghệ thuật: Sử dụng thuần thục thể thơ thất ngôn Đường luật có chen vào chỗ thích hợp một số câu lục ngôn.
- Tập thơ gồm 4 phần: Vô đề, Môn thì lệnh (Thời tiết), Môn hoa mộc (Cây cỏ), Môn cầm thú (Thú vật).
- Nhan đề: Cảnh ngày hè do người biên soạn SGK đặt.
- Bố cục:
- Xuất xứ:
2 phần.
+ Bức tranh cảnh ngày hè (6 câu đầu)
+ Mong ước cao đẹp của nhà thơ (2 câu cuối)

CẢNH NGÀY HÈ
- Nguyễn Trãi -
II. Đọc - hiểu
1. Bức tranh cảnh ngày hè
* Câu 1:
Rồi hóng mát thuở ngày trường
+ Mở đầu bằng câu thơ lục ngôn (6 tiếng)
+ Nhịp thơ: 1/2/3  Khoan thai, chậm rãi.
Sáng tạo, phá cách.
 Nhân vật trữ tình đang ung dung, nhàn nhã hóng mát thưởng ngoạn vẻ đẹp của thiên nhiên và cuộc sống ngày hè.
II. Đọc - hiểu
I. Tìm hiểu chung
1. Tập thơ Quốc âm thi tập
2. Bài thơ Cảnh ngày hè
1. Bức tranh cảnh ngày hè
Tiết 36
Cảnh ngày hè
Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.
Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.
Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương.
+ Rồi: Rỗi rãi
+ Ngày trường: Ngày dài
Cảnh thư nhàn hiếm hoi trong cuộc đời Nguyễn Trãi.

CẢNH NGÀY HÈ
- Nguyễn Trãi -
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.
II. Đọc hiểu
I. Tìm hiểu chung
1. Tập thơ Quốc âm thi tập
2. Bài thơ Cảnh ngày hè
1. Bức tranh cảnh ngày hè
Tiết 36
* Câu 2,3,4
: Vẻ đẹp của bức tranh cảnh ngày hè

CẢNH NGÀY HÈ
- Nguyễn Trãi -
- Màu sắc:
- Hình ảnh:
Hoè, lựu, sen
Sức sống căng tràn, tuôn trào mãnh liệt.
Màu sắc tươi sáng, hài hòa.
+ Sắc đỏ (Thạch lựu)
+ Màu hồng (Sen)
Động từ:
II. Đọc hiểu
I. Tìm hiểu chung
1. Tập thơ Quốc âm thi tập
2. Bài thơ Cảnh ngày hè
1. Bức tranh cảnh ngày hè
Tiết 36
- Hương thơm:
Sen hồng tỏa ngát mùi hương (Tiễn)
Đùn đùn, giương, phun
 Động từ mạnh
Vẻ đẹp rực rỡ sống động. Sức sống căng tràn trong lá, trong hoa Thiên nhiên đang trổ dáng, khoe sắc và tỏa hương.
+ Đùn đùn, giương:
+ Phun:
Tuôn sắc đỏ ra không gian Hoa lựu như những chùm lửa rực cháy trên cây
 Tán cây xòe rộng, vươn ra, giương lên vẻ rợp mát
+ Lá xanh thẫm (Hòe)
* Câu 3,4: Cách ngắt nhịp 3/4
 Làm nổi bật vẻ đẹp của cảnh ngày hè.
Sáng tạo, phá cách
Không theo nhịp thơ Đường luật 4/3
 Thi trung hữu họa.

CẢNH NGÀY HÈ
- Nguyễn Trãi -
II. Đọc hiểu
I. Tìm hiểu chung
1. Tập thơ Quốc âm thi tập
2. Bài thơ Cảnh ngày hè
1. Bức tranh cảnh ngày hè
Tiết 36
* Câu 5,6:
Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương
Tiết 36
CẢNH NGÀY HÈ
- Nguyễn Trãi -
* Câu 5,6:
Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương
+ Nghệ thuật:
Đảo ngữ
 Nhấn mạnh âm thanh
Thiên nhiên rộn ràng, sống động.
Cuộc sống no đủ, thanh bình.
Từ láy (tượng thanh)
Đối
Tạo sự hài hòa giữa thiên nhiên và cuộc sống.
Nhạc điệu du dương, tươi vui.
Dắng dỏi cầm ve
Âm thanh của cuộc sống
Âm thanh của tự nhiên
- Âm thanh:
Cảnh chiều hè tươi vui, rộn rã. Bức tranh ngày hè không chỉ có họa mà có cả nhạc điệu vui tươi, rộn ràng.
Lao xao chợ cá
Thi trung hữu nhạc.

CẢNH NGÀY HÈ
- Nguyễn Trãi -
Nhận xét:
+ Thiên nhiên và cuộc sống được cảm nhận bằng nhiều giác quan (Thị giác, khứu giác, thính giác và liên tưởng)  Sự giao cảm tinh tế, tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống của nhà thơ.
II. Đọc hiểu
I. Tìm hiểu chung
1. Tập thơ Quốc âm thi tập
2. Bài thơ Cảnh ngày hè
1. Bức tranh cảnh ngày hè
Tiết 36
+ Bức tranh ngày hè tươi đẹp bởi sự kết hợp hài hòa, cân đối giữa hình ảnh, màu sắc và âm thanh; giữa con người và cảnh vật.

CẢNH NGÀY HÈ
- Nguyễn Trãi -
2. Mong ước cao đẹp của nhà thơ.
Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương
- Ước mong:
II. Đọc hiểu
I. Tìm hiểu chung
1. Tập thơ Quốc âm thi tập
2. Bài thơ Cảnh ngày hè
1. Bức tranh cảnh ngày hè
2. Mong ước cao đẹp của nhà thơ
Tiết 36
Có cây đàn của vua Thuấn
+ Câu kết: 6 tiếng; Nhịp 3/3
Chủ động
 Dân ấm no, giàu đủ (Mọi người, mọi nơi)
Dồn nén cảm xúc.
Tình yêu cuộc sống và quan tâm tới cuộc sống con người của nhà thơ  Tư tưởng thân dân, lí tưởng nhân nghĩa cao đẹp của Nguyễn Trãi.
Đàn một tiếng
Mong muốn mang tài trí của mình giúp dân, giúp nước.
Sáng tạo, phá cách Tạo sự hài hòa cân đối.
Mong muốn đất nước mãi thái bình, thịnh trị “Dân Nghiêu Thuấn, vua Nghiêu Thuấn.”

Bui một tấc lòng ưu ái cũ
Đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông.
( Thuật hứng – bài 2 )
Hổ phách, phục linh nhìn mới biết
Dành còn để trợ dân này.
( Tùng )
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
(Đại cáo bình Ngô)

CẢNH NGÀY HÈ
- Nguyễn Trãi -
II. Đọc hiểu
I. Tìm hiểu chung
1. Tập thơ Quốc âm thi tập
2. Bài thơ Cảnh ngày hè
1. Bức tranh cảnh ngày hè
2. Mong ước cao đẹp của nhà thơ
Tiết 36
III. Tổng kết.
III. Tổng kết.
2. Nội dung:
- Bài thơ Cảnh ngày hè cho thấy tâm hồn Nguyễn Trãi chan chứa tình yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu nhân dân, đất nước.
1. Nghệ thuật:
- Sử dụng từ láy độc đáo.
- Ngôn ngữ bình dị, tinh tế, sử dụng từ Hán Việt và điển tích.
2. Nội dung:
1. Nghệ thuật:
- Nghệ thuật đối và đảo ngữ.
- Thể thơ thất ngôn xen lục ngôn.
- Cách ngắt nhịp sáng tạo, linh hoạt.
CẢNH NGÀY HÈ
(Bảo kính cảnh giới - bài 43)
Nội dung
Nghệ thuật
Thể thơ thất ngôn xen
lục ngôn.
Ngôn ngữ bình dị, tinh
tế, sử dụng từ Hán Việt
và điển tích.
- Sử dụng từ láy độc đáo.
Nghệ thuật đối và đảo
ngữ.
Cách ngắt nhịp sáng tạo,
linh hoạt.
CỦNG CỐ
DẶN DÒ
- Học thuộc lòng bài thơ, ôn lại kiến thức bài học.
- Chuẩn bị bài mới: Tóm tắt văn bản tự sự
Trân trọng chúc sức khỏe quý thầy cô và các em