Tuần 12. Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH!
Kiểm tra bài cũ
Nhìn tổng quát, văn học Việt Nam phát triển qua mấy thời kì? Đó là những thời kì nào? Gọi tên từng thời kì?
1. Văn học từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX: văn học trung đại
2. Văn học từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945: văn học hiện đại
3. Văn học từ sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến hết thế kỉ XX: văn học hiện đại
KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM
TỪ THẾ KỈ X ĐẾN HẾT THẾ KỈ XIX
Văn học sử:





Về tên gọi của văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX.

Em hãy nêu các tên gọi của văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX.
- Do nền văn học này tồn tại và phát triển trong xã hội phong kiến nên còn có tên gọi là văn học phong kiến.
- Nền văn học này chủ yếu do các trí thức phong kiến, các nhà khoa bảng sáng tác nên còn có tên gọi là văn học bác học.
- Căn cứ vào thời kì lịch sử từ thể kỉ X đến thế kỉ XIX, văn học thời kì này được gọi là Văn học trung đại (Việt Nam).
Nội dung bài học
I/ Các thành phần văn học của văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX.
II/ Các giai đoạn phát triển của văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX.
III/ Những đặc điểm lớn về nội dung của văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX.
IV/ Những đặc điểm lớn về nghệ thuật của văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX.
I. CÁC THÀNH PHẦN CỦA VĂN HỌC VIỆT NAM
TỪ THẾ KỈ X ĐẾN THẾ KỈ XIX
Văn học trung đại Việt Nam gồm các thành phần chủ yếu nào?
Văn học chữ Hán
Văn học chữ Nôm
I. CÁC THÀNH PHẦN CỦA VĂN HỌC VIỆT NAM
TỪ THẾ KỈ X ĐẾN THẾ KỈ XIX
1. Văn học chữ Hán
- Chữ Hán.
Xuất hiện sớm (X), tồn tại trong suốt quá trình hình thành và phát triển của văn học trung đại.
Thể loại: + Chủ yếu tiếp thu từ văn học trung Quốc (hịch, cáo, chiếu, biểu, phú…)
+ Gồm cả thơ và văn xuôi
Tác phẩm tiêu biểu: Sông núi nước Nam, Hịch tướng sĩ, Đại cáo bình Ngô, Hoàng Lê nhất thống chí…
2. Văn học chữ Nôm
Chữ Nôm
Ra đời muộn hơn (XIII), tồn tại và phát triển hết thời trung đại.

Thể loại: + Phần lớn thể loại văn học dân tộc (lục bát, song thất lục bát, truyện thơ, ngâm khúc, hát nói, thơ Nôm đường luật).
+ Chủ yếu là thơ, rất ít văn xuôi
Tác phẩm tiêu biểu: Quốc âm thi tập, Truyện Kiều, Chinh phụ ngâm, Lục Vân Tiên…
Tiêu chí so sánh hai thành phần văn học chữ Hán và chữ Nôm?
1/ Chữ viết
2/ Sự hình thành và phát triển
3/ Thể loại
4/ Một số thành tựu (Tác phẩm tiêu biểu)

Chiếu dời đô
Trích “ Bình Ngô đại cáo”
Truyền kỳ mạn lục
Một số sáng tác chữ Hán
Hồng đức quốc âm thi tập
Thiên nam ngữ lục
Quốc âm thi tập
Một số sáng tác chữ Nôm
Kết luận:
Sự tồn tại của văn học chữ Hán và chữ Nôm cho thấy hiện tượng song ngữ ở văn học trung đại Việt Nam. Hai thành phần văn học này không đối lập nhau mà bổ sung cho nhau trong quá trình phát triển của văn học dân tộc.
II. CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA VĂN HỌC TỪ THẾ KỈ X ĐẾN HẾT THẾ KỈ XIX:
Văn học trung đại Việt Nam phát triển qua mấy giai đoạn? Em hãy tóm tắt tình hình phát triển của văn học trung đại Việt Nam ở từng giai đoạn (theo mẫu bên dưới). Giai đoạn nào phát triển rực rỡ nhất? Lí giải nguyên nhân?
Chia lớp thành 4 nhóm, tìm hiểu về:
Nhóm 1. Giai đoạn 1
Nhóm 2. Giai đoạn 2
Nhóm 3. Giai đoạn 3
Nhóm 4. Giai đoạn 4
THẢO LUẬN
1. Giai đoạn từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIV
? Giai đoạn có những bước ngoặt lớn, mở ra sự phát triển toàn diện, mạnh mẽ của văn học dân tộc.
D�n t?c gi�nh du?c d?c l?p ch? quy?n
Lập nhiều kì tích trong các cuộc kháng chiến chống quân Tống (2 lần), quân Nguyên (3 lần)
X�y d?ng qu?c gia th?ng nh?t theo hình th�i x� h?i phong ki?n.
Tinh thần yêu nước với âm hưởng hào hùng (yêu nước mang hào khí Đông A)
Thành công rực rỡ nhất là văn chính luận, thơ phú
Văn học viết ra đời thế kỉ X
Văn học chữ Nôm xuất hiện cuối thế kỉ XIII
Tác phẩm: Vận nước (Pháp Thuận), Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn), Bạch Đằng giang phú (Trương Hán Siêu)…
Một số tác giả giai đoạn 1
Trần Quốc Tuấn

Phạm Ngũ Lão
2. Giai đoạn từ thế kỉ XV đến hết thế kỉ XVII

Kháng chiến chống quân Minh thắng lợi
Chế độ phong kiến Việt Nam đạt đến cực thịnh (cuối thế kỉ XV)
Đầu thế kỉ XVI chế độ phong kiến khủng hoảng gây nội chiến, đất nước bị chia cắt.
Đi từ nội dung yêu nước mang âm hưởng ngợi ca đến phản ánh, phê phán hiện thực xã hội phong kiến
Thành tựu về văn chính luận, văn xuôi tự sự
Việt hóa thể loại tiếp thu từ Trung Quốc và sáng tạo những thể loại văn học dân tộc
Bình Ngô đại cáo (Nguyễn Trãi)
Truyền kì mạn lục (Nguyễn Dữ)
Thơ văn Nguyễn Bỉnh Khiêm
-….
Nguyễn Trãi
Một số tác giả, tác phẩm giai đoạn 2
Truyền kỳ mạn lục- Nguyễn Dữ
Lê Thánh Tông
3. Giai đoạn từ thế kỉ XVIII đến nửa đầu thế kỉ XIX

? Giai �o?n ph�t triĨn r�c rì nh�t

Nội chiến phong kiến, chế độ phong kiến đi từ khủng hoảng đến suy thoái
Khởi nghĩa Tây Sơn lật đỗ các tập đoàn phong kiến, đánh tan quân xâm lược Xiêm, Thanh
Tiếng nói đòi quyền sống, đòi hạnh phúc và đấu tranh giải phóng con người, trong đó có con người cá nhân, nhất là phụ nữ.
Các thể loại: thơ Nôm đường luật, ngâm khúc viết theo thể song thất lục bát… được khẳng định và đạt tới đỉnh cao.
Chinh phụ ngâm (Đặng Trần Côn)
Thơ Hồ Xuân Hương
Truy?n Ki?u (Nguy?n Du)
Cung oán ngâm khúc
Thơ Hồ Xuân Hương
Chinh phụ ngâm
Truyện Kiều
Một số tác phẩm giai đoạn 3
4. Giai đoạn nửa cuối thế kỉ XIX
Pháp xâm lược Việt Nam
Xã hội phong kiến chuyển sang xã hội thực dân nửa phong kiến
Nhõn dõn v� si phu yờu nu?c kiờn cu?ng ch?ng gi?c
Yêu nước mang âm hưởng bi tráng; trữ tình – trào phúng
Đạt được thành tựu đặc sắc với thơ Nguyễn Khuyến, Tú Xương
Văn học chữ Quốc ngữ xuất hiện
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc (Nguyễn Đình Chiểu)…
Nguyễn Khuyến
Trần Tế Xương
Nguyễn Đình Chiểu
Một số tác giả tiêu biểu của giai đoạn 4
Bài tập củng cố
1. Xác định các thể loại văn học Việt nam tiếp thu từ các thể loại văn học Trung Quốc và thể loại văn học dân tộc bằng cách điền kí hiệu: TQ (thể loại văn học tiếp thu từ văn học Trung Quốc) hoặc DT (thể loại văn học dân tộc) vào chỗ trống ở cuối mỗi thể loại.
ChiÕu g. BiÓu

Ng©m khóc h. TruyÖn th¬

KÝ i. TiÓu thuyÕt ch­¬ng håi

C¸o j. HÞch

TruyÖn truyÒn k× k. Th¬ §­êng luËt

l. H¸t nãi




Bài tập củng cố
2. Điền các giai đoạn văn học Việt nam từ thể kỉ X đến hết thế kỉ XIX vào chỗ trống cho phù hợp với một số nội dung chủ yếu của các giai đoạn đó.
4. Giai đoạn văn học nửa sau thế kỉ XIX
1. Giai đoạn văn học từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIV
2. Giai đoạn văn học từ thế kỉ XV đến hết thế kỉ XVII
3. Giai đoạn văn học từ thế kỉ XVIII đến nửa đầu thế kỉ XIX
Xin chân thành cảm ơn!