Tuần 12. Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX

Trường THPT Võ Trường Toản
Chào mừng Quý Thầy Cô đến dự giờ
Khái quát văn học Việt Nam
thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX
Ngữ văn 10
Giáo viên: Huỳnh Thị Hồng Hạnh
Nội dung bài học
I. Các thành phần của văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX.
II. Các giai đoạn phát triển.
III. Những đặc điểm lớn về nội dung.
IV. Những đặc điểm lớn về nghệ thuật.
I- Các thành phần của văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX.
Văn học chữ Hán
Văn học chữ Nôm
- Các sáng tác bằng chữ Hán của người Việt.
-Xuất hiện sớm tồn tại trong suốt quá trình hình thành và phát triển của VHTĐ.
- Các sáng tác bằng chữ Nôm
- Ra đời khoảng cuối thế kỉ XIII.
- Bao gồm thơ và văn xuôi.
- Tiếp thu các thể loại từ văn học Trung Quốc: Chiếu, biểu, hịch, cáo,…
- Chủ yếu là thơ, ít tác phẩm văn xuôi.
- Phần lớn là thể loại văn học dân tộc : Khúc ngâm, truyện thơ, hát nói,...
II. Các giai đoạn phát triển.
Bốn giai đoạn :
- Giai đoạn 1: Từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIV.
- Giai đoạn 2: Từ thế kỉ XV đến hết thế kỉ XVII.
- Giai đoạn 3: Thế kỉ XVIII đến nửa đầu thế kỉ XIX.
- Giai đoạn 4: Nửa cuối thế kỷ XIX.
? mỗi giai đoạn cần chú ý :

- B?i c?nh xã hội
- Nội dung, nghệ thuật
- Sự kiện văn học, tác giả, tác phẩm
II. Các giai đoạn phát triển của văn học từ thế kỉ thứ X đến hết thế kỉ XIX.
GĐ 1
Bối cảnh xã hội
Nội dung-nghệ thuật
Tác giả-Tác phẩm
X-XIV
- Dân tộc giành được độc lập tự chủ.
- Xây dựng quốc gia thống nhất.
XH phong kiến phát triển.
Khôi phục nền văn hiến. Đặt nền móng cho văn học trung đại.
Tinh thần yêu nước, hào khí thời đại (Hào khí Đông A).
VH chữ Hán đóng vai trò chủ đạo.
VH chữ Nôm bắt đầu phát triển.
Lý Thường Kiệt -Sông núi nước Nam
Lý Công Uẩn-Chiếu dời đô
Trần Quốc Tuấn- Hịch tướng sĩ
Trần Quang Khải -Phò giá về kinh,…
Chiếu dời đô – Lý Công Uẩn
“…Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa. Chỉ căm tức rằng chưa xả thịt lột da, nuốt gan, uống máu quân thù, dẫu trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng cam lòng…”
(Hịch tướng sĩ – Trần Quốc Tuấn)
II. Các giai đoạn phát triển của văn học từ thế kỉ thứ X đến hết thế kỉ XIX.
XV-XVII
GĐ 2
Bối cảnh xã hội
Nội dung-nghệ thuật
Tác giả-Tác phẩm
Triều Lê thiết lập sau chiến thắng giặc Minh.
XHPK thịnh trị, khoảng cuối TK XVI có những biểu hiện khủng hoảng.
Yêu nước mang âm hưởng ca ngợi, phê phán XHPK.
VH chữ Hán phát triển nhiều thể loại (văn xuôi chính luận, văn tự sự)
VH chữ Nôm Việt hóa các thể loại tiếp thu từ VH Trung Quốc, sáng tạo những thể loại VH dân tộc
Xuất hiện các tác giả lớn:
Nguyễn Trãi (Đại cáo Bình Ngô, Quốc âm thi tập).
Nguyễn Bỉnh Khiêm (Bạch vân Quốc ngữ thi)
Nguyễn Dữ (Truyền kì mạn lục),…
Đại cáo Bình Ngô
Nguyễn Trãi (1380-1442)

“ …Thu ăn măng trúc, đông ăn giá,
Xuân tắm hồ, sen hạ tắm ao.
Rượu đến cội cây ta sẽ uống,
Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao.” (Nhàn - Nguyễn Bỉnh Khiêm)
II. Các giai đoạn phát triển của văn học từ thế kỉ thứ X đến hết thế kỉ XIX.
XVIII- đến nửa đầu XIX
Chế độ phong kiến di từ khủng hoảng đến suy thoái.
Phong trào đấu tranh của nhân dân nổ ra khắp nơi
 khởi nghĩa Tây Sơn.
Xuất hiện trào lưu nhân đạo chủ nghĩa
VH chữ Hán đạt được những thành tựu nghệ thuật lớn (Văn xuôi tự sự, kí, tùy bút,…)
VH chữ Nôm đạt tới đỉnh cao (Thơ Nôm Đường luật, khúc ngâm song thất lục bát, truyện thơ lục bát,..)
Nguyễn Du –Truyện Kiều
Thơ Nôm của Hồ Xuân Hương
Đăng Trần Côn- Chinh Phụ Ngâm
Lê Hữu Trác- Thương Kinh kí sự,…
GĐ 3
Bối cảnh xã hội
Nội dung-nghệ thuật
Tác giả-Tác phẩm
Truyện Kiều – Nguyễn Du
“Hồ Xuân Hương – Bà chúa thơ Nôm”
II. Các giai đoạn phát triển của văn học từ thế kỉ thứ X đến hết thế kỉ XIX.
GĐ 4
Bối cảnh xã hội
Nội dung-nghệ thuật
Tác giả-Tác phẩm
Nửa cuối XIX
Thực dân Pháp xâm lược.
Xã hội Việt Nam chuyển dần sang XH thực dân nửa PK
Ảnh hưởng văn hóa phương Tây.
VH yêu nước mang âm hưởng bi tráng.
-Thơ trữ tình – trào phúng đạt được những thành tựu xuất sắc.
- Văn học chữ quốc ngữ ra đời bên cạnh VH Hán, Nôm.
 VH đổi mới theo hướng hiện đại hóa.
Nguyễn Đình Chiểu- Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Luc Vân Tiên.
Thơ trữ tình, trào phúng của Nguyễn Khuyến, Tú Xương,…
Nguyễn Đình Chiểu
Nguyễn Khuyến
Trần Tế Xương
Hai nhà thơ trữ tình, trào phúng xuất sắc

Các thành phần văn học

Văn học chữ Hán




Văn học chữ Nôm
-Xuất hiện sớm
-Tiếp thu các thể loại của văn học Trung Quốc
-Ra đời khoảng cuối thế kỉ XIII
-Phần lớn là các thể loại văn học dân tộc
Các giai đoạn phát triển của văn học từ TK X đến hết TKXIX.
Trả lời trắc nghiệm
1. Văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX (văn học trung đại) gồm những thành phần văn học:
a. Văn học chữ Hán.
b. Văn học chữ Nôm.
c. Văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm.
d. Văn học chữ quốc ngữ.

2. “Hào khí Đông A” là nội dung cơ bản của văn học trung đại giai đoạn:
a. Giai đoạn 1 (TK X đến TK XIV).
b. Giai đoạn 2 (TK XV đến TK XVII).
c. Giai đoạn 3 (TK XVIII đến nửa đầu TK XIX)
d. Giai đoạn 4 (nửa cuối TK XIX)

3. Văn học Hán, Nôm đạt được những thành tựu nghệ thuật rực rỡ vào giai đoạn nào?
a. Giai đoạn 1 (TK X đến TK XIV).
b. Giai đoạn 2 (TK XV đến TK XVII).
c. Giai đoạn 3 (TK XVIII đến nửa đầu TK XIX)
d. Giai đoạn 4 (nửa cuối TK XIX)
4. Tác giả văn học yêu nước xuất sắc nhất giai đoạn 4 (nửa cuối TK XIX) là:
a. Nguyễn Khuyến
b. Nguễn Đình Chiểu.
c. Trần Tế Xương.
d. Trần Quốc Tuấn
Cám ơn quí Thầy Cô đến tham dự giờ thao giảng