Tuần 12. Hạnh phúc của một tang gia

HạNH PHúC CủA MộT TANG GIA
(Trích Số Đỏ của Vũ Trọng Phụng)



1.Tác giả: 1912-1939
+ Là nhà văn nghèo.ông có sức sáng tạo dồi dào, nhưng qua đời khi còn quá trẻ.

+ Ông được xem là nhà văn hiện thực xuất sắc ở cái nhìn sắc sảo và sức phê phán mạnh mẽ, ở tài năng trên nhiều thể loại, đặc biệt là tiểu thuyết và phóng sự.
2.Sự nghiệp sáng tác:gần chục năm cầm bút
-5 bài phóng sự dài: Cạm bẫy người(1933), Cơm thầy cơm cô (1936), Lục xì(1937), Kĩ nghệ lấy Tây v.v.
Ông được tấn phong là vua phóng sự đất Bắc
8 tiểu thuyết: Giông tố(1936), Số đỏ (1936), Vỡ đê (1936), Trúng số độc đắc (1938), v.v.Ông được mệnh danh là nhà tiểu thuyết bậc thầy
- 7 vở k?ch: Không một tiếng vang (1931),Tết cụ cố.
-Còn dăm chục truyện ngắn,dịch một số vở kịchvà tiểu luận dài, hàng trăm bài phê bình, tiểu luận, bài báo, xã luận
=> sức sáng tạo phi thường.
Tác phẩm: Số đỏ
- Kiệt tác củaVTP và của văn xuôi Việt Nam trước cách mạng
Tóm tắt:
Tác phẩm xoay quanh cuộc đời nhân vật Xuân( Xuân tóc đỏ):
Đứa trẻ mồ côi vô học ..nhặt ban.thổi loa quảng cáo các loại thuốc lậu.nhờ bà me tây dâm đãng hắn được hắn được vào làm tại tiệm may Âu hóa của vợ chồng Văn Minh , những người trong gia này tôn Xuân thành đốc tờ, nhà cải cách xã hội, giáo sư quần vợt, vinh quang tột đỉnh đến với Xuân khi hắn trở thành anh hùng cứu quốc.
=> Sự thăng tiến kì lạ của Xuân phơi bày bản chất bịp bợm, rởm đời, nhố nhăng, cái thật cái giả lẫn lộn, mọi giá trị bị đảo lộn trong xã hội Tây-Tàu nhố nhăng .
Đoạn trích:
Sau 3 ngày ngắc ngoải, cụ cố Tổ hơn 80 tuổi chết thật. Cụ cố Hồng, vợ chồng Văn Minh, ông phán-mọc-sừng, cậu tú Tân, cô Tuyết… cả bọn con cháu vô cùng sung sướng. Người chết được quan trên khám qua loa đã được khâm liệm, gần một ngày rồi mà chưa phát phục. Sau khi cụ bà đi thu xếp việc cưới chạy tang cho Tuyết không đi đến đâu, Văn Minh hứa là sẽ tìm cách cho Tuyết lấy chồng một cách danh giá thì cụ cố Hồng mới cho phát phục. Bầy con cháu tưng bừng vui vẻ đi đưa giấy cáo phó, gọi phường kèn, thuê xe đám ma. Bảy giờ sáng hôm sau thì cất đám. Có 2 tên cảnh sát Min Đơ, Min Toa được thuê giữ trật tự. Tuyết mặc bộ đồ NGÂY THƠ đi mời trầu. Đám ma theo cả lối Ta, Tàu, Tây. Có kiệu bát cèng, có lợn quay đi lọng, có đến ba trăm câu đối, vài ba trăm người đi đưa. Có lốc bốc xoảng, bu dích và vòng hoa. Khi đám ma đi được 4 phố khi vợ chồng Typn, bà Phó Đoan và mấy người nữa đang lào xào phê bình thái độ của Xuân thì bỗng có 6 chiếc xe, trên có sư chùa Bà Banh, xe nào cũng che 2 lọng xuất hiện. Hai vòng hoa đồ sộ, một của báo Gõ Mõ, một của Xuân len vào hàng đầu. Cậu tú Tân vội bấm máy. Cụ bà chạy lên, sung sướng vì ông Đốc Xuân đã không giận mà lại giúp đáp phúng viếng đến thế, và đám ma như kể đã là danh giá nhất tất cả. Bọn quan khách thì cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau,… Lúc hạ huyệt, cậu tú Tân bắt bẻ từng người một để chụp ảnh. Ông pháp mọc sừng, khóc to “Hứt! Hứt! Hứt!” bí mật dúi vào tay Xuân cái giấy bạc năm đồng gấp tư… Nó nắm tay cho khỏi có người nom thấy…



II. Đọc hiểu
Đoạn trích:
Hạnh phúc của một tang gia
Chương XV: tên đầy đủ của chương"Hạnh phúc của một tang gia- Văn Minh nữa cũng nói vào- Một đám ma gương mẫu."
=> Cái tên chứa đựng cái bất thường, mang mâu thuẫn trào phúng:
Tang gia lại hạnh phúc
Văn minh nữa cũng nói vào báo hiệu sự bất đồng giữa phái già và phái trẻ
Gương mẫu: cái chuẩn mực đáng hãnh diện và đáng cho các đám ma khác noi theo.
=> Toàn cảnh diễn ra trong chương truyện là một màn kịch hoành tráng, mang tính hài hước mỉa maivề một sự thật ngược đời, nụ cừơi châm biếm thâm thúy và sâu sắc thể hiện ngay ở tên chương truyện.
II.Đọc hiểu
1.Bè côc ®o¹n trÝch:
§o¹n 1: C¸i chÕt cña cô cè tæ
§o¹n 2:NiÒm h¹nh phóc cña ®¸m con ch¸u.
§o¹n 3:C¶nh cÊt ®¸m.
§o¹n 4:C¶nh ®­a ®¸m
§o¹n 5: C¶nh h¹ huyÖt
2.Tìm hiểu văn bản
2.1Cái chết của cụ cố tổ- tình huống nghệ thuật độc đáo
Ba hôm sau cụ già chết thật.
=> Lời tự sự khách quan hàm chứa sự mỉa mai. Cái chết đáp ứng sự mong đợi bấy lâu của đám con cháu. Nghịch lí đau xót này tạo nên tình huống có ý nghĩa điển hình, sự đồi bại của con người thông qua cái chết của ngươì thân của đồng loại là thước đo chính xác và chân thực phẩm giá con ngừơi. Cái chết của cụ tổ sẽ lật tẩybản chất thực sự của các thành viên trong gia đình- ngòi bút sắc sảo của Vũ Trọng Phụng
Cả nhà ấy đã nhao lên mỗi người một cách- các vai diễn về lòng hiếu thảo
để thực thi cái lý thuyết" nhiều thầy thối ma"
Đốc tờ Xuân chốn biệt
Đốc tờ Trực Ngôn. thấy bạn đồng nghiệp không chữa cho đó là bệnh nặng không giám nhận.
Lang băm Tây, lang băm đông.
Lang Tì, lang Phế vì quá giận ...từ chối như một danh y biết tự trọng
Người ta còn bàn đến thuốc đền bia.công hiệu đến nỗi họ mất mạng
=> vì tất cả những trắc trở đó mà ông già chết
Giọng văn chứa đựng mâu thuẫn trào phúng, giọng giễu nhại vào lời miêu tả nhận xét , lối nói ngược thâm thúy, sự tận tụy một cách kì dị của lũ con cháu trở thành trò cười. cái chết của cụ cố tổ trở thành tình huống độc đáo và hấp dẫn của màn hài kịch
( nhao: cả nhà ồn ào, rối rít lên)
2.NiÒm h¹nh phóc cña tang gia
a.Niềm hạnh phúc chung:
Cái chết của cụ cố tổ làm nhiều người sung sướng
+Con cháu thỏa mãn những tính toán ích kỉ: Được chia gia tài
+ Được dịp bày tỏ chí tình , chí hiếu bằng một đám ma mẫu mực vì thế mà danh giá của gia đình tăng thêm
2.2.3 NiÒm h¹nh phóc riªng
Ông Phán:
- ông Phán mọc sừng sung sứơng vì không ngờ cái đôi sừng hươu vô hình trên đầu ông ta mà lại to đến thế. Được bố vợ hứa sẽ cho thêm vài nghìn đồng
-Nghĩ đến cuộc doanh thương với Xuân
-Gặp Xuân để trả nốt năm đồng
=>Niềm vui mang tâm lí của một con buôn , từ ngạc nhiên, hào hứng, rồi phấn kích
Cụ cố Hồng: sung sướng đến ngây ngất
Mơ màng . đã già đến thế
. ai cũng khen ngợi một đám ma to
Sung sướng quá hút liền một chặp 60 điếu thuốc phiện gắt 1872 câu " Biết rồi, khổ lắm nói mãi"
=> nhờ cái chết mà danh giá tăng lên, hiếu danh mù quáng đến mức kì quặc
Văn Minh:
Cái chúc thư đi vào thời thực hành
Không biết xử lí với Xuân như thế nào. mặt đăm đăm chiêu chiêu. lại hợp với tang chủ
Tâm trạng rộn ràng tới mức bấn lên với bao nhiêu loại ngôn ngữ.
. B� Van Minh sung su?ng vỡ cỏi m?t v? nh?ng b? d? xụ gai tõn th?i, cỏi mu m?n tr?ng vi?n den. s? dem d?n cho nh?ng ai cú tang "du?c hu?ng chỳt h?nh phỳc ? d?i"
. Bà Văn Minh sung sướng vì cái mốt về những bộ đồ xô gai tân thời, cái mũ mấn trắng viền đen… sẽ đem đến cho những ai có tang “được hưởng chút hạnh phúc ở đời”

Tuyết thì diện bộ đồ NGÂY THƠ để cho thiên hạ biết rằng “mình chưa đánh mất cả chữ trinh”, v.v …
=> mong chê ®Ó c¶i chÝnh víi thiªn h¹
Phái trẻ bắt đầu la ó...đổ lỗi cho Văn Minh không khéo can thiệp.
=>con cháu không mảy may đoái thương, hạnh phúc tột bậc om sòm, thứ hạnh phúc quái gở, mỗi ngừơi mỗi vẻ, ngất ngây với niềm vui riêng, mỗi người mỗi vẻ, khi kín đáo, khi lộ liễu toát lên trên từng gương mặt khôi hài tạo nên bức tranh biếm họa độc đáo
Bằng lối nói ngược hài hước, thâm thúy , VTP đã phê phán thói đạo đức giả của lũ con cháu đại bất hiếu.
2.Niềm hạnh phúc của các thành viên ngoài gia đình:
Xuân danh dự lại càng to thêm
Hai cảnh sát thất nghiệp đã sung sướng đến cực điểm.trông nom hết lòng


Bạn thân của cụ cố Hồng đến đưa đám ma với cái ngực “đầy những huy chương…”, với bộ râu “hoặc dài hoặc ngắn, hoặc đen, hoặc hung hung, hoặc lún phún hay rầm rậm, loăn quăn”…Ngùc ®Çy nh÷ng huy ch­¬ng…®øng s¸t ngay linh c÷u…c¶m ®éng khi thÊy lµn da tr¾ng…h¬n khi nghe tiÕng khÌn ai o¸n, n·o nïng
NghÖ thuËt phong đ¹i
c. Cảnh hạ huyệt
Sư cụ Tăng Phú thì sung sướng vênh váo, ngồi trên một chiếc xe vì đã “đánh đổ được Hội Phật giáo, và như thế là cuộc đắc thắng đầu tiên của báo Gõ Mõ vậy”
Sử dụng tương phản làm nổi bật cái hài, cái rởm, cái đồi bại, thối nát vô luân .

Còn Xuân tóc Đỏ đến đưa đám với sự cố ý đến chậm, bằng 2 vòng hoa đồ sộ, 6 chiếc xe có cắm lọng,…
hắn đã làm cho Tuyết “liếc mắt đưa tình cho nó để tỏ ý cám ơn”,
làm cho cụ bà sung sướng thốt lên: “Ông Đốc Xuân đã không giận mà lại giúp đáp phúng viếng đến thế, và đám ma như kể đã là danh giá nhất tất cả”.
Và Xuân sao không sung sướng, chỉ một câu nói: “Thưa ngài, ngài là một người chồng mọc sừng!” mà được ông phán-mọc-sừng trả công đến một tờ giấy bạc 5 đồng gấp tư “dúi vào tay”…






Những giai thanh gái lịch được dịp “chim nhau, cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, ghen tuông nhau, hẹn hò nhau…”.
Niềm hạnh phúc bất thường, kì dị qua ngòi bút Vũ Trong Phụng có sức lan rộng, nó được duy trì bền bỉ theo diễn biến đám tang. Cái chết kia quả thật đã đem đến niềm hạnh phúc vô bờ bến và không xót một ai.