Tuần 12. Hạnh phúc của một tang gia

Kính chào quý thầy cô và các em học sinh thân mến
hạnh phúc
của một tang gia
Trích >
Trường THPT Nguyeãn Vieát Xuaân
Vuõ Troïng Phuïng (1912-1939)
A. Gi?i thi?u chung
1. Taực giaỷ: Vũ Trọng Phụng (1912 - 1939).
- Quê ở Hưng Yên nhưng sinh ra và mất tại Hà Nội
- Xuất thân trong một gia đình nghèo
- Cuoäc ñôøi ngaén nguûi, ngheøo tuùng, beänh taät
- Gần mười năm cầm bút ông đã để lại cho đời một khối lượng tác phẩm khá đồ sộ
- OÂng vöøa vieát tieåu thuyeát, phoùng söï vaø laøm baùo nhöng thaønh coâng nhaát laø tieåu thuyeát.
 Laø moät trong nhöõng nhaø vaên hieän thöïc xuaát saéc giai ñoaïn 1030-1940. Ñöôïc meänh danh: OÂng vua phoùng söï Baéc Kì.
2. Taực phaồm: Soỏ ủoỷ (1936)
1. Vị trí :
- Thành tựu xuất sắc của văn xuôi Việt Nam hiện đại.
- Một tác phẩm "Vô tiền khoáng hậu" (NXB Văn học)
- Tác phẩm "ghê gớm làm vinh dự cho mọi nền văn xuôi"
(Nguyễn Khải)
Bìa tác phẩm Số đỏ tại Mĩ
b. Tóm tắt truyện:
Nhân vật chính- Xuân tóc đỏ.
Xuân tóc đỏ
Vô học
Ma-cà-bông
Tinh quái
Hạ lưu vỉa hè
Phó Đoan
Giáo sư Tenis
Ông Văn minh
& Âu hoaự
Nhà cải cách XH
Cố Hồng
Cố Tổ
Doctor
Thi sÜ
Cố vấn báo Gõ mõ
Anh hùng cứu quốc
c. Giá trị :
- Lên án gay gắt xã hội tư sản thành thị đang đua đòi lối sống văn minh rụỷm, lố lăng, đồi bại đương thời ủaừ chaứ ủaùp leõn ủaùo ủửực truye�n thoỏng.
- Nghệ thuật viết già dặn, bút pháp trào phúng châm biếm sắc sảo.
3. ẹoaùn trớch:
a. Vị trí : Chương XV
Màn hài kịch đặc sắc nhất
b. Toựm taột
c. Nhan đề : Hạnh phúc của một tang gia
Hạnh phúc > < Tang gia
(Vui, sướng...) (đau, buồn...)
? Sự nghịch lí đảo điên trong đạo lí làm người.
?Mâu thuẫn trào phúng
?Tình huống trào phúng
B. Đọc - Tìm hiểu
1. Hạnh phúc của một gia đình đại bất hiếu
- Câu mở đầu : "Ba hôm sau, ông cụ già chết thật".
? Điều mong ước đã thành sự thật
" Caựi cheỏt kia ủaừ làm cho nhiều người sung sướng lắm"
 Taát caû caùc thaønh vieân trong gia ñình caûm thaáy haïnh phuùc vì ñaây laø dòp ñaëc bieät ñeå ñaùm con chaùu baøy toû yù ñoà rieâng cuûa mình.
=> Moät loaït chaân dung bieám hoaï
I. Ñoïc.
II. Tìm hieåu
* Cuù cố Hồng - Con trai trưởng :
"Nhắm nghiền mắt lại để mơ màng đến cái lúc cụ mặc đồ xô gai, lụ khụ chống gậy, vừa ho khạc, vừa khóc mếu, để cho thiên hạ phải chỉ trỏ :
- U�i kìa, con giai nhớn đã già đến thế kia kìa !

Cụ chắc cả mười phần rằng ai cũng phải ngợi khen một đám ma như thế, một cái gậy như thế"
...
- Ngất ngây, hãnh diện vì sắp được khen là "già"
 H¸o danh
? Bất hiếu.
* Văn Minh - Cháu đích tôn :

+ Chồng :
- Vui mừng vì chúc thư kia sẽ đi vào thời kì thực hành
- Phaân vaân, mÆt ®¨m ®¨m chiªu chiªu...  hôïp moát gia ñình coù ñaùm.
 Hôùn hôû  troâng mong caùi cheát aáy töø laâu ñeå chia gia taøi
=> H¸m cña vµ ®Çy m­u m«.
+ Vợ :
- Sốt cả Ruột ., noõn nao haùnh phuực vỡ ủửụùc tung ra moỏt qua�n aựo mụựi.
- Sung sướng vì được mặc bộ đồ xô gai tân thời để "lăng xê" mốt của tiệm Âu hoá.
=> H¸m lêi
* Tuyết - Cháu gái :
- Đau khổ một cách chính đáng.
-"veỷ buo�n laừng maùn raỏt ủuựng moỏt."
 vì baïn giai khoâng tôùi
- Mặc bộ y phục ngây thơ để đính chính dư luận rằng mình chưa hư hỏng.
=> Laø moät coâ gaùi môùi lôùn, laõng maïn, hö hoûng, laúng lô traéc neát, aên maëc loá laêng
* Ph¸n mäc sõng - Ch¸u rÓ :
Chân dung một gã đàn ông đê tiện, đều giả.
- BÞ c¾m sõng  hµi lßng  thuª ng­êi tè c¸o  nhËn thÊy “gi¸ trÞ ®«i sõng v« h×nh to ®Õn thÕ”.
- Hỡnh aỷnh oõng Phaựn: khaờn traộng to tửụựng, aựo thuùng loeứ xoeứ, oaởt ngửụứi ủi khoực maừi "hứt...hứt...hứt..."
? Hỡnh aỷnh khoõi haứi, khoõng phaỷi oõng ủang ủau khoồ maứ raỏt tổnh taựo ủeồ "giửừ chửừ tớn laứm ủa�u"
* Tú Tân - Cháu trai
" Sửụựng điên người lên..." vỡ ủửụùc troồ taứi chuùp aỷnh
- Đưa đám: bấm lách tách, chạy lên chạy xuống
- Hạ quan tài: + cậu như đạo diễn chỉ huy mọi người đóng kịch đúng mốt.
+ Bận rộn, lăng xăng, vui vẻ, phấn chấn tột độ
? Vô tâm, sĩ diện.
* Một bầy con cháu nóng ruột đem chôn cho chóng cái xác chết của ông cụ đáng chết để thoả mãn khát vọng riêng tư, không ai đau đớn buồn rầu mà tất cả đều vui mừng phấn khởi.
* Xã hội tư sản thành thị chỉ là một cái vỏ bọc hào nhoáng bên ngoài, còn bên trong nó những mối quan hệ đạo đức thiêng liêng đã bị chà đạp bởi đồng tiền.
* Xuân tóc đỏ :
- Lựa chọn thời điểm xuất hiện đúng lúc
? Tinh quái
- Danh dự to hơn
- Có thêm 5 đồng bạc
* Ông TYPN, cảnh sát Minđơ, Mintoa, đám bạn của Cố Hồng, bà Phó Đoan, Cô Hoàng Hôn... cả những người đi xem đều cảm thấy sung sướng.
* Tóm lại :
- Các chân dung trào phúng đặc sắc :
+ Riêng biệt ở hành động, tính cách
+ Khái quát ở bản chất : sự băng hoại về đạo đức
* Bề ngoài :
+ To tát
4. Đám ma cụ cố Tổ :
* Bên trong :
đông người, nhiều
vòng hoa và câu đối
+ Long trọng
+ Danh giá
+ Gương mẫu
Theo cả lối Ta, Tàu, Tây, có kiệu bát cống, lợn quay đi lọng,.. lốc bốc xoảng và kèn bú dích...
c� mỈt �đ "nh�ng �ng tai to mỈt lín...giai thanh g�i l�ch"...
Có "đặc sản" Âu hoá
? Huyên náo như một đám rước, đám hội
? Lố bịch, "trưởng giả học làm sang"
? Nhảm nhí
? Trò hề
"Bọn con cháu vô tâm ai cũng sung sướng thoả thích. Người ta tưng bừng vui vẻ đi đưa giấy cáo phó, gọi phường kèn, thuê xe đám ma... Tối hôm ấy, khách khứa đến hỏi thăm, phúng viếng, chia buồn tấp nập..."
* Điệp khúc "đám cứ đi..." :
+ Đám ma đông đúc.
+ Gợi liên tưởng về một dòng người đi trảy hội
+ Gợi ý nghĩa biểu tượng sâu xa : Tố cáo sự giả dối, bịp bợm, hỡm hĩnh của giai cấp tư sản mà sự giả dối bịp bợm ấy sẽ vẫn còn nếu như cái XHTS kia vẫn còn tồn tại.
5. Đánh giá :
* Nghệ thuật :
Vũ Trọng Phụng thành công trong nghệ thuật trào phúng
- Xây dựng các chân dung biếm hoạ
- Sử dụng yếu tố cường điệu, phóng đại
- Khai thác những chi tiết đối lập giữa hiện thực và bản chất qua cách dùng ngôn từ phản ngữ ...
* Nội dung :
Cùng với chương XV, tác phẩm Số đỏ là :
- Màn đại hài kịch phơi bày hiện thực xã hội tư sản thành thị ở đầu thế kỷ XX
- Qua đó nhà văn bộc lộ mối căm hờn đối với xã hội. Ông muốn tung hê cái xã hội đó vì xã hội đó được xây dựng trên sự vô lý, giả dối, nhố nhăng trong từng tế báo của xã hội là gia đình.
IV. kết luận :
Với tiểu thuyết Số đỏ, Vũ Trọng Phụng xứng đáng là một nhà văn hiện thực trào phúng xuất sắc của văn học Việt Nam đầu thế kỷ XX
Người soạn: Traàn Thò Minh
Trường THPT Nguyeãn Vieát Xuaân