Tuần 12. Hạnh phúc của một tang gia

HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA

(Trích: Số đỏ)

- Vũ Trọng Phụng -
I. TIỂU DẪN
1.Tác giả

Vũ Trọng Phụng(1912 – 1939) tại Hà Nội.

- Quê: làng Hảo, Mỹ Hào, Hưng Yên

- Xuất thân trong một gia đình nghèo

- Cuộc đời ngắn ngủi, nghèo túng, bệnh tật

- Có truyện đăng báo từ 1930, để lại một sự nghiệp văn học đồ sộ.
** Sự nghiệp sáng tác đồ sộ
Phóng sự: Cạm bẫy người, Kỹ nghệ lấy Tây, Cơm thầy cơm cô

Tiểu thuyết: Giông tố, Số đỏ, Vỡ đê…

Truyện ngắn…

- Kịch: Không một tiếng vang

Toát lên niềm căm phẫn mãnh liệt cái xã hội đen tối, thối nát đương thời thông qua một phong cách nghệ thuật độc đáo.






Nhà tưởng niệm và ngôi mộ của
nhà văn Vũ Trọng Phụng
Một số tiểu thuyết của
Vũ Trọng Phụng
2. Tác phẩm "Số đỏ":
_ Ti?u thuy?t "S? d?" du?c dang ? H� N?i b�o t? s? 40 ng�y 7.10.1936, in th�nh s�ch nam 1938.
Do?n trích du?c trích t? chuong XV, nhan d? d?y d?: H?nh ph�c c?a m?t tang gia, Van Minh n?a cung nĩi th�m v�o, m?t d�m ma guong m?u.
Xuất xứ: Đăng ở Hà Nội báo, từ số 40 ngày 7/10/1936, in thành sách năm 1938.

Tóm tắt nội dung: SGK

- Thể loại: Tiểu thuyết trào phúng
2. Tác phẩm “Số đỏ
Ảnh bìa của tiểu thuyết “Số đỏ”
Vị trí: Thuộc chương XV của tiểu thuyết “Số đỏ”

- Nhan đề: Hạnh phúc của một tang gia – Văn Minh nữa cũng nói vào – Một đám ma gương mẫu
3. Đoạn trích
Cảnh “hạnh phúc của một tang gia”
Đọc – giải thích từ khó

2. Bố cục:
2 phần

Đoạn 1: Từ đầu… cho Tuyết vậy: Niềm vui sướng hạnh phúc của các thành viên trong gia đình và mọi người khi cụ cố Tổ qua đời.

Đoạn 2: Còn lại: Cảnh đám ma gương mẫu.
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
3. Phân tích
Mâu thuẫn và tình huống trào phúng

- Mâu thuẫn trào phúng: Bản chất của xã hội tư sản thành thị >< hình thức bên ngoài và biểu hiện của nó, thông qua 1 sự việc: cái chết và đám tang cụ cố Tổ.

- Tình huống trào phúng thể hiện ở nhan đề.
Tang gia >< Hạnh phúc
buồn đau, bối rối vui sướng, thỏa mãn

Niềm hạnh phúc của một gia đình vô phúc, niềm vui sướng của lũ con cháu đại bất hiếu.
Nhan đề giật gân, hấp dẫn, phản ánh đúng một sự thật mỉa mai, hài hước đến tàn nhẫn.

b. Niềm vui, niềm hạnh phúc của những người
trong và ngoài tang quyến
** Niềm vui chung của đại gia đình:

Cụ cố Tổ chết, cái chúc thư sẽ đi vào thời kì thực hành chứ không còn là lý thuyết viển vông nữa  Tất cả các thành viên sẽ được chia gia tài, được lợi.

=> Một đại gia đình bất hiếu.
** Niềm vui riêng của mỗi người
Cụ cố Hồng (con trưởng)
Biểu hiện bên ngoài

Nhắm mắt kêu khổ,gắt
tới 1872 câu: ”Biết rồi,
khổ lắm nói mãi!”



Bản chất bên trong

Sung sướng “mơ màng
đến lúc..mặc đồ xô gai,
lụ khụ, khóc mếu…con
giai lớn đã già thế kia
kìa!’
=> Kẻ bất hiếu, háo danh,
ngu dốt
Ông Văn Minh (cháu nội)
Biểu hiện bên ngoài

“ Phân vân,
vò đầu rứt tóc,
lúc nào mặt cũng
đăm đăm chiêu chiêu”

Bản chất bên trong

Vui sướng vì “cái
chúc thư sẽ vào thời
kì thực hành…”
“Băn khoăn “lo mời luật
sư…phiền… không
biết xử trí với Xuân Tóc
Đỏ ra sao...”
Bà Văn Minh (cháu dâu)
Biểu hiện bên ngoài

“Sốt cả ruột” vì chưa phát
phục, chưa được mặc
những đồ xô gai tân thời…

Bản chất bên trong

Vui sướng được dịp lăng
xê những mốt tang phục
táo bạo…cơ hội để kiếm
tiền.
Vợ chồng Văn Minh là những kẻ
bất hiếu, hám của, hám lợi.
Ông Phán mọc sừng
(cháu rể)
Biểu hiện bên ngoài



Bị cắm sừng, đau
khổ, nhục nhã vô
cùng.

Bản chất bên trong

Sung sướng,hả hê vì
Được chia thêm 1 số tiền.
Không ngờ rằng giá trị đôi
sừng hươu…lớn thế.
trù tính ngay 1 cuộc
doanh thương với Xuân.
=> Vô liêm sỉ, hám lợi.
Cô Tuyết (cháu gái)
Biểu hiện bên ngoài

Đau khổ…muốn tự tử được.
Trên mặt …có một vẻ
buồn lãng mạn.


Bản chất bên trong

Buồn, đau khổ vì không
thấy bạn giai.
Sung sướng được dịp
khoe bộ y phục hở hang
Khoe việc chưa đánh mất
cả chữ trinh.
=> Hư hỏng, lẳng lơ
Cậu Tú Tân (cháu trai)
Biểu hiện bên ngoài



Sốt ruột, điên người lên…
Bản chất bên trong

Sướng điên người lên vì
được dịp thể hiện tài
năng chụp ảnh.
=> Vô tâm, bất hiếu
TÓM LẠI:
Những người trong gia đình cụ tổ.
Khaùi quaùt ôû baûn chaát : ñeåu giaû, haùo danh, vì lôïi maø queân ñi tình ruoät thòt ñaïo ñöùc bò suy thoaùi nghieâm troïng.
Nét riêng:

Trong cách
thể hiện

Điểm chung :
Tất cả đều tỏ ra vui sướng ,
hạnh phúc đến cực điểm bởi
đây là cơ hội để mỗi người
thỏa mãn ý nguyện của mình.
** Niềm vui, niềm hạnh phúc của những người ngoài tang gia.
Cảnh sát Min Đơ, Min Toa: đang thất nghiệp, được thuê giữ trật tự cho đám ma “ sung sướng cực điểm”.

Các ông bạn cụ cố Hồng: sung sướng vì được dịp khoe các loại huân chương, các loại râu ria, “cảm động” trước sự hở hang của Tuyết.
Xuân Tóc Đỏ
Vui sướng vì uy tín,
danh giá được cao thêm.
Vì hắn khiến cụ cố Tổ chết
nhanh hơn,vì hắn xuất
hiện làm đám ma danh giá
hơn.
Hàng phố sung sướng được dịp xem một đám ma to tát chưa từng có” đưa đến đâu làm huyên náo đến đấy”

=> Một lũ người vô lương tâm, mất hết nhân tính và đồi bại.

Tác giả đã khai thác những yếu tố mâu thuẫn để tiếng cười bật ra đầy mỉa mai, châm biếm.
c. Cảnh đám ma gương mẫu
** Cảnh đưa tang
- Đám ma được bố trí theo lối Ta, Tàu,Tây: có kiệu bát cống, lợn quay đi lọng,lốc bốc xoảng, kèn bú dích, vòng hoa, câu đối…-> hổ lốn.

- Đám ma có âm thanh: đi đến đâu làm huyên náo đến đấy ;kèn Ta, kèn Tây, kèn Tàu lần lượt thay nhau mà rộn lên. -> ồn ào, náo nhiệt.

=> Đám ma mà như đám rước, đám hội ->khoe sang, khoe giàu một cách lố bịch.
** Người đi đưa tang
Bề ngoài
Ai cũng nghiêm chỉnh, vẻ mặt buồn rầu.
Những người trong tang gia thì khóc lóc.
Bên trong
Thì thầm chuyện trò về vợ con, nhà cửa…
Giai thanh gái lịch thì chim nhau, cười tình, bình phẩm, chê bai…
=> Tác giả sử dụng nghệ thuật điện ảnh: quay cận cảnh, quay từ xa, ghi âm để lật tẩy bản chất của bọn người bất lương, vô đạo đức.
** Cảnh hạ huyệt

+ Cậu Tú Tân: luộm thuộm trong chiếc áo thụng trắng -> như thằng hề; Bắt bẻ từng người một, hoặc chống gậy, hoặc gục đầu…
=> biến nghĩa địa thành sân khấu hài kịch.

+ Xuân Tóc Đỏ: cầm mũ đứng nghiêm trang
-> giả vờ.

+ Cụ cố Hồng: ho khạc mếu máo và ngất đi
-> đóng kịch.

+ Ông Phán mọc sừng: cứ oặt người đi, khóc to :”hứt!...hứt…!hứt!” -> tiếng khóc kì quái.

Diễn viên đại tài nhất,đóng kịch để được khen là ông con rể quý hóa, đặc biệt để che đậy việc làm ăn với Xuân Tóc Đỏ.

Đám tang diễn ra như một tấn đại hài kịch của sự lố lăng, đồi bại. Đó là một đám ma gương mẫu cho sự giả dối, hợm hĩnh, háo danh của một gia đình giàu sang mà bất hiếu, bất nghĩa.
III.TỔNG KẾT
1. Nội dung
Qua đoạn trích Vũ Trọng Phụng đã phê phán mạnh mẽ bản chất giả dối và sự lố lăng, đồi bại của xã hội thượng lưu ở thành thị những năm trước CM.
2. Nghệ thuật
- Nghệ thuật trào phúng bậc thầy,từ một tình huống cơ bản đã triển khai mâu thuẫn theo nhiều tình huống khác nhau.
Chọn những chi tiết đối lập gay gắt nhưng cùng tồn tại trong một sự vật, một con người.
- Thủ pháp nghệ thuật cường điệu, nói ngược, nói mỉa…sử dụng linh hoạt.


Chùm ảnh về Hà Nội những năm trước Cách mạng Tháng Tám
IV. LUYỆN TẬP
1. Tìm đọc toàn bộ tác phẩm “Số đỏ” của Vũ Trọng Phụng.

2. Hãy chỉ ra những mâu thuẫn và những chân dung trào phúng ở đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia”.
CHÚC CÁC EM
HỌC TỐT !