Tuần 12. Hạnh phúc của một tang gia

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô về dự giờ, thăm lớp!
* Ng? van *
* * lớp 11 * *
Giáo viên: Nguyễn Đình Tuân
Trường
THPT
Hàn
Thuyên
Thành
phố
Bắc
Ninh

Ki�nh chĩc s�c khoỴ c�c th�y c� gi�o
Tiết 43- 44 Đọc văn
Hạnh phúc của một tang gia.
Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
a. Tiểu sử

I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
a. Tiểu sử
- Sinh ra, lớn lên và mất tại Hà Nội.
- Quê gốc: làng Hảo ( Bần Yên Nhân ), huyện Mỹ Hào- Hưng Yên.
- Gia đình: nghèo gia truyền
- Cuộc đời:
+ học hết bậc Tiểu học -> nghỉ đi làm kiếm sống.
+ Viết văn, làm báo chuyên nghiệp.
+ Mắc bệnh lao phổi -> không có điều kiện chạy chữa.

1912-1939
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
a. Tiểu sử
Chân dung
Ảnh lúc sinh thời
Ông Nghiêm Xuân Sơn
(con rể nhà văn)
Mộ nhà văn Vũ Trọng Phụng
Ông Nghiêm Xuân Sơn
(con rể nhà văn)
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

I. Tìm hiểu chung
Tác giả
a. Tiểu sử
b. Sự nghiệp
- Viết sớm và có tác phẩm đăng báo từ 1930.
- Tác phẩm chính:
Thành công ở 2 thể loại: Phóng sự và Tiểu thuyết
=> Mệnh danh là ông vua phóng sự đất Bắc.
=> Vũ TrọngPhụng là cây bút có sức sáng tạo dồi dào, có những đóng góp đáng kể vào sự phát triển của văn xuôi VN hiện đại.
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
2. Tác phẩm Số đỏ
a. Tóm tắt
Con rể cụ cố Hồng
Doctor
Anh hùng cứu quốc
Cố vấn báo Gõ Mõ
Nhà cải cách xã hội
Sinh viên trường thuốc
Tinh quái
Cơ hội
Cụ cố Tổ
Xuân Tóc Đỏ
Cậu Tú Tân
Cụ cố Hồng
Bà phó Đoan
Cô Tuyết
Văn Minh
- Đăng báo lần đầu trên báo Hà Nội 1936, in thành sách năm 1938.
- Tóm tắt tác phẩm
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
2. Tác phẩm Số đỏ
b. Giá trị tác phẩm
a. Tóm tắt
- Giá trị:
+ Nội dung: Đả kích sâu cay và lên án gay gắt xã hội tư sản thành thị đang chạy theo lối sống nhố nhăng đồi bại.
+ Nghệ thuật: nghệ thuật trào phúng đặc sắc.
Số đỏ là một trong những thành tựu xuất sắc nhất của nền văn xuôi hiện đại Việt Nam, cuốn sách ghê gớm có thể làm vinh danh cho mọi nền văn học.
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
3. Đoạn trích
a. Vị trí và nhan đề
b. Chủ đề
2. Tác phẩm Số đỏ
- Vị trí và nhan đề: Chương XV của tác phẩm Số đỏ: Hạnh phúc của một tang gia- Văn Minh nữa cũng nói vào- Một đám ma gương mẫu.
- Chủ đề: Vạch trần, phê phán xã hội đương thời thông qua việc miêu tả đám tang nhà cụ cố Hồng.
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
1. Mâu thuẫn trào phúng
Hạnh phúc của một tang gia
Trạng thái tâm lí thể hiện sự hoan hỉ, vui mừng, sung sướng của con người khi đạt được điều mà mình mong ước.
Nỗi đau thương, mất mát của con người trong gia đình khi mất đi người thân ruột thịt.
- Mâu thuẫn trào phúng: Tang gia mà lại hạnh phúc, vui vẻ,sung sướng => hài hước, châm biếm mỉa mai.
- Ý nghĩa: Phản ánh một sự thật bi hài của một gia đình đại bất hiếu, bất nghĩa.

Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
1. Mâu thuẫn trào phúng
2. Niềm vui, hạnh phúc của các thành viên trong tang quyến
a. Niềm vui chung
Tất cả mọi người đều vui sướng đến phát điên, hoan hỉ, mãn nguyện trong một niềm vui chung, vì: cái chúc thư của cụ Tổ đã đi vào thời kì thực hành
Họ tưng bừng đi đưa giấy cáo phó, gọi phường kèn, thuê xe đám ma,… đi tìm lăng băm đông, lang băm tây, lang Tì, lang Phế…Đặc biệt là đốc tờ Xuân
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
1. Mâu thuẫn trào phúng
2. Niềm vui, hạnh phúc của các thành viên trong tang quyến
a. Niềm vui chung
b. Niềm vui riêng
- Mới 50 tuổi, nhưng mơ ước được gọi là cụ cố.
- Cha mất là dịp may nên cứ nhắm nghiền mắt mơ màng.
- Diễn trò ho khạc, lụ khụ chống gậy, mếu máo giữa chỗ đông người, nghĩ đến lời khen của thiên hạ về tuổi tác, về đám ma to, về cái gậy đẹp.
Kẻ đạo đức giả, ngu dốt, háo danh, khoe mẽ, nhố nhăng, lố bịch, vô trách nhiệm, đại bất hiếu.
Cụ cố Hồng – con giai nhớn
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
1. Mâu thuẫn trào phúng
2. Niềm vui, hạnh phúc của các thành viên trong tang quyến
a. Niềm vui chung
b. Niềm vui riêng
Văn Minh chồng- cháu đích tôn
- Mừng vì chúc thư sắp đi vào thời kì thực hành.
- Dáng vẻ: đăm đăm, chiêu chiêu, phân vân, vò đầu rứt tóc, nhưng là để:
+ làm thế nào chúc thư sớm đi vào thực hành.
+ xử trí với Xuân ra sao khi hắn có “ hai cái tội nhỏ”, nhưng lại có “ một cái ơn to”
Một kẻ hám tiền, thực dụng hết mức.
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
1. Mâu thuẫn trào phúng
2. Niềm vui, hạnh phúc của các thành viên trong tang quyến
a. Niềm vui chung
b. Niềm vui riêng
Văn Minh vợ- cháu dâu
- Được mặc bộ đồ xô gai tân thời.
- Được dịp lăng xê những mốt y phục táo bạo nhất.
Hài hước: Lấy đám tang của người thân ruột thịt làm sân khấu thời trang, làm cơ hội kinh doanh => hám lợi, vô văn hóa.
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
1. Mâu thuẫn trào phúng
2. Niềm vui, hạnh phúc của các thành viên trong tang quyến
a. Niềm vui chung
b. Niềm vui riêng
Cô Tuyết - cháu gái
- Được dịp mặc bộ Ngây thơ, hở hang nhằm chứng minh mình chưa hư hỏng.
- Được diễn bộ mặt buồn lãng mạn, đau khổ chính đáng.
Là cô gái hư hỏng, chỉ thích ăn chơi, làm đẹp, thích ve vãn đàn ông, lẳng lơ đĩ thõa => xuống cấp về mặt đạo đức, lối sống.
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

1. Mâu thuẫn trào phúng
2. Niềm vui, hạnh phúc của các thành viên trong tang quyến
a. Niềm vui chung
b. Niềm vui riêng
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
Cậu tú Tân- cháu giai
- Khi chưa phát tang: cứ sốt cả ruột, bực mình vì chưa được dùng đến mấy cái máy ảnh chuẩn bị từ lâu.
- Khi phát phục và đưa tang: sướng đến điên người vì được dịp trổ tài chụp ảnh với đồng nghiệp và tài đạo diễn đám ma.
Kẻ băng hoại, tha hóa về đạo đức, chỉ lo cho thú vui, sở thích cá nhân.
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

1. Mâu thuẫn trào phúng
2. Niềm vui, hạnh phúc của các thành viên trong tang quyến
a. Niềm vui chung
b. Niềm vui riêng
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
Ông Phán mọc sừng- cháu rể
- Vui vì sắp được chia thêm tiền.
- Hạnh phúc vì đôi sừng hươu vô hình trên đầu đã giúp hắn có thêm vài nghìn bạc.
- Mượn đám tang để tính toán công việc doanh thương với Xuân tóc đỏ.
Con người tồi tệ, trơ trẽn, đốn mạt, bất kể danh dự, ham tiền, vô liêm sỉ.
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

1. Mâu thuẫn trào phúng
2. Niềm vui, hạnh phúc của các thành viên trong tang quyến
a. Niềm vui chung
b. Niềm vui riêng
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
Tất cả họ đều nôn nóng, sốt ruột chờ đợi niềm vui, hạnh phúc của mình. Niềm vui của một đám con cháu đại bất hiếu.
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

1. Mâu thuẫn trào phúng
2. Niềm vui, hạnh phúc của các thành viên trong tang quyến
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
3. Niềm vui của những người ngoài tang quyến
- Hai cảnh sát Minđơ và Mintoa: sung sướng, vui vẻ vì có việc làm
=> Hài hước: Cảnh sát mà lại thích thú với việc được thuê giữ trật tự cho đám ma.
- Xuân tóc đỏ: danh giá và uy tín càng cao vì nhờ hắn mà cụ cố Tổ chết một cách nhanh chóng như điều con cháu mong đợi.
- Đám bạn cụ cố Hồng:
+ Được dịp khoe các loại huy chương, phẩm hàm, các loại râu ria trên mép dưới cằm.
+ Lúc đưa tang thì xúc động, sung sướng khi nhìn thấy làn da trắng thập thò trong cánh tay và ngực Tuyết.
=> Hài hước: phô trương không đúng lúc, đúng chỗ. Uy nghi, trưởng giả chỉ là cái vỏ che đậy bản chất dê cụ bên trong.
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

1. Mâu thuẫn trào phúng
2. Niềm vui, hạnh phúc của các thành viên trong tang quyến
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
3. Niềm vui của những người ngoài tang quyến
- Đám giai thanh gái lịch: được dịp hẹn hò, tán tỉnh, ghen tuông, chim chọc, bình phẩm nhau...
- Sư cụ Tăng Phú: sung sướng và vênh váo
=> Hài hước: sư không đến làm lễ cho người chết mà để cho thiên hạ thấy chiến tích lẫy lừng: đánh đổ hội Phật giáo.
Một lũ người bất nhân, bất nghĩa, vô văn hóa. Tình người thật rẻ rúng và đen bạc!
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

1. Mâu thuẫn trào phúng
2. Niềm vui, hạnh phúc của các thành viên trong tang quyến
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
3. Niềm vui của những người ngoài tang quyến
4. Cảnh một đám tang gương mẫu
* Cách tổ chức:
- Hình thức: Theo cả lối ta, Tầu, Tây, có kiệu bát cống, lợn quay đi lọng, lốc bốc xoảng và bú rích, vòng hoa, vài trăm câu đối.
=> Hài hước: Đám ma hổ lốn, khoa trương lố bịch, kệch cỡm. Đám ma như đám rước.
- Người đi đưa: đông đảo, sang trọng
=> Hài hước: hành vi, dáng điệu, ngôn ngữ của hai đám người: bạn cụ cố Hồng và giai thanh gái lịch. Đám tang thành đám diễn trò bịp bợm, lố lăng, đồi bại về văn hóa.
- Cảnh đưa đám: đi qua bốn phố; đi đến đâu làm huyên náo đến đó, điệp khúc đám cứ đi
=> Hài hước: điệp khúc đám cứ đi diễn tả tốc độ chậm chạp, dềnh dàng của đám tang, khoe danh giá, giàu sang, đoàn người vô tâm…đã phơi bày tất cả sự giả dối, bịp bợm, vô đạo đức của xã hội hãnh tiến, đắc trí.
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

1. Mâu thuẫn trào phúng
2. Niềm vui, hạnh phúc của các thành viên trong tang quyến
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
3. Niềm vui của những người ngoài tang quyến
4. Cảnh một đám tang gương mẫu
* Cảnh hạ huyệt: một màn hài kịch nhỏ
- Cậu tú Tân chỉ huy bắt bẻ từng người tạo dáng để chụp ảnh kỉ niệm sao cho đúng nhà có tang.
- Cụ cố Hồng: diễn trò ho khạc mếu máo, gần như ngất đi.
- Xuân tóc đỏ: cầm mũ nghiêm trang một cách giả tạo.
- Ông Phán mọc sừng: khóc đến độ oặt cả người, nhưng vẫn tỉnh táo dúi vào tay Xuân tờ giấy bạc nhằm thanh toán món nợ và chuẩn bị công việc daonh thương mới.
- Đám tang diễn ra như một tấn đại hài kịch. Một đám ma gương mẫu cho sự giả dối, rởm hợm, háo danh của một gia đình giàu sang nhưng bất hiếu.
- Một bức tranh xã hội thực dân thu nhỏ với tất cả sự xấu xa, kệch cỡm, lố lăng.
Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

1. Mâu thuẫn trào phúng
2. Niềm vui, hạnh phúc của các thành viên trong tang quyến
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
3. Niềm vui của những người ngoài tang quyến
4. Cảnh một đám tang gương mẫu
III. Tổng kết
1. Nội dung
2. Nghệ thuật
1. Nội dung:
Phê phán mạnh mẽ bản chất giả dối và sự lố lăng, đồi bại của xã hội thượng lưu ở thành thị trước cách mạng.
2. Nghệ thuật:
- Nghệ thuật xây dựng tình huống mâu thuẫn và trào phúng.
- Khắc họa chân dung trào phúng của nhân vật.
- Nghệ thuật kể, tả với ngôn ngữ phóng đại và hài hước, giọng điệu linh hoạt.
Củng cố
Ý nào sau đây nói không đúng về tác giả của Số đỏ?
A. Sinh năm 1912 tại Hà Nội, trong một gia đình nghèo.
B. Sống bằng nghề viết văn, làm báo chuyên nghiệp.
C. Là người mực thước, chăm học và cần mẫn lao động sáng tạo.
D. Ông mất năm 1993 do mắc bệnh lao phổi.
Đáp án: D
2. “… phân vân, vò đầu rứt tóc, lúc nào cũng đăm chiêu, thành ra hợp thời trang, …thật đúng cái mặt một người lúc gia đình đương tang gia bối rối”. Đó là chân dung nhân vật nào trong đoạn trích?
A. Cụ cố Hồng.
B. Ông Văn Minh.
C. Ông Phán mọc sừng.
D. Cô Tuyết.
Đáp án: B
Củng cố
3. Tại sao ông Phán mọc sừng lại được chia thêm một số tiền là vài nghìn đồng?
A. Ông Phán là người tốt.
B. Ông Phán là người có công chăm sóc ông già trong những ngày ông cụ bị ốm đau.
C. Ông Phán có vợ ngoại tình.
D. Gia đình ông Phán khó khăn hơn những gia đình khác.
Đáp án: C
Củng cố
4. Lúc hạ huyệt, Xuân tóc đỏ “chợt thấy ông Phán mọc sừng dúi vào tay nó …?
A. một xấp giấy bạc” .
B. một cái giấy bạc năm đồng gấp tư” .
C. một tờ giấy bạc năm đồng gấp tư” .
D. một tờ giấy bạc năm đồng” .
Đáp án: B
Củng cố
5. Tình tiết nào dưới đây bộc lộ rõ nhất sự giả dối của đám con cháu cụ cố Tổ ?
A. Cậu Tú tân lăng xăng chụp ảnh.
B. Cụ cố Hồng nhắm nghiền mắt lại để mơ màng.
C. Xuân tóc đỏ xuất hiện với sáu chiếc xe và hai vòng hoa.
D. Ông Phán mọc sừng khóc trong cảnh hạ huyệt.
Đáp án: D
Củng cố
6.Trong đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia”, tại sao mỗi người trong nhà cụ cố Hồng lại mang ơn Xuân tóc đỏ và xem hắn như ân nhân?

A. Vì Xuân tóc đỏ đã gây ra cái chết cho cụ cố Tổ.
B. Vì Xuân tóc đỏ đã cố gắng chạy chữa cho cụ cố Tổ.
C. Vì Xuân tóc đỏ lo việc ma chay chu đáo.
D. Vì Xuân tóc đỏ đã cứu cuộc đời cô Tuyết, một cô gái lầm lỡ.
Đáp án: A
Củng cố