Tuần 12. Hạnh phúc của một tang gia

HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA
(Trích “Số đỏ” – Vũ Trọng Phụng)

NHÓM 1 – NHÓM 4
TÌM HIỂU CHUNG
*Tác giả
HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA
TÁC GIẢ
Cuộc đời
- Là mội nhà văn nhà báo nổi tiếng và được mệnh danh là “ông vua phóng sự đất Bắc”
- Gia đình nghèo, mồ côi cha khi 7 tuổi
- Sau lần đuổi việc ông chuyển qua nghề làm báo, viết văn chuyên nghiệp
- Ông có lối kể chuyện hóm hỉnh nhưng khi vừa dứt tiếng cười, dủ vị để lại sao mà cay đắng, chua xót.

VŨ TRỌNG PHỤNG (1912 – 1938)
TÁC GIẢ
2. Sự nghiệp sáng tác

TÁC GIẢ
3. Phong cách sáng tác

- Vũ Trọng Phụng không dùng ngòi bút để chống lại một tác phẩm, một giai cấp cũng như không chỉ trích sự mục nát, thối rửa của XHVN.

- Ông mô tả sự tha hóa của con người trên toàn diện xã hội, dưới chiều sâu, qua nhiều tầng lớp, nhiều hạng người.
TÌM HIỂU CHUNG
*Tác giả
*Tác phẩm
HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA
TÁC PHẨM
Hoàn cảnh sáng tác
Ra đời năm 1936.
Lúc bây giờ lệnh duyệt sách tạm thời bãi bỏ.
Chính lúc này, nhiều nhà văn, nhà thơ (trong đó có VTP) đã mạnh mẽ lột trần bộ mặt giả dối, bẩn thỉu, nhơ nhớp của XH lúc bấy giờ.
TÁC PHẨM
2. Vị trí đoạn trích
“Hạnh phúc của một tang gia” trích chương XV của tiểu thuyết Số Đỏ được đăng ở Hà Nội báo số 40 ngày 7/10/1936 và in thành sách đầu năm 1938
3. Bố cục
Phần 1: Từ đầu-> “cho Tuyết vậy”: Niềm hạnh phúc của các thành viên khi cụ cố tổ qua đời.
Phần 2: Tiếp theo -> “đám cứ đi”: Cảnh đám tang gương mẫu.
Phần 3: Còn lại: Cảnh hạ huyệt.
4. Nội dung và nghệ thuật
Xuân tóc đỏ
Vô học
Vô lại
Tinh quái
Hạ lưu vỉa hè
Phó Đoan
Giáo sư ­ Tenis
Ông Văn minh
& Âu hoá
Nhà cải cách XH
Cố Hồng
Cố Tổ
Doctor
Thi sĩ
Cố vấn báo Gõ mõ
- Anh hùng cứu quốc
- Con rể cụ cố Hồng
TÌM HIỂU CHUNG
*Tác giả
*Tác phẩm
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA
Hạnh phúc của một tang gia
Vui mừng, sung sướng
Đau buồn, thương tiếc
Mâu thuẫn, nghịch lí
Nhan đề kì lạ, giật gân
=> gợi sự hấp dẫn cho
độc giả.
=> Giá trị mỉa mai, châm biếm
đả kích mạnh mẽ.
> <
Nhan đề
Hạnh phúc của một tang gia
Vui mừng, sung sướng
Đau buồn, thương tiếc
Mâu thuẫn, nghịch lí
> <
 Mang tính chất trào phúng hé mở tấn bi hài kịch: đám tang của người chết trở thành ngày hội của người sống.
TÌM HIỂU CHUNG
*Tác giả
*Tác phẩm
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Phần 1: Hạnh phúc của các thành viên trong gia đình khi ông cố Tổ qua đời.
HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA
PHẦN 1: Hạnh phúc của các thành viên trong gia đình khi cụ cố tổ qua đời
Cảnh chạy chữa
Mời lang băm Tây đến lang băm Đông, già và trẻ.
Cho người đi tìm Đốc tờ Xuân.
Tìm Đốc tờ Trực Ngôn.
Mời cả các cụ lang Tì, lang Phế.
Nghĩ đến thuốc thánh đền Bia.
Bề ngoài: tất bật, lo lắng, nhốn nháo.
Bên trong: mong cụ chết thật nhanh, thật sớm.
-> Cảnh chạy chữa bi hài, chỉ nghĩ đến tiền bạc, bỏ đi tình cảm thông thường.
=> Ba hôm sau: cụ cố tổ chết thật, phải chết một cách bình tĩnh.
PHẦN 1: Hạnh phúc của các thành viên trong gia đình khi cụ cố tổ qua đời
b. Niềm vui chung
Không khí: náo nhiệt, tưng bừng
+ Ai cũng vui vẻ, sung sướng
+ Họ tưng bừng, vui vẻ đưa giấy cáo phó, gọi phường kèn, thuê đám ma
- Lí do: sung sướng vì “cái chúc thư sẽ đi vào thời kì thực hành”.
CỤ CỐ TỔ
CỤ CỐ HỒNG
Cha con
Cô Tuyết
V/c Văn Minh
Cậu Tú Tân
Cô Hoàng Hôn
Ông Phán
v/c
Một số nhân vật khác: Xuân tóc đỏ, Min đơ, Mintoa, ông TYPN, đám bạn cụ cố Hồng, sư cụ Tăng Phú, đám giai thanh gái lịch,…
Cha con
PHẦN 1: Hạnh phúc của các thành viên trong gia đình khi cụ cố tổ qua đời
c. Niềm vui riêng
*Cụ cố Hồng (con trai lớn của cụ cố tổ)
Bề ngoài: cáu gắt, khổ sở, ho khạc, khóc mếu, lụ khụ chống gậy.
Bên trong:
- Nhắm nghiền mắt, mơ màng: mặc đồ xô gai, chống gậy, để thiên hạ khen cái sự già của mình, khen cái gậy, khen đám ma to
- Chưa ra lệnh phát phục: lo cưới chạy tang cho con gái.
->Diễn trò để được thiên hạ khen ngợi
=> Kẻ đạo đức giả, ngu dốt, háo danh, khoe mẽ, lố lăng, lố bịch, vô trách nhiệm, đại bất hiếu

*Vợ chồng Văn Minh
Chồng Văn Minh (Cháu đích tôn)
-Bề ngoài:
+Dáng vẻ: đăm đăm, chiêu chiêu, phân vân, vò đầu rứt tóc, nhưng là để:
+ làm thế nào chúc thư sớm đi vào thực hành.
+ xử trí với Xuân ra sao khi hắn có “ hai cái tội nhỏ”, nhưng lại có “ một cái ơn to”
-Bên trong: Mừng vì chúc thư sắp đi vào thời kì thực hành

=> Giả dối, hám tiền, thực dụng, bất nhân.
PHẦN 1: Hạnh phúc của các thành viên trong gia đình khi cụ cố tổ qua đời
*Bà Đoan – Văn Minh vợ

- sốt ruột: vì chưa được mặc bộ đồ xô gai tân thời.
Sung sướng: Được dịp lăng xê những mốt y phục táo bạo nhất.

=> Hài hước, lấy đám tang của người thân ruột thịt làm sân khấu thời trang, làm cơ hội kinh doanh -> Hám lợi, vô văn hóa.
PHẦN 1: Hạnh phúc của các thành viên trong gia đình khi cụ cố tổ qua đời
*Cô Tuyết (Cháu gái)
Tâm trạng: buồn, đau khổ muốn tự tử, như bị kim châm vào lòng-> không thấy bạn trai đâu.
Được dịp mặc bộ Ngây thơ, hở hang nhằm chứng minh mình chưa hư hỏng, để mời trầu thuốc.

=>Biến đám tang ông thành một buổi dạ hội để hẹn hò.Là cô gái hư hỏng, chỉ thích ăn chơi, làm đẹp, thích ve vãn đàn ông, lẳng lơ => xuống cấp về mặt đạo đức, lối sống.
PHẦN 1: Hạnh phúc của các thành viên trong gia đình khi cụ cố tổ qua đời
*Cậu tú Tân (cháu trai)
Khi chưa phát tang: cứ sốt cả ruột, bực mình vì chưa được dùng đến mấy cái máy ảnh chuẩn bị từ lâu.
Khi phát phục và đưa tang: sướng đến điên người vì được dịp trổ tài chụp ảnh với đồng nghiệp và tài đạo diễn đám ma.
=> Là đứa cháu thích thể hiện chỉ lo thú vui, sở thích cá nhân->Đám ma trở thành nơi để biểu diễn thú vui thời thượng.
PHẦN 1: Hạnh phúc của các thành viên trong gia đình khi cụ cố tổ qua đời
*Ông Phán mọc sừng (Cháu rể)
Có vợ ngoai tình-> nhục nhã
Vui vì sắp được chia thêm tiền.
Hạnh phúc vì đôi sừng hươu vô hình trên đầu đã giúp hắn có thêm vài nghìn bạc.
Mượn đám tang để tính toán công việc doanh thương với Xuân tóc đỏ.
=> Con người tồi tệ, trơ trẽn, đốn mạt, bất kể danh dự, ham tiền, vô liêm sỉ.
PHẦN 1: Hạnh phúc của các thành viên trong gia đình khi cụ cố tổ qua đời
Tất cả họ đều nôn nóng, sốt ruột chờ đợi niềm vui, hạnh phúc của mình. Niềm vui của một đám con cháu đại bất hiếu. Họ là những kẻ giả dối, bất nhân, bất nghĩa. Hạnh phúc với họ chỉ là danh vọng và tiền bạc. Họ sẵn sàng chà đạp, phũi bỏ tất cả chỉ vì tiền. Đồng tiền đã làm tha hóa, băng hoại mọi giá trị đạo đức của con người.
PHẦN 1: Hạnh phúc của các thành viên trong gia đình khi cụ cố tổ qua đời
TÌM HIỂU CHUNG
*Tác giả
*Tác phẩm
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Phần 1: Hạnh phúc của các thành viên trong gia đình khi ông cố Tổ qua đời.
Phần 2: Cảnh đám tang gương mẫu.
HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA
Phần 2: Cảnh đám tang gương mẫu
1.Quang cảnh chung
*Âm thanh:Đủ loại nhạc (kèn ta,kèn tàu,kèn Tây…)
*Hình ảnh:Một “một đám ma to” tổ chức thật “trang trọng” “theo cả lối Ta,Tây,Tàu” có đủ mọi điều kiện vật chất tối ưu,đúng phong tục (kiệu bát cống, lợn quay đi….)
→ Đám ma hổ lốn ,nhốn nháo,ồn ào,chính điều đó đã làm mất đi không khí trang nghiêm,thiêng liêng liêng cần thiết trong một đám tang
Phần 2: Cảnh đám tang gương mẫu
Qua đó,có thể thấy được.
+Gia đình cụ cố Hồng chưa bao giờ lo liệu những sự kiện lớn như vậy.
+Chứng tỏ gia đình này không am tường về lễ nghi.
→Tác giả đã thể hiện đươc tài qua sát tinh tế ở mọi góc độ thông qua ngữ “ đám cứ đi”… qua đó như nhìn thấy đươc từng nét mặt hớn hở,nghe thấy những lời đàm tiếu,châm chọc,hẹn hò và bình phẩm lẫn nhau
Phần 2: Cảnh đám tang gương mẫu
2.Những người đi đưa đám
* Đối với đám con cháu:
- Ước mơ riêng của những thành viên trong gia đình đượcthưc hiện một cách trọn vẹn.
- Đám con cháu đã thành công trong việc “ lợi dụng” đám tang để đươc thể hiện mình một cách Âu hóa.
* Đối với Xuân Tóc Đỏ:
+Sự xuất hiện đúng lúc của hắn đã gây sự ngạc nhiên đối với mọi người -> Đánh bóng tên tuổi của hắn.
Danh dự và uy tín của Xuân càng lúc càng tăng lên. Khẳng định đươc vị trí không thể thiều của hắn

* Đối với người khác
*Ông TYPN- họa sĩ thiết kế mẫu thời trang cho tiệm may Âu hóa:
Vui mừng, phấn khởi khi được trình làng các mốt trang phục mới.
=>Đám tang trở thành dịp để ông khoe mẽ tài năng thiết kế của mình.

*Hai cảnh sát Minđơ và Mintoa:
Sung sướng đến cực điểm vì có việc làm-> trông nom rất nhiệt tình.
=> Hài hước: Cảnh sát mà lại thích thú, cảm thấy vinh dự với việc được thuê giữ trật tự cho đám ma.

Phần 2: Cảnh đám tang gương mẫu
Phần 2: Cảnh đám tang gương mẫu
* Đám bạn cụ cố Hồng:
Được dịp khoe các loại huy chương, phẩm hàm, các loại râu ria trên mép dưới cằm.
Lúc đưa tang thì xúc động, sung sướng khi nhìn thấy làn da trắng thập thò trong cánh tay và ngực Tuyết.
=> Hài hước: phô trương không đúng lúc, đúng chỗ. Uy nghi, trưởng giả chỉ là cái vỏ che đậy bản chất háo sắc, háo danh bên trong.
Phần 2: Cảnh đám tang gương mẫu
* Sư cụ Tăng Phú:
Sung sướng và vênh váo
Hài hước: sư không đến làm lễ cho người chết mà để cho thiên hạ thấy chiến tích lẫy lừng: đánh đổ hội Phật giáo.
->Trái đạo lí của người tu hành.
*Đám giai thanh gái lịch: được dịp hẹn hò, tán tỉnh, ghen tuông, châm chọc, bình phẩm nhau...
*Hàng phố: vui vẻ vì lâu lắm rồi mới được chiêm ngưỡng một đám ma to-gương mẫu như vậy

=>Một lũ người bất nhân, bất nghĩa, vô văn hóa. Tình người thật rẻ rúng và đen bạc!
Phần 2: Cảnh đám tang gương mẫu
Bằng nghệ thuật đối lập, phóng đại, giọng điệu mỉa mai, tác giả đã vạch trần sự lố lăng, đồi bại, giả dối, tởm lợm, háo danh, bất hiếu, bất nghĩa của những con người mang danh trí thức trong xã hội thượng lưu, của một gia đình Âu hóa trước cách mạng tháng Tám.
TÌM HIỂU CHUNG
*Tác giả
*Tác phẩm
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Phần 1: Hạnh phúc của các thành viên trong gia đình khi ông cố Tổ qua đời.
Phần 2: Cảnh đám tang gương mẫu.
Phần 3: Cảnh hạ huyệt.
HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA
Phần 3: Cảnh hạ huyệt
3.Cảnh hạ huyệt
- Cậu Tú Tân: sắp xếp mọi người theo những tư thế ngồi khác nhau để chụp hình
- Mọi người trèo lên cả mộ để tạo những dáng không giống nhau.
- Cụ cố Hồng thì khóc đến ngất đi
Ông Phán mọc sừng cứ oặt người đi,khóc mãi không thôi nhưng song song lại dúi vào tay 1 giấy bạc 5 đồng vào tay Xuân.
=> Tóm lại, đó là điều mà những diễn viên bậc thầy đươc diễn đến thành công ,một vở hài kịch trong bi kịch
=> Khoảnh khắc hạ huyệt ,đó chính là đỉnh cao của bản chất một xã hội chó đểu
Phần 2: Cảnh hạ huyệt
Một đám ma có đầy đủ tất cả nhưng là thiếu thứ qua trọng nhất: đó chính là lòng chân thành dành cho cụ Tổ, hóa ra tất cả chỉ là một cuôc vờ vĩnh,giả dối,đám ma long trọng nhưng lại thiếu tình người.
4. Lúc hạ huyệt, Xuân tóc đỏ “chợt thấy ông Phán mọc sừng dúi vào tay nó …?
A. một xấp giấy bạc” .
B. một cái giấy bạc năm đồng gấp tư” .
C. một tờ giấy bạc năm đồng gấp tư” .
D. một tờ giấy bạc năm đồng” .
Đáp án: B
Củng cố
5. Tình tiết nào dưới đây bộc lộ rõ nhất sự giả dối của đám con cháu cụ cố Tổ ?
A. Cậu Tú tân lăng xăng chụp ảnh.
B. Cụ cố Hồng nhắm nghiền mắt lại để mơ màng.
C. Xuân tóc đỏ xuất hiện với sáu chiếc xe và hai vòng hoa.
D. Ông Phán mọc sừng khóc trong cảnh hạ huyệt.
Đáp án: D
Củng cố
6.Trong đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia”, tại sao mỗi người trong nhà cụ cố Hồng lại mang ơn Xuân tóc đỏ và xem hắn như ân nhân?

A. Vì Xuân tóc đỏ đã gây ra cái chết cho cụ cố Tổ.
B. Vì Xuân tóc đỏ đã cố gắng chạy chữa cho cụ cố Tổ.
C. Vì Xuân tóc đỏ lo việc ma chay chu đáo.
D. Vì Xuân tóc đỏ đã cứu cuộc đời cô Tuyết, một cô gái lầm lỡ.
Đáp án: A
Củng cố
END