Tuần 12. Đọc thêm: Đò Lèn

Chào mừng tất cả các thầy cô và các em học sinh!
Trường THPT Nguyễn Văn Trỗi
Tổ: Ngữ Văn
Đò Lèn
(Nguyễn Duy )
I.Tiểu dẫn.
1. Tác giả
Nguyễn Duy khai sinh là?
Nguyễn Duy B. Nguyễn Duy Nhuệ
C. Nguyễn Nhuệ Duy D. Nguyễn Nhuệ
Quê hương của Nguyễn Duy?
A. Đò Lèn, Hà Trung, Thanh Hóa
B. Xã Đông vệ, thành phố Thanh Hóa
C. Thị xã Bỉm Sơn, Thanh Hóa
D. Huyện Quảng Xương, Thanh Hóa
Chọn đáp án đúng về đường đời của Nguyễn Duy?
A. Hướng tới cái đẹp của đời sống giản dị ẩn chứa những giá trị vĩnh hằng
B. Có ý thức nhìn lại bản thân
C. Giọng thơ sôi nổi, hào hùng
D. Hình thức thơ đậm màu sắc dân gian và tính dân tộc.
Tốt nghiệp đại học tổng hợp Hà Nội->chiến đấu ở Khe Sanh, đường 9 Nam Lào, Quảng Trị-> viết báo, làm thơ
Chiến đấu ở Khe Sanh, đường 9 Nam Lào, Quảng Trị-> Tốt nghiệp đại học tổng hợp Hà Nội-> viết báo, làm thơ
Đặc điểm nào sau đây không đúng với phong cách Nguyễn Duy?
Bài thơ Đò lèn được rút từ tập thơ nào của Nguyễn Duy?
Cát trắng B.Mẹ và em
C. Bụi D. Ánh trăng
2. Tác phẩm
a, Xuất xứ:
b.Thể loại: Thơ: chất trữ tình và chất tự sự, biểu cảm bằng con đường tự sự-> ấn tượng và ám ảnh hơn
c. Bố cục: 2 phần
Phần 1: 5 khổ thơ đầu: Thế giới tuổi thơ (người cháu nhớ lại hình ảnh lam lũ, vất vả của người bà bên cạnh sự vô tư đến vô tâm của mình)
Phần 2: Sự thức tĩnh của người cháu, sự an năn, hối hận và xót tiếc và thương yêu bà
Nêu bố cục của bài thơ?
Em có nhận xét gì về phương thức biểu đạt trong bài thơ?
II. Đọc hiểu văn bản
1. Thế giới tuổi thơ
Thảo luận nhóm (chia làm 4 nhóm)
Câu hỏi
Nhóm 1,2
Nhóm 3,4
Hình tượng người cháu được tái hiện như thế nào?
Hình tượng người bà trong kí ức của cháu?
Tại sao hình ảnh “mùi huệ trắng hương trầm” trở lại hai lần trong bài thơ và được xây dựng đối lập với hình ảnh “củ dong riêng luộc sượng”?
-Giá trị biểu cảm của các từ chỉ địa danh và từ láy tượng hình “thập thững” ?
- Câu cá
- theo bà đi chợ
- Bắt chim sẻ vành tai tượng Phật
- Ăn trộm nhãn chùa Trần
- Chơi đền Cây thị
- Xem lễ hội đền Sòng
a. Hình tượng người cháu:
-Say mê trò chơi trẻ con:
-Tinh nghịch, hồn nhiên, vô tư
- Gần gũi, thân thiết với bà
Mùi huệ trắng
Khói trầm thơm
Điệu hát văn
Bóng cô đồng
Say mê thế giới mơ mộng, hư ảo
Ngây thơ, trong trẻo
Công việc: mò cua, xúc tép Đồng Quan, buôn bán: Ba trại, Quán Cháo, Đồng Giao những đêm hàn.
Bước chân: thập thững
Bữa ăn: củ dong riềng luộc sượng
- Thế giới tuổi thơ êm đềm, bình yên
Hình tượng người bà
-Cuộc đời lam lũ, nhọc nhằn
-Tần tảo, tất tả kiếm sống
- Sống đạm bạc, đói khổ
Nghị lực kiên cường bền bỉ, dành sự sống
Chịu đựng những mất mát, tàn phá của chiến tranh
bom Mĩ dội bay nhà->bà đi bán trứng ở ga Lèn
- Che chở cho cháu, hi sinh thầm lặng
Nhận xét về lối kể và cách biểu cảm của Nguyễn Duy về thế giới tuổi thơ?
Lối kể chân thực, cụ thể giản dị, gần gũi thể hiện kí ức tuổi thơ sâu đậm trong tâm trí của tác giả
Hình ảnh khốc liệt của bom đạn chiến tranh giúp người cháu nhân thức ra những điều gì? Ý nghĩa của những điệp từ “bay mất”, “bay”, “bay tuốt” và hình ảnh “thánh với Phật rủ nhau đi đâu hết”?
Hiện thực phũ phàng, khốc liệt, dữ dội của chiến tranh
Đập vỡ mọi mơ mộng hão huyền, phơi bày sự thật cay đắng
- Thái độ hài hước, mỉa mai
- Nhận thức bài học thấm thía: Đừng tự ru mình trong những ảo ảnh ngọt ngào, không thể sống ngây thơ, vô tư, vô tâm trong đời sống còn nhiều nhọc nhằn, vất vả...
2. Nhận thức và tình cảm của nhà thơ với bà
a. Nhận thức
Nhận thức của nhà thơ về bà được thể hiện qua những câu thơ nào?
Tôi đâu biết bà tôi cơ cực thế: khờ dại, vô tư đến vô tâm-> day dứt, dằn vặt
Tôi trong suốt giữa hai bờ hư thực…trong sáng, ngây thơ thành vô tâm
- Tình thương bà sau khi đã trưởng thành, trải qua cuộc đời lính
+ Dòng sông vẫn bên lỡ, bên bồi-> Cảnh vật vẫn còn nguyên như cũ, không thay đổi
+ Bà chỉ còn là nắm cỏ thôi-> bà không còn nữa
=> Quy luật nghiệt ngã của đời người, khi người cháu hiểu, biết thương bà thì tất cả đã muộn màng, chỉ còn nỗi buồn, nuối tiếc, xót xa
b. Tình cảm của nhà thơ
Tình cảm của tác giả đối với bà qua những nhận thức ấy?
Yêu quí và thương xót bà.
Cảm thông, chia sẽ và biết ơn bà.
Trân trọng và nâng niu những kỉ niệm về bà.
Sự ân hận, day dứt vì đã sống vô tư, vô tâm bên cạnh sự che chở, hy sinh thầm lặng của bà.
c. Hành trình nhận thức
- Hành trình từ tình yêu hư vô, hư ảo dành cho thánh thần đến tình yêu thương thiết thực dành cho bà
Rời bỏ thế giới phù phiếm để đến với cái đẹp đích thực, bình dị mà cao quý, đơn sơ mà kì diệu.
Nếu chỉ sống với những ảo tưởng lầm lỗi mà quên đi thực tế sẽ dẫn đến những bi kịch trong lòng.
Cảm thương bà cũng là yêu mến quê hương
III. Tổng kết
1. Dòng nào sau đây nhận xét đúng cách kể của tác gỉa về thời thơ ấu?
Lãng mạn, thi vị hóa C.Giản dị, chân thực
Ước lệ, công thức D. Cả A và B
2. Câu thơ “Tôi đâu biết bà tôi cơ cực thế” chủ yếu thể hiện cảm xúc nào của nhà thơ?
Ngỡ ngàng C. Ân hận
Xót xa D. Ái ngại
3. Khổ cuối đặc biệt là dòng thơ “bà chỉ còn là một nấm cỏ thôi” diễn tả tâm trạng nào của nhà thơ?
Day dứt, ân hận C. Ngậm ngùi, tiếc nuối
Xót xa, thương cảm D. Cả A, B,C
Luyện tập
So sánh cảm xúc về bà của hai nhà thơ Bằng Việt trong bài thơ “Bếp lửa” và Nguyễn Duy trong bài thơ “Đò Lèn”
Gợi ý
Bằng Việt:
Gắn bó yêu thương bà
Thấu hiểu cảm thông những vất vả khó nhọc của bà.
Trân trọng những kí ức về bà
Nguyễn Duy
- Yêu quí và thương xót bà.
- Cảm thông, chia sẽ và biết ơn bà. - Trân trọng và nâng niu những kỉ niệm về bà
-Xót xa, ngậm ngùi, tiếc nuối
- Day dứt, ân hận…
Bài học kết thúc
Xin cảm ơn tất cả các thầy cô và các em!