Tuần 12. Đọc thêm: Đò Lèn

Tập thể lớp 12C1
kính chào quý thầy cô giáo

Đọc thêm

Đò Lèn
Nguyễn Duy

I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:

Sinh năm 1948, quê Thanh Hoá.
Tham gia kháng chiến chống Mĩ, chiến đấu ở chiến trường Khe Sanh, đường 9 Nam Lào.
Theo học đại học tổng hợp, chuyên ngành ngữ văn.

-Thơ Nguyễn Duy hướng tới cái đẹp của đời sống giản dị quanh ta. Hình thức thơ vừa giàu tính dân gian vừa phảng phất phong vị thơ cổ điển phương Đông với những cảm xúc chân thành, những suy tư sâu sắc.
-Tác phẩm chính : Cát trắng(1973), A�nh trăng(1984), Mẹ và em(1987), Bụi(1997)
2. Bài thơ Đò Lèn:
a/Hoàn cảnh sáng tác:
b/Bố cục: Chia hai phần
- 2 khổ thơ đầu : Hình ảnh tác giả thuở nhỏ.
- 4 khổ thơ tiếp: Hình ảnh người bà và tâm trạng nhà thơ.
Đò Lèn được viết năm 1983, trong dịp Nguyễn Duy trở về quê hương, nhớ lại những kỉ niệm vui buồn thời thơ ấu. Tác phẩm này được in trong tập "A�nh trăng".
II. Đọc hiểu:

1/Hồi ức về tuổi thơ và về người bà

a.Hồi ức tuổi thơ:
"Thủa nhỏ tôi ra cống Na câu cá
níu váy bà đi chợ Bình Lâm
bắt chim sẻ ở vành tai tượng phật
và đôi khi ăn trộm nhãn chùa Trần
- Kỉ niệm tuổi thơ hồn nhiên, vui tươi, tinh nghịch: câu cá, đi chợ cùng bà, bắt chim sẻ, ăn trộm nhãn.
"Thủa nhỏ tôi lên chơi đền Cây Thị
chân đất đi đêm xem lễ đền Sòng
mùi huệ trắng quyện khói trầm thơm lắm
điệu hát văn lảo đảo bóng cô đồng
-Say mê với thế giới tiên, phật, thánh thần.
? Những hồi ức rất chân thật về tuổi thơ của một cậu bé nông dân nghèo.
Đền Sòng Sơn (Bỉm Sơn Thanh Hoá)
Đền cây Thị (Hà Ngọc – Hà Trung)
b. Hồi ức về bà:
"Tôi đâu biết bà tôi cơ cực thế
bà mò cua xúc tép ở đồng Quan
bà đi gánh chè xanh Ba Trại
Quán Cháo, Đồng Giao thập thững những đêm hàn
-Bà tảo tần, lam lũ, thầm lặng trong cuộc sống mưu sinh để lo cho cháu: mò cua xúc tép, gánh chè xanh, thập thững những đêm hàn.
"Bom Mĩ dội, nhà bà tôi bay mất
đền Sòng bay, bay tuốt cả chùa chiền
thánh với Phật rủ nhau đi đâu hết
bà tôi đi bán trứng ở ga Lèn"
-Gian khổ của bà càng tăng thêm vì chiến tranh vẫn tảo tần nuôi cháu: nhà bay mất, đi bán trứng ở ga Lèn
? Người bà giàu đức hy sinh mang vẻ đẹp của bao người mẹ, người bà Việt Nam.
"Tôi đâu biết bà tôi cơ cực thế
.
Tôi trong suốt giữa hai bờ hư - thực
giữa bà tôi và tiên, phật, thánh, thần
cái năm đói, củ dong riềng luộc sượng
cứ nghe thơm mùi huệ trắng hương trầm"
2. Tâm trạng của nhà thơ :
- Nhà thơ ân hận xót xa vì sự vô tư đến vô tâm của mình mà không thấu hiểu được nỗi vất vả của bà "Tôi đâu biết bà tôi cơ cực thế".
"Tôi đi lính, lâu không về quê Ngoại
dòng sông xưa vẫn bên lở bên bồi
khi tôi biết thương bà thì đã muộn
bà chỉ còn là một nấm cỏ thôi "
- Hai hình ảnh đối lập: dòng sông xưa không thay đổi, vẫn "bên lở bên bồi" nhưng người bà thân thương thì không còn, đã hóa thân vào một nấm cỏ
? Nỗi đau mất mát, tiếc nhớ đến xót xa. Khi cháu thức tỉnh "biết thương bà" thì đã muộn .
III. Tổng kết:
Nội dung:
-Bài thơ thể hiện tình cảm yêu quí với bà và cả xót xa ân hận vì sự quá vô tư không hiểu nỗi vất vả của bà.
-Bài thơ gợi tình quê hương, tình cảm cội nguồn.
-Bài thơ có một ý nghĩa triết lý sâu xa thức tỉnh với nhiều người.
* Nghệ thuật: Tạo nhiều hình ảnh chi tiết có giá trị tạo hình, gợi cảm.