Tuần 12. Cấu tạo của bài văn tả người

Người thực hiện: Nguyễn Văn Lượng
Đọc lá đơn kiến nghị của em đã viết lại - BT2 - Tiết luyện tập làm đơn Tuần 11
Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Đáp án: Bài văn tả cảnh thường có ba phần:
Mở bài: Giới thiệu bao quát về cảnh sẽ tả.
2. Thân bài: Tả từng phần của cảnh hoặc sự thay đổi của cảnh theo thời gian.
3. Kết bài: Nêu nhận xét hoặc cảm nghĩ của người viết.
Câu hỏi:
Nhắc lại cấu tạo của bài văn tả cảnh?
Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Qua bức tranh em cảm nhận điều gì về anh thanh niên?
Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
I. Nhận xét:
Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Đọc bài văn sau và trả lời câu hỏi: Hạng A Cháng
Nhìn thân hình cân đối của Hạng A Cháng, tất cả các cụ già trong làng đều tấm tắc:
A Cháng trông như một con ngựa tơ hai tuổi, chân chạy qua chín núi mười khe không biết mệt, khoẻ quá! Đẹp quá!
A Cháng đẹp người thật. Mười tám tuổi, ngực nở vòng cung, da đỏ như lim, bắp tay bắp chân rắn như trắc, gụ. Vóc cao, vai rộng, người đứng thẩng như cái cột đá trời trồng.
Nhưng phải nhìn Hạng A Cháng cày mới thấy hết vẻ đẹp của anh.
Anh đến chuồng trâu dắt con trâu béo nhất, khoẻ nhất. Người và trâu cùng ra ruộng. A Cháng đeo cày. Cái cày của người Hmông to nặng, bắp cày bằng gỗ tốt màu đen, vòng như hình cái cung, ôm lấy bộ ngực nở. Trông anh hùng dũng như một chàng hiệp sĩ cổ đeo cung ra trận.
Tới nương, A Cháng mắc cày xong, quát một tiếng "Mổng!" và bây giờ chỉ còn chăm chắm vào công việc... Hai tay A Cháng nắm đốc cày mắt nhìn thế ruộng, nhìn đường cày, thân hình nhoài thành một đường cong mềm mại, khi qua trái, lúc tạt phải theo đường cày uốn vòng trên hình ruộng bậc thang như một mảnh trăng lưỡi liềm. Lại có lúc được sá cày thẳng, người anh như rạp hẳn xuống, đôi chân xoải dài hoặc băm những bước ngắn, gấp gấp...
Sức lực tràn trề của A Cháng là niềm tự hào của dòng họ Hạng, một dòng họ Hmông đang định cư ở chân núi Tơ Bo.
Theo Ma Văn Kháng
Câu 1: Xác định phần mở bài và cho biết tác giả giới thiệu người định tả bằng cách nào?
Câu 2: Ngoại hình của A Cháng có những điểm gì nổi bật?
Câu 3: Qua đoạn văn miêu tả hoạt động của A Cháng, em thấy A Cháng là người như thế nào?
Câu 4: Tìm phần kết bài và nêu ý chính của nó?
Câu 5: Từ bài văn trên, nhận xét về cấu tạo của bài văn tả người.
Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Câu 1: Xác định phần mở bài và cho biết tác giả giới thiệu người định tả bằng cách nào?
Câu 2: Ngoại hình của A Cháng có những điểm gì nổi bật?
Câu 3: Qua đoạn văn miêu tả hoạt động của A Cháng, em thấy A Cháng là người như thế nào?
Câu 4: Tìm phần kết bài và nêu ý chính của nó?
Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Thảo luận nhóm 4 trong 5 phút để trả lời câu hỏi

Câu 1:

Xác định phần mở bài và cho biết tác giả giới thiệu người định tả bằng cách nào?

Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Trả lời:
Phần mở bài (Từ đầu đến Đẹp quá!)
- Giới thiệu người định tả: Hạng A Cháng - bằng cách đưa ra lời khen của các cụ già trong làng về thân hình khoẻ, đẹp của A Cháng.
Câu 2:

Ngoại hình của A Cháng có những điểm gì nổi bật?

Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Trả lời:
- Ngực: Nở vòng cung.
Da: Đỏ như lim.
Bắp tay, bắp chân như trắc, gụ.
Vóc cao; vai rộng; người đứng thẳng như cái cột đá trời trồng.
Khi đeo cày, trông hùng dũng như một chàng hiệp sĩ cổ đeo cung ra trận.
Câu 3:

Qua đoạn văn miêu tả hoạt động của A Cháng, em thấy A Cháng là người như thế nào?

Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Trả lời:
Người lao động rất khoẻ, cần cù, say mê lao động, tập trung cao độ đến mức chăm chắm vào công việc.
Câu 4:

Tìm phần kết và nêu ý chính của nó?
Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Trả lời:
Phần kết bài: (Câu văn cuối bài - Sức lực tràn trề ... Chân núi Tơ Bơ)
ý chính của nó:
Ca ngợi sức lực tràn trề của Hạng A Cháng là niềm tự hào của dòng họ Hạng.
Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Câu 1: Xác định phần mở bài và cho biết tác giả giới thiệu người định tả bằng cách nào?
Câu 2: Ngoại hình của A Cháng có những điểm gì nổi bật?
Câu 3: Qua đoạn văn miêu tả hoạt động của A Cháng, em thấy A Cháng là người như thế nào?
Câu 4: Tìm phần kết bài và nêu ý chính của nó?

Trả lời:
Gồm có 3 phần:
Phần mở bài
Phần thân bài
- Phần kết luận

Câu 5:

Từ bài văn trên, nhận xét về cấu tạo của bài văn tả người?
Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Thảo luận nhóm đôi trong 1 phút
Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Ghi nhớ: Bài văn tả người thường có ba phần:
1. Mở bài: Giới thiệu người định tả.
2. Thân bài:
a. Tả ngoại hình (đặc điểm nổi bật về tầm vóc, cách ăn mặc, khuôn mặt, mái tóc, cặp mắt, hàm răng, ...)
b. Tả tính tình, hoạt động (lời nói, thói quen, cách cư xử với người khác, ...)
3. Kết bài: Nêu cảm nghĩ về người được tả.
Khi quan sát và miêu tả người em cần lưu ý điều gì?
Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Những điều cần lưu ý khi quan sát và miêu tả người
Hình dáng, tính tình, hành động của con người phụ thuộc vào: (Tuổi tác, giới tính, hoàn cảnh sống, điều kiện sống, nghề nghiệp).

2. Khi quan sát dùng mắt nhìn, tai nghe ... Và điều cần thiết là phải tiếp xúc, trò chuyện, trao đổi ý kiến ... Nhìn khuôn mặt, dáng đi, nghe giọng nói, xem xét cách nói, cử chỉ, cách cư xử, những việc làm ... Và ghi nhớ những điều nổi bật. (Có thể quan sát trực tiếp hoặc quan sát gián tiếp).

3. Khi miêu tả, các em có thể tách riêng biệt từng mặt, có thể hoà chung. Có thể bộc lộ tình cảm trực tiếp của mình như khen, chê nhưng nên bộc lộ gián tiếp qua cách tả thì hay hơn.

II. Luyện tập:
Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Ghi nhớ: Bài văn tả người thường có ba phần:
1. Mở bài: Giới thiệu người định tả.
2. Thân bài:
a. Tả ngoại hình (đặc điểm nổi bật về tầm vóc, cách ăn mặc, khuôn mặt, mái tóc, cặp mắt, hàm răng, ...)
b. Tả tính tình, hoạt động (lời nói, thói quen, cách cư xử với người khác, ...)
3. Kết bài: Nêu cảm nghĩ về người được tả.
Làm vào vở bài tập trong 10 phút
Lập dàn ý chi tiết cho bài văn tả một người trong gia đình em (chú ý những nét nổi bật về ngoại hình, tính tình và hoạt động của người đó).
Ghi nhớ:
1. Mở bài: Giới thiệu người định tả.
2. Thân bài:
a. Tả ngoại hình (đặc điểm nổi bật về tầm vóc, cách ăn mặc, khuôn mặt, mái tóc, cặp mắt, hàm răng, ...)
b. Tả tính tình, hoạt động (lời nói, thói quen, cách cư xử với người khác, ...)
3. Kết bài: Nêu cảm nghĩ về người được tả.
Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Dàn ý bài văn tả mẹ:
1. Mở bài: Nếu ai hỏi em, trên đời này em yêu ai nhất. Em sẽ trả lời: Em yêu mẹ nhất
2. Thân bài: * Tả hình dáng: Mẹ em năm nay gần 30 tuổi; dáng người thon thả, mảnh mai; khuôn mặt tròn, nước da trắng hồng tự nhiên; mái tóc dài, đen nhánh, búi gọn sau gáy; cặp mắt bồ câu đen láy, lúc nào cũng như cười với mọi người, Miệng... đi lại... ăn nói...
* Tả hoạt động: Dạy học, dậy sớm nấu cơm, thăm hỏi động viên mọi người...
* Tả tính tình: Dịu dàng, sống chan hoà với bà con hàng xóm
3. Kết bài: Em rất yêu mẹ của mình. Em tự hào và hạnh phúc khi mình là con của mẹ.
Ghi nhớ:
1. Mở bài: Giới thiệu người định tả
2. Thân bài:
a. Tả ngoại hình (đặc điểm nổi bật về tầm vóc, cách ăn mặc, khuôn mặt, mái tóc, cặp mắt, hàm răng, ...)
b. Tả tính tình, hoạt động (lời nói, thói quen, cách cư xử với người khác, ...)
3. Kết bài: Nêu cảm nghĩ về người được tả.
Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Dàn ý bài văn tả ông:
1. Mở bài: Trong gia đình người em gần gũi và quý mến nhất là ông nội.
2. Thân bài: * Tả hình dáng: Ông gần 80 tuổi; hơi gầy nhưng còn nhanh nhẹn; Đầu hói, tóc thơ và bạc, trán cao, mắt còn tinh, răng rụng nhiều; mặc giản dị, đọc sách báo mới đeo kính và đi bộ xa thường chống gậy.
* Tả tính tình và hành động: Chăm lao động, chăm việc nhà, tích cực tham gia các công việc xã hội của địa phương; thương yêu và chăm sóc chu đáo; hoà nhã đôn hậu được mọi người quý trọng
3. Kết bài: ước gì ông khoẻ mãi và sống mãi bên em
Thứ bảy ngày 25 tháng 10 năm 2008
Ghi nhớ: Bài văn tả người thường có ba phần:
1. Mở bài: Giới thiệu người định tả
2. Thân bài:
a. Tả ngoại hình (đặc điểm nổi bật về tầm vóc, cách ăn mặc, khuôn mặt, mái tóc, cặp mắt, hàm răng, ...)
b. Tả tính tình, hoạt động (lời nói, thói quen, cách cư xử với người khác, ...)
3. Kết bài: Nêu cảm nghĩ về người được tả.