Tuần 11. Thực hành một số phép tu từ ngữ âm

0
một số phép tu từ ngữ âm
thực hành
Tiết 32
1
Thực hành một số phép tu từ ngữ âm
I/ Tạo nhịp điệu và âm hưởng cho câu

1. Bài tập 1:
Một dân tộc đã gan góc chống áh nô lệ của Pháp hơn 80 năm nay, một dân tộc đa gan góc đứng về Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập!
2
1. Bài tập 1:
I/ Tạo nhịp điệu và âm hưởng cho câu
Hai vế câu đầu: dài- nhịp dàn trải thể hiện cuộc đấu tranh từng kỳ của dân tộc.
Hai vế sau: ngắn- dồn dập mạnh mẽ, khẳng định quyền độc lập.
- Thay đổi linh hoạt các thanh bằng trắc.
Phối hợp nhịp điệu, thanh điệu, kết hợp biện pháp tu từ từ vựng, cú pháp.
3
2. Bài tập 2:
Bất kì đàn ông, đàn bà, bất kì người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, hễ là người Việt Nam thì phải đánh thực dân Pháp để cứu Tổ Quốc. Ai có súng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc. Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp để cứu nước.
4
2. Bài tập 2:
Đoạn văn lời kêu gọi cứu nước phối hợp nhiều yếu tố.
- Phép điệp, phép đối: (từ ngữ, kết cấu ngữ pháp), nhịp điệu, …
- Sử dụng vần điệu
=> T¹o nªn s¾c th¸i hïng hån, thiªng liªng cña lêi kªu gäi cøu n­íc.
5
3. Bài tập 3
Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hy sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động. Tre, anh hùng chiến đấu.
6
3. Bài tập 3
Kết hợp sử dụng phép tu từ nhân hoá, các động từ với các yếu tố ngữ âm.
- Ngắt nhịp (liệt kê)
- Xen kẽ nhịp ngắn dài.
Ngắt nhịp giữa chủ ngữ, vị ngữ.
(không dùng từ là), tạo nên âm hưởng mạnh mẽ, ý nghĩa khẳng định.
7
II. Điệp âm, điệp vần, điệp thanh
1. Bài tập 1
a. Dưới trăng quyên đã gọi hè Đầu tường lửa lựu lập loè đâm bông.
 LÆp l¹i và phèi hîp phô âm “l” “löa lùu lËp loè” – tr¹ng th¸i Èn hiÖn trªn mét diÖn réng cña hoa lùu (®á nh­ löa vµ lÊp lã trªn cµnh nh­ nh÷ng ®èm löa lóc Èn lóc hiÖn, lóc lãe lªn, lóc l¹i Èn trong t¸n l¸).
8
? ở đây cũng có sự phối hợp của các phụ âm đầu l (4 lần) trong một câu thơ. Diễn t? được trạng thái của ánh trang ph?n chiếu trên mặt nước ao: ánh trang như phát tán rộng hơn, loang ra và choán lấy khắp bề mặt không gian trên mặt ao.
b. Làn ao lóng lánh bóng trăng loe.
9
2. Bài tập 2
Lá bàng đang đỏ ngọn cây Sếu sang mang lạnh đang bay ngang trời Mùa đông còn hết em ơi Mà con én đã gọi người sang xuân!
Đo¹n thơ lÆp nhiÒu lÇn vÇn “ang”  âm hưëng réng më kéo dài. Nó phù hîp víi cảm xúc: mùa đông tiÕp diÔn víi nhiÒu dÊu hiÖu đÆc trưng.
10
3. Bài tập 3
Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm Heo hút cồn mây súng ngửi trời Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.
Các yÕu tè ngữ âm trong đoạn thơ:
- Nhịp điệu.
- Phối hợp các thanh trắc - bằng.
- Từ láy gợi hình, phép đối từ ngữ, lặp từ ngữ.
- Lặp cú pháp (câu 1-3)
11
III/ Cñng cè: Tìm các phép tu từ ngữ âm được sử dụng trong các ngữ liệu sau:
1. Tạo nhịp điệu và âm hưởng
Lại như quãng mặt ghềnh Hát Loóng, dài hàng cây số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm như lúc nào cũng đòi nợ xuýt bất cứ người lái đò nào tóm được qua đấy. Quãng này mà khinh suất tay lái thì cũng dễ lật ngửa bụng thuyền ra.
12
1. Tạo nhịp điệu và âm hưởng
Nhịp điệu dồn dập phối hợp với phé điệp từ ngữ và điệp cú pháp: ".Nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn lồng gió gùn ghè ."
Dùng từ tạo âm thanh, hình ảnh: gùn ghè - Gợi nét tính cách hung dữ của sông Đà như một con mãnh thú.
Sử dụng từ ngữ có tính hình tượng và biểu cảm: cuồn cuộn đòi nợ xuýt.
13
2. Điệp âm, điệp vần, điệp thanh
- Tìm và phân tích tác dụng của hiện tượng điệp âm trong câu thơ sau của Tố Hữu:
Nỗi niềm chi rứa Huế ơi
Mà mưa xối xả trắng trời Thừa Thiên.
Lặp phụ âm đầu: Nỗi niềm, Mà mưa, xối xả trắng trời, Thừa Thiên
? Miêu tả những cơn mưa mạh mẽ, liên tiếp; bộc lộ cảm xúc nhớ thương da diết.