Tuần 11. Ôn tập văn học dân gian Việt Nam

Yêu cầu cần đạt
Củng cố lại kiến thức về văn học dân gian
Nhớ lại các văn bản đã học
Ôn tập lại những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của các thể loại VHDG
Cách thức ôn tập

Mỗi em học sinh sẽ trả lời những
câu hỏi đặt ra thật nhanh, giải ô chữ
thi đoán thơ , giao lưu
- Câu trả lời sẽ ghi nhận và
hợp lí sẽ cho điểm!
Trả lời những
câu hỏi sau đây???

Đặc trưng cơ bản
của văn học dân
gian là gì?
- Truyền miệng
- Tập thể
- Là tiếng nói chung của cả cộng đồng
- Có dị bản
Truyền thuyết Hồ Gươm kể về ai , việc gì?
Truyền thuyết An Dương Vương Mị Châu Trong Thủy
Gắn liền với địa danh nào?

Truyền thuyết Hồ Gươm :
Rùa Vàng đòi gươm báu
sau chiến thắng của
Lê Lợi chống Quân Minh
Truyền thuyết An Dương Vương
Mị Châu Trọng Thủy:
An Dương Vương xây thành Cổ Loa ,
mắc mưu Triệu Đà
Mất nước Âu Lạc

=> Truyền thuyết gắn liền với lịch sử
Những thể thơ thường gặp trong ca dao là gì?
? Lục bát
? Song thất lục bát
? Nói lối
? Biến thể
CÂU HỎI
Em hãy
Nhân vật chính của những câu hát than thân?
Ngu?i ph? n?
Th�n em nhu t?m l?a d�o
Ph?t pho gi?a ch? bi?t v�o tay ai

Ngu?i nơng d�n ngh�o.
Thuong thay th�n ph?n con t?m
Ki?m an du?c m?y ph?i n?m nh? to
So sánh và miêu tả
So sánh và hoán dụ
So sánh và thậm xưng
So sánh và ẩn dụ
Em hãyTrả lời nhanh những câu hỏi sau đây?
1. Truyện cổ tích là gì? Cho biết tên truyện cổ tích mà em biết ?
- Là thể loại tự sự
- Bằng văn xuôi
- Kể về một số kiểu nhân vật như: người mồ côi , người dũng sĩ , chàng ngốc, loài vật thông minh…

Tấm Cám
Sự tích trầu cau
Sọ Dừa
Thạch Sanh Lý Thông


Nội dung chính của truyện cổ tích đề cập đến khát vọng gì của nhân dân ?
Thể hiện quan niệm đạo đức , chiến thắng của cái thiện với cái ác.
Phản ánh ước mơ của nhân dân về cuộc sống hạnh phúc và công bằng xã hội .
2. Sau khi giết Mị Châu, An Dương Vương làm gì ? Chi tiết ấy có ý nghĩa gì?
- An Dương Vương cầm sừng tê bảy tấc đi theo Rùa Vàng xuống thủy phủ.
- Chi tiết ấy thể hiên sự ngưỡng mộ về hình ảnh thần kỳ và nỗi thương tiếc của nhân dân với An Dương Vương.
"Thò tay anh ngắt cọng ngò
Thương em đứt ruột giả đò ngó lơ"

"Tui xa mình khổng chết cung dau
Thu?c b?c tram không m?nh, m?t nhìn nhau m?nh li?n"
Điền tiếp vào ô trống?
Tam đại con gà.
Anh học trò dốt mà hay khoe chữ
Những kẻ đã ngu dốt mà còn liều lĩnh

Luống cuống không biết chữ “ kê”
Nói liều
Nhưng nó phải bằng hai mày.
Thầy lý trưởng
Anh Cải và anh Ngô
Tấn bi hài kích của việc hối lộ và ăn hối lộ
(Cải) đã đút lót tiền mà vẫn bị đánh
Trong ca dao thường có môtip lặp đi lặp lại ví dụ như bắt đầu bằng nhóm từ “thân em’ nói về thân phận người phụ nữ trong chế độ phong kiến . Em đọc 4 bài ca dao bắt đầu bằng thân em ?
Người ta đi đôi về đôi
Thân em đi lẻ về loi một mình

Thân em như miếng cau khô
Người thanh tham mỏng người thô tham dầy

Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai
Thân em tỉ như cánh buồm treo trước gió,
Rày đây mai đó, thiệt khó định quá chừng.


3/ Tìm những yếu tố kì ảo trong truyện Tấm Cám ? Ý nghĩa của những chi tiết đó
Ông Bụt
Con gà , chim sẻ, chim Vàng Anh, khung cửi, quả thị…
Là kết quả của trí tưởng tượng bay bổng , lãng mạn giúp thể hiện ước mơ về hạnh phúc ,công bằng xã hội của nhân dân. Từ đó thấy được tinh thần lạc quan và tư tưởng nhân đạo sâu sắc .
Trả lời những câu hỏi sau đây?
Các em

1/ Sử thi dân gian là gì ?
Kể tên một sử thi
mà em biết?

Là những tác phẩm tự sự bằng văn vần hoặc văn xuôi , kể lại sự kiện có ý nghĩa quan trọng với toàn thể cộng đồng như : Đăm Săn…
Truyện cười dân gian có mấy loại?
Mục đích chính của mỗi loại là gì?
Trong truyện Tấm Cám , Tấm hóa thân mấy lần? Nàng hóa thân để làm gì?
4 lần ( chim Vàng Anh, cây xoan đào, khung cửi , quả thị)
Nàng hóa thân để quyết tâm giành
lại hạnh phúc cho mình.
Biện pháp tu từ sử dụng nhiều nhất trong sử thi là phóng đại và so sánh.
Em hãy nêu một vài ví dụ đặc sắc.
So sánh :
“Chàng múa trên cao, gió như bão.”
Chàng múa dưới thấp, gió như lốc.”
Phóng đại :
“ Bắp chân chàng to bằng cây xà ngang, bắp đùi chàng to bằng ống bễ , sức chàng ngang bằng sức voi đực , hơi thở chàng ầm ầm như sấm dậy, chàng nằm sấp thì gãy rầm sàn , chàng nằm ngửa thì gãy xà dọc…”


Các em có 3 phút
để trả lời câu hỏi.
Hãy đọc 3 bài ca dao có nội dung thương nhớ người yêu!!!
1 / Nhớ ai bổi hổi bồi hồi
Như đứng đống lửa như ngồi đống than.
2/ Thương sao thương quá bất nhơn
Bữa nay gặp mặt thương hơn bữa nào
3/ Gió sao gió mát sau lưng ?
Bụng sao bụng nhớ người dưng thế này ?
4/ Anh xa em anh ăn cơm với cá
Em xa anh, em chan nước mắt thay canh.
Nhớ ai con mắt lim dim
Chân đi thất thiểu như chim tha mồi .
Nhớ ai hết đứng lại ngồi .
Ngày đêm tơ tưởng một người tình nhân...

Cả lớp
1/Ca dao dân ca là gì? Em hãy đọc một bài ca dao bất kỳ em biết ?
Là thể loại trữ tình bằng văn vần kết hợp với lời thơ và giai điệu, diễn tả đời sống nội tâm của con người.
2/ Nội dung chính của
truyện cổ tích là gì ?
Có 2 nội dung:
Phản ánh thân phận của những con người nhỏ bé bất hạnh.
Phản ánh ước mơ về sự công bằng , dân chủ ,hạnh phúc trong xã hội.

Bà già đi chợ Cầu Đông
Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng?
Thầy bói gieo quẻ nói rằng
Lợi thì có lợi nhưng răng chẳng còn
=> Chơi chữ “lợi”
3/ Trong ca dao hài hước và châm biếm nhân dân ta
thường dùng những biện pháp nghệ thuật gì để gây cười ?
Số cô chẳng giàu thì nghèo
Ngày ba mươi Tết thịt treo trong nhà
Số cô có mẹ có cha
Mẹ cô đàn bà cha cô đàn ông
 Đối lập
1
2
3
4
5
6
1
2
3
4
5
6
Câu 1. Là nhân vật chính của ca dao than thân ( 7 chữ cái )
Câu 2. Ca dao hài hước châm biếm thường sử dụng thủ pháp nghệ thuật này ( 14 chữ cái )
Câu 3. Đây là vùng đất có kho tàng sử thi dân gian vô cùng phong phú (9 chữ cái)
Câu 4. Thể loại VHDG phê phán , lên án thói hư tật xấu của con người ( 13 chữ cái )
Câu 5. Sau khi chết, Mị Châu đã hóa thân thành….để giải nỗi oan khiên( 8 chữ cái)
Câu 6 : Một nhân vật thần kỳ giúp An Dương Vương xây thành Cổ Loa. (6 chữ cái)
ĐI TÌM ẨN SỐ
Cho biết thể loại của 2 bài ca dao sau đây ?
Xắn quần bắt kiến cưỡi chơi
Trèo cây rau má đánh rơi mất quần

Chập chập thôi lại cheng cheng
Con gà trống thiến để riêng cho thầy
Đơm xôi thì đơm cho đầy
Nếu không thì Thánh nhà thầy mất thiêng.
ca dao hài hước , châm biếm